Natte lente maakt kurkdroge zomer van vorig jaar deels goed: 'Maar we hebben geen oneindige buffer''

Word jij ook zo chagrijnig van die regen? Het hield maar niet op de afgelopen maanden. Maar alle nattigheid heeft ook voordelen. Zo heeft het geholpen bij het herstel van de natuur, na de op twee na droogste zomer van de eeuw.

Veel mensen vonden het vervelend dat het de afgelopen tijd zoveel regende, maar de natuur was er blij mee. Dat zegt meteoroloog Grieta Spannenburg. "Ik denk dat de neerslag van januari en maart een aardige slok is geweest."

Goede basis voor de zomer

Na de droogste zomer van de eeuw is het grondwater weer op peil en de bodem weer vochtig genoeg. En er is meer: volgens Spannenburg is de regen van de afgelopen maanden een goede basis voor komende zomer. "We hebben nu een prachtige bodem voor de rest van het jaar. Ook als we weer een droge zomer tegemoet gaan."

En die kans is aanwezig. Spannenburg legt uit dat de droge lucht waar Spanje nu mee te maken heeft zomaar onze kant kan opwaaien. "Maar door het natte voorjaar is Nederland beter dan vorige jaren voorbereid op een droge zomer. 2018, 2019, 2020 en 2022 werden allemaal voorafgegaan door een heel droog voorjaar. Nu zit dieper in de grond nog steeds water. Als deze zomer droog wordt, dan heb je een basis."

Watertoevoer vaak moeilijk

Boswacht Henk-Jan Van der Veen bevestigt dat met het natte voorjaar een goede basis voor de zomer is gelegd. De boswachter werkte tot voor kort in Friesland. Daar zag hij de afgelopen jaren de gevolgen van het watertekort voor de natuur van dichtbij.

In het westen van Friesland liggen de Friese meren en het oosten bestaat voornamelijk uit zandgrond, dat hoger ligt. Vooral daar hadden ze de afgelopen zomer veel last van de droogte. Dat komt doordat de watertoevoer er moeilijk is, legt Van der Veen uit.

Afhankelijk van regenwater

"Hogere delen kun je niet makkelijk voeden met water. Je bent afhankelijk van het regenwater en het grondwater in de sloten. Met een langdurige temperatuur van 25 of 30 graden verdampt er veel en komen gevoelige stukken natuur zoals heide en vennen snel droog te staan."

Dit gebeurde ook in zijn gebied Gaasterland, in het zuidwesten van Friesland. "De beuken hadden hier erg last van de droogte. Je kon dwars door de boomkronen heen kijken, zo weinig blad zat eraan."

'Hebben mazzel met extra-regen'

Terwijl veel mensen klagen over de lente die maar niet komt, was Van der Veen dus juist heel blij met het natte voorjaar. "Ik moet er niet aan denken dat we weer een droogfase hadden gehad."

Daar zag het volgens hem in februari namelijk wel naar uit. "Dat was een droge maand. Toen zat ik af en toe te denken: 'Alsjeblieft, niet weer hetzelfde als vorig jaar'. Maar we hebben dit jaar mazzel dat het extra regent."

'Schade merk je pas na 4 of 5 jaar'

Toch wil de boswachter niet te vroeg juichen. De neerslag betekent namelijk nog niet dat de beschadigde natuur weer helemaal zal herstellen, zegt hij. "Dat moet je aan de natuur overlaten. Als de grondwaterspiegel weer stijgt, heb je een kans dat zo'n beuk weer verder kan."

"Maar dat duurt lang. 2021 was een natter jaar en dan zie je dat de beuk weer meer in blad komt. Maar je moet het over meerdere jaren bekijken. De schade merk je eigenlijk pas na zo'n 4 of 5 jaar."

Extremen opvangen steeds lastiger

Bovendien zijn er op dit moment geen echte oplossingen voor situaties waarin het voorjaar droog is. In laaggelegen gebieden kan het waterschap makkelijker water inlaten vanuit het IJsselmeer, in hooggelegen gebieden kan dat vrijwel niet.

Meteoroloog Spankenburg: "Het wordt steeds lastiger om alle extremen op te vangen, omdat we een efficiënt ingedeeld land zijn. De waterschappen leggen buffers aan voor droge maanden, maar je kunt niet tot in het oneindige bufferen. Er is een limiet. Op alle plekken wonen en werken mensen."