Een Syrisch gezin meenemen naar Raqqa, zonder dat ze hun woning in het Brabantse Heesch hoeven te verlaten. Dat is het idee waarmee journalist Hans Jaap Melissen onlangs naar Raqqa afreisde. Het klinkt absurd, maar het kan met ‘360-gradenvideo’ afgespeeld in een ‘virtual reality bril’.

(Werkt het filmpje niet op de mobiele telefoon? Bekijk de video dan in de Youtube-app)

Het gezin, de familie Ramou ken ik al enkele jaren. Vader Moussa is kunstenaar en is blij dat hij op tijd uit Raqqa is gevlucht. Zeker met zijn beroep wordt hij door IS als vijand gezien. Met zijn 5 kinderen woont hij, na eerst een verblijf in het AZC in Endhoven, nu al twee jaar in Heesch. De 5 kinderen van Moussa spreken vlekkeloos Nederlands. 

Moussa’s hart is nog steeds in Raqqa, waar IS de hoofdstad had gemaakt van hun zelfverzonnen extremisten-landje. Toen hij hoorde dat ik naar zijn Raqqa zou afreizen, waar IS op dat moment werd verdreven, vroeg de familie of ik bij hun oude huis kon gaan kijken. ‘Maak wat foto’s, we zijn erg benieuwd’.  

En toen kreeg ik een ingeving: ik kan de familie ook meenemen naar Raqqa. Althans: een nieuwe manier van filmen, 360-gradenvideo, maakt het mogelijk om mensen het sterke gevoel te geven dat ze ergens ter plekke zijn. Als je die 360-beelden, een soort bewegende versie van google streatview, in een speciale ‘virtual reality’ bril bekijkt, sta je gewoon in Raqqa. Je kunt om je heen kijken, rondom, omhoog en omlaag, gewoon zoals je zelf ook zou kijken als je ergens staat.

Maar dan moest ik nog eerst Moussa’s huis vinden. Samen met mijn tolk Jamal rijden we Raqqa in, precies op de dag dat de overwinning wordt gevierd door een militie die met hulp van de Amerikanen IS heeft verdreven. Al is onduidelijk of er niet toch nog ergens IS-strijders verstopt zitten. 

Raqqa is een spookstad. Ik schrik van de enorme puinhoop.  Flatgebouwen zijn in elkaar gezakt, huizen doorzeefd met kogels of uitgebrand, sraten geblokkeerd door puin. IS-lijken liggen nog midden op de weg. En overal is er de dreiging van mijnen, zowel op de straat als in de huizen, zodat IS nog steeds slachtoffers kan maken. Van de dochter van Moussa heb ik de exacte locatie van hun huis gekregen, op een satellietbeeld van google-earth. Ook heeft ze foto’s van de buitenkant gestuurd. 

Moeizaam manoeuvreeren Jamal en ik door de stad. Het laatste stuk gaan we te voet verder, heel voorzichtig, bang dat we op een mijn stappen. En ineens komt wat ik voor mij zie, overeen met de foto op mijn telefoon: het huis van Moussa. Het is er nog, beschadigd, maar redelijk intact, in een omgeving waarin bizar veel kapot is. Ik begin met de speciale camera te filmen. Het huis, de straat. Ik film door het kapotte raam naar binnen toe. Echt de drempel overstappen is Russische roulette: er zouden mijnen kunnen liggen. Eerst moeten hier ontmijners het huis checken, dat trouwens duidelijk is gebruikt, door IS. Binnen is het een puinhoop. Ik leg ook de verwoeste buurt en het park waar Moussa als kind speelde vast met de 360 camera. En erg belangrijk, we vetrekken weer veilig uit Raqqa, zonder op een mijn te stappen of te rijden.

Uiteindelijk beland ik weer in Heesch, bij een familie die vol verwachting, maar ook een beetje zenuwachtig, met mij de reis naar Raqqa wil maken. Ik schuif de VR-bril als eerste bij Moussa op zijn hoofd, om hem, zo zal blijken, een van de meest heftige ervaringen uit zijn leven te bezorgen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.