radio LIVE
meer NPO start

Na 40 jaar uit elkaar: ineens is scheiden een optie

Na 40 jaar uit elkaar: ineens is scheiden een optie

Luisteren

Veertig jaar getrouwd en dan scheiden. Steeds meer 65-plussers gaan na een jarenlang huwelijk alsnog uit elkaar. "Vroeger dachten mensen: we blijven bij elkaar tot de dood ons scheidt. Nu is uit elkaar gaan iets wat je kunt overwegen", zegt relatietherapeut David Kramer.

Sinds 2014 daalt de kans op een echtscheiding voor een gemiddeld stel licht, maar onder 65-plussers stijgt juist de kans op een scheiding. Dat blijkt uit cijfers van het CBS, opgevraagd door EenVandaag. Bij mensen die langer dan 40 jaar getrouwd zijn, is de kans om te scheiden sterk gestegen. In 2008 scheidden iets meer dan 500 stellen die langer dan 40 jaar getrouwd waren. Vorig jaar waren dat al bijna 900 stellen.

Het taboe verdwijnt

Relatietherapeut David Kramer heeft zich gespecialiseerd in therapie voor ouderen. De cijfers van het CBS ziet hij ook terug in zijn praktijk. "Het taboe op echtscheiding en problemen in je relatie verdwijnt wel." In zijn praktijk ziet hij mensen van alle leeftijdsgroepen langskomen. "Het oudste stel dat ik behandelde was rond de 83."

Lees ook:

Volgens Kramer kan een verandering in hoe een stel samenleeft een reden zijn om de scheiding aan te vragen. "Oudere stellen hadden vaak een leven lang een patroon waarbij de vrouw thuis voor de kinderen en het huishouden zorgde. Als dan een moment komt dat de kinderen uitvliegen en het werk van de echtgenoot stopt, zijn ze weer veel meer op elkaar aangewezen. Dan moet je opnieuw balans in de relatie zien te vinden. De hele dag bij elkaar zijn is een uitdaging."

Verschil tussen jong of oud scheiden

Maatschappelijke ontwikkelingen dragen er volgens Kramer ook aan bij dat scheiden meer wordt geaccepteerd. "Vooral bij jongere ouderen zie je dat de positie van de vrouw in de loop der jaren anders is geworden. Er is een minder traditionele rolverdeling. Zij hebben vaak ook deels een eigen carrière opgebouwd."

Volgens Kramer is het soms zelfs eenvoudiger zijn om te scheiden als je ouder bent. "In praktische zin is het makkelijker dat er geen jonge kinderen meer zijn. Je hoeft geen ouderschapsregeling met elkaar te treffen." Nadelen zijn er ook. "Aan de andere kant zie je in mijn doelgroep ook dat mensen zelf afhankelijker van elkaar zijn geworden. Ze hebben soms met ziekte te kampen en hebben verzorging nodig."

'Tot de dood ons scheidt'

Al twee en een half jaar probeert documentairemaker Niels van Koevorden oudere stellen voor zijn camera te krijgen over scheiden te praten. Dat moet leiden tot zijn nieuwe documentaire 'Tot de dood ons scheidt'. "Het is toch nog een enorm taboe. Scheiden is nu goed bespreekbaar, maar voor senioren echt nog wel ingewikkeld." Hij geeft toe dat dat ook met zijn plannen te maken heeft. "Ik vraag ook veel van ze: ik wil opnames maken tijdens het gesprek waarin ze aan een mediator vertellen waarom ze willen scheiden. Dat is enorm emotioneel. Vervolgens ga ik in het hele proces met ze mee."

Een van de stellen uit 'Tot de dood ons scheidt'

Toch merkt hij dat de stellen die hij sprak het belangrijk vinden dat er aandacht voor het onderwerp komt. "De stellen gaven aan er zelf ook weinig informatie over te kunnen vinden. Er zijn weinig mensen van hun leeftijd die hun verhaal doen. Veel mensen lopen er jaren mee rond en durven er niets mee te doen."

Emotionele momenten

Van Koevorden merkt dat ouderen nu pas geneigd zijn om voor zichzelf te kiezen. "Oudere mensen zijn soms al hun hele leven ongelukkig in hun huwelijk, maar denken nu: ik heb nog tien jaar, mijn kinderen zijn ook gescheiden, daar hoef ik me niet voor te schamen. Mensen leven langer en zijn minder bereid hun tijd uit te zitten."

Bij het filmen van zijn documentaire kwam hij bij mooie momenten terecht. "Het besluit om uit elkaar te gaan mag dan wel genomen zijn, maar in het proces van uit elkaar gaan merk je dat mensen echt nog wel iets voor elkaar voelen. De vrouw van een man die homo bleek te zijn, troostte en omhelsde hem toen hij in tranen uitbarstte. Terwijl ze ook boos op hem was." Van Koevorden is nog op zoek naar één stel voor zijn documentaire. "Dan kan ik hem afmaken. Ik zoek nog een ouder stel waarbij iemand verliefd is geworden op een ander."

Soms is scheiden beter

David Kramer probeert stellen in zijn therapie tot een oplossing van hun problemen te laten komen. "De therapie is niet zo anders voor ouderen als voor jongere mensen. Ik sta uitgebreid stil met echtparen bij de invloed die ze op elkaar hebben. Stellen zijn snel geneigd om te zeggen: als hij nou eens dit, als zij nu eens dat. Samen met het stel kijk ik hoe we dat patroon kunnen doorbreken."

Maar, zo geeft Kramer ook toe, niet elk stel kan er met elkaar uit komen. "Ik streef er niet altijd naar dat 'mensen elkaar weer vinden'. Ik geef zelf nooit mijn mening of het beter is uit elkaar te gaan of samen te blijven. Soms kan het zinvol zijn om te kijken: hoe gaan we vredig uit elkaar, en is dat niet beter dan bij elkaar blijven?"

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Medewerkers werkontwikkelbedrijven verdienen minder door belastingmaatregelen: 'Voel me daardoor minderwaardig'

Medewerkers werkontwikkelbedrijven verdienen minder door belastingmaatregelen: 'Voel me daardoor minderwaardig'
Marc Tuijtelaers tijdens zijn werk bij het werkontwikkelbedrijf
Bron: EenVandaag

Werken moet lonen, staat in het regeerprogramma van het kabinet-Schoof. Maar voor mensen met een arbeidsbeperking valt dat vies tegen. Zij gaan er door belastingmaatregelen juist op achteruit. Dat terwijl deze mensen vaak niet meer uren kunnen werken.

"Tienduizenden mensen die werken bij werkontwikkelbedrijven gaan er bijna zo'n 50 euro per maand op achteruit door de nieuwe belastingmaatregelen", vertelt voorzitter Mohamed el Mokaddem van Cedris, een belangenvereniging voor mensen met een zogenoemde 'ondersteuningsvraag'. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen met een arbeidsbeperking.

'Kunnen niet meer werken'

Dat heeft ermee te maken dat veel mensen die bij zogeheten werkontwikkelbedrijven - vroeger sociale werkplaatsen of sociale werkvoorzieningen genoemd - aan de slag zijn, in deeltijd werken. Door hun fysieke of mentale beperking kunnen ze vaak niet meer uren maken dan ze nu doen, legt El Mokaddem uit.

"Terwijl de nieuwe belastingmaatregel erop gericht is om mensen die op dit moment parttime werken meer te laten werken, zodat zij op die manier meer kunnen verdienen", gaat de Cedris-voorzitter verder.

Mogelijk onbedoeld effect

Dat ziet ook econoom en financieel journalist Martin Visser. "Hier wordt specifiek een groep in de koopkracht geraakt die parttime werkt. En waarvan je je kunt afvragen of die wel fulltime kan werken." Hij denkt dat het daarom 'een onbedoeld effect van kabinetsbeleid is'.

Visser is bang dat de belastingmaatregelen niet meer te herstellen zijn. "Deze regelingen zijn ingegaan op 1 januari. Ik denk niet dat het gerepareerd gaat worden. De enige route die er nog is, is om iets met de cao te regelen."

info

Nieuwe belastingmaatregelen niet voordelig voor mensen met laag inkomen

Veel werknemers gaan er vanaf 2025 op vooruit. De belangrijkste reden hiervoor is een lager belastingtarief in de eerste schijf. Het is een onderdeel van de algemene lastenverlichting die op 1 januari is ingegaan, vertelt Visser. "Voor bijna alle mensen pakken die maatregelen gunstig uit. Behalve voor de mensen met een laag inkomen."

En dat zijn volgens de econoom vaak mensen die in deeltijd werken. Parttimers die tussen de 1.000 en 2.000 euro netto per jaar verdienen gaan er een paar tientjes op achteruit. Dit komt onder meer omdat de maximale algemene heffingskorting en de arbeidskorting dalen voor deze inkomensgroep en het lagere belastingtarief dit niet kan compenseren.

Onderhandelen over nieuwe cao

Maar een belangrijk probleem voor werkontwikkelbedrijven is volgens El Mokaddem dat het verlies van inkomsten niet gecompenseerd kan worden via de cao. "Het Rijk laat deze mensen op dit moment in de kou staan, doordat ze geen middelen beschikbaar stellen om een nieuwe cao af te sluiten."

De belastingmaatregel zelf compenseren is voor de werkontwikkelbedrijven niet mogelijk, zegt de Cedris-voorzitter. "Wij worden betaald door gemeenten met middelen vanuit het Rijk. "We zijn op dit moment in gesprek over een nieuwe cao, maar je kan niet met vakbonden onderhandelen met een lege portemonnee."

Bekijk ook

Een week boodschappengeld

En de portemonnee van de werknemers wordt dus zelfs leger. "Als je het hebt over 50 euro per maand, dan praat je over een week boodschappengeld dat deze mensen kwijtraken", benadrukt El Mokaddem. "En de boodschappen worden door de huidige inflatie sowieso al duurder."

Dat juist mensen met een arbeidsbeperking buiten de boot vallen en dus niets van de doorgevoerde lastenverlichting merken, is volgens hem oneerlijk. "Het gaat om een groep die al niet het hoogste salaris in Nederland verdient, zal ik maar zeggen."

'Niet in de kou laten staan'

Cedris doet dan ook een oproep aan het Rijk: "Laat deze mensen niet in de kou staan", zegt voorzitter El Mokaddem. "Er wordt gezegd: 'Met dit kabinet gaat de zon voor iedereen schijnen.' Nou niet voor deze mensen."

Terwijl het om een hele kwetsbare groep gaat, benadrukt hij nogmaals. "Zij hebben juist de steun van het Rijk heel hard nodig."

Bekijk ook

Stickeren voor Fujifilm

Marc Tuijtelaers (45) kan erover meepraten. Hij werkt sinds 2016 bij een werkontwikkelbedrijf van de Diamant-groep. Hij is voorwerker, wat betekent dat hij er verantwoordelijk voor is dat alles blijft draaien. "Dat mensen aan de gang kunnen, dat de materialen er zijn. En dat het product dat we maken in orde is."

Op dit moment houdt hij zich bezig met het stickerwerk voor de Japanse film- en camerafabrikant Fujifilm, zodat de producten binnen de Europese Unie verkocht kunnen worden.

Hele dag rugpijn

Voordat Marc bij de Diamant-groep terechtkwam, werkte hij bij een orthopedisch schoenmaker. Totdat hij een ongeluk kreeg en zijn rug kapotging. "Ik heb de hele dag pijn, waardoor het werk dat ik kan doen beperkt is." Marc werkt nu met veel moeite 28 uur per week en meer lukt echt niet, benadrukt hij.

Hij verdient het minimumloon en sparen lukt hem nauwelijks. Het nieuws dat straks op zijn loonstrook een lager bedrag zal staan, hakt erin. "Ik heb al heel veel moeite met rondkomen. Hoe minder geld ik heb, hoe minder geld ik kan gebruiken voor de dingen die ik toch af en toe nodig heb, zoals nieuwe kleding."

Medewerkers werkontwikkelbedrijven verdienen minder door belastingmaatregelen: 'Voel me daardoor minderwaardig'

Wel willen, maar niet kunnen

Het doel van de belastingmaatregel is om mensen die nu in deeltijd werken te stimuleren om meer uren te maken. Marc zou dat maar wat graag willen: "En dat heb ik tot mijn ongeluk ook altijd gedaan, maar ik kan het niet meer. Net als veel andere mensen met een beperking."

"Die extra dag rust middenin de week heb ik gewoon echt nodig om bij te komen, om de rest van de week vol te kunnen houden", benadrukt de medewerker van het werkontwikkelbedrijf.

'Voel me minderwaardig'

Dit alles gaat Marc niet in de koude kleren zitten. "Als je een beperking hebt, heb je vaak al het gevoel dat je veel moeite moet doen om goed mee te draaien in de maatschappij."

"En als je dan ook nog te horen krijgt dat je minder geld gaat ontvangen voor werk dat veel anderen niet willen doen, dan voel je je knap minderwaardig", vertelt hij.

Persoonlijke omstandigheden

Sommige mensen die in deeltijd werken voor of rond minimumloon betalen dit jaar inderdaad iets meer belasting, zegt een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. "Daar staat tegenover dat de huurtoeslag en het kindgebonden budget stijgen. Ook stijgt de aanvulling vanuit de bijstand, die 1 op de 3 mensen met beschut werk krijgen."

Wat dat betekent voor hun koopkracht is afhankelijk van hun persoonlijke omstandigheden, gaat de woordvoerder verder. "Mensen die minder verdienen dan het sociaal minimum kunnen daarnaast een toeslag op hun uitkering aanvragen, waarmee hun inkomen wordt aangevuld."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

De decreten van Donald Trump: dit zijn de gevolgen voor klimaat, gezondheid en de economie

Hij heeft zijn inauguratie nog maar net achter de rug en Donald Trump heeft al 78 besluiten van Joe Biden ingetrokken. Daarnaast voerde hij 40 nieuwe plannen door. En dat heeft zeker gevolgen voor ons in Europa.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant