Al 12 jaar proberen de Koloniën van Weldadigheid in Drenthe internationaal erfgoed te worden. Gaat het het hen dit jaar eindelijk lukken? Het besluit valt komende week. Op de Unesco Werelderfgoedlijst kom je niet zomaar terecht.

Op de Werelderfgoedlijst staat al het erfgoed dat door Unesco is erkend als werelderfgoed. Alleen een gebouw of gebied dat volgens de organisatie heel bijzonder is, onvervangbaar en van waarde voor de hele mensheid kan op de lijst komen. Momenteel staan er tien erfgoederen uit Nederland op de lijst.

Niet zomaar op de lijst

Om op de Wereldergoedlijst te komen kan een land dat het Werelderfgoedverdrag van de Verenigde Naties heeft ondertekend een voorlopige lijst maken van gebouwen of gebieden die volgens dat land potentieel Werelderfgoed zijn.

Daarna kiest de regering van het land welk erfgoed op die lijst het meest geschikt is en volgt een bezoek van de adviseurs van Unesco. Zij evalueren het mogelijke Werelderfgoed en brengen vervolgens advies uit aan Unesco.

Tien criteria

Op basis van dat advies bepaalt het Unesco Werelderfgoedcomité of het gebouw of gebied benoemd wordt tot Werelderfgoed. Unesco heeft tien criteria die helpen bepalen of erfgoed van uitzonderlijke universele waarde is.

Om op de Werelderfgoedlijst te komen moet een erfgoed aan minimaal een van deze tien punten voldoen. Een paar van die criteria zijn 'natuurlijke schoonheid', 'getuige van traditie/beschaving' en 'belangrijke uitwisseling van waarden'.

Terug naar de tekentafel

De Koloniën van Weldadigheid in Drenthe willen dus al veel langer op de lijst komen. Na de evaluatie een aantal jaar geleden, werd het Werelderfgoedcomité geadviseerd om het nog niet op de Werelderfgoedlijst te plaatsen.

"Het adviesorgaan zag echt kansen voor deze plek, maar gaf aan dat niet alle koloniën die toen werden ingediend in het uiteindelijke werelderfgoed pasten. Sommige delen van de koloniën waren niet meer zo authentiek en dat is wel een hele belangrijke eis", zegt Koosje Spitz van Unesco Nederland. Daarom werd geadviseerd om terug te gaan naar de tekentafel.

Grote kans dat het gaat lukken

De vraag is of er nu dan wél een kans is voor de Drentse koloniën om op de lijst te komen. "Zeker", zegt Spitz.

"Ik beslis daar natuurlijk niet over, maar het adviesorgaan heeft een nieuw advies uitgebracht en dit keer is er gezegd dat de koloniën klaar zijn voor inschrijving." Als het Werelderfgoedcomité besluit om dit advies over te nemen, worden de koloniën daadwerkelijk werelderfgoed.

Must see

En wat dat dan in de praktijk betekent? "Als de Koloniën van Weldadigheid op de lijst komen, krijgen ze niet automatisch meer bezoekers, maar wel meer bekendheid en werelderkenning", zegt Spitz. "Je wordt natuurlijk zichtbaarder, zo simpel is het." Overigens zijn niet alle Nederlandse plekken op de Werelderfgoedlijst even bekend. "Iedereen kent de Amsterdamse grachten, maar niet iedereen kent het Woudagemaal bij Lemmer."

De grachten en het gemaal staan op dezelfde lijst als de Taj Mahal in India en Machu Picchu in Peru. "Dan vragen mensen in Nederland zich af: 'wat maakt het zo bijzonder?' Als iets door de Lonely Planet als een must see wordt bestempeld kom je meer op de radar en gaan mensen met andere ogen naar het land kijken."

Levert niet direct geld op

Sommige mensen denken dat je ook geld krijgt als je op deze lijst komt te staan. Spitz: "Dat is een bekende misvatting: dat krijg je niet. Unesco biedt alleen financiële hulp aan werelderfgoederen in landen waar ze het zelf niet kunnen bekostigen, maar daar kunnen we in Nederland geen aanspraak op maken."

Tussen 16 juli en 31 juli komt het Werelderfgoedcomité digitaal samen om de staat van het huidige werelderfgoed te evalueren en besluiten te nemen over de nieuwe inschrijvingen. We weten dus binnenkort of de Drentse koloniën eindelijk op de prestigieuze lijst komen te staan.

President Donald Trump zette deze maand een Salvadoriaan de VS uit. Dat mocht niet, bleek achteraf. Het Hooggerechtshof eist nu dat de president deze uitzetting terugdraait. Maar Trump weigert. Dit zorgt voor woede in het land, ook bij zijn kiezers.

Trump negeert vaker de uitspraken van rechters, maar nooit eerder een van het Hooggerechtshof. Toch lijkt het alsof zijn houding tegenover het hoogste rechtsorgaan in de Verenigde Staten geen gevolgen zal hebben. En hierdoor rijst de vraag: is de wet nog wel wat waard in de VS? We vroegen het aan Amerika-verslaggever Tom van 't Einde.

1. Wat is er precies gebeurd in de Verenigde Staten?

"Het gaat dus om Kilmar Abrego Garcia die legaal in Amerika verbleef. Hij woonde met zijn vrouw en kinderen in de staat Maryland en is eigenlijk zomaar opgepakt en op het vliegtuig gezet, zonder een proces", legt Van 't Einde uit.

Abrego Garcia werd op bevel van president Donald Trump naar een terreurgevangenis in El Salvador gevlogen. Maar achteraf blijkt dat dit wettelijk niet mag. "En daarvan heeft Trump al gezegd: dat was een fout, hadden we nooit moeten doen", weet Van 't Einde. "En dat is heel bijzonder, dat Trump zelf toegeeft dat hij fout zit. Het is uniek."

2. Wat wordt er gedaan om deze fout recht te zetten?

"Het Hooggerechtshof heeft gezegd dat dit niet klopt", antwoordt de Amerika-verslaggever. Het is dan ook de bedoeling dat Abrego Garcia terugkeert naar de Verenigde Staten. Maar dat is tot nu toe nog niet gebeurd. "Trump weigert dit te doen. Hij zegt dat hij officieel niet bij machte is om deze man terug te halen uit El Salvador." Alleen daar blijkt niets van te kloppen.

"Trump en de Amerikaanse regering betalen voor de gevangenen die ze in deze gevangenis in El Salvador stoppen. Daar gaat zo'n 6 miljoen aan Amerikaans geld naartoe. Ook heeft hij een heel goede band met de president van El Salvador, Nayib Bukele. Die was gister zelfs nog in het Witte Huis. Dus als Trump zegt dat die meneer per direct moet worden teruggevlogen, dan is dat zo geregeld. Maar hij wil dat niet en negeert hier dus ook de uitspraak van het Hooggerechtshof mee. En dat is wel echt uniek."

3. Waarom kiest Trump ervoor om deze uitspraak te negeren?

Volgens Van 't Einde heeft dit vooral te maken met dat Trump meer macht wil hebben dan hij daadwerkelijk heeft. "Hij wil kijken hoe ver zijn macht echt reikt. Als president wil hij veel meer macht hebben dan hij eigenlijk heeft vanuit zijn ambt, dus probeert hij dit op zoveel mogelijk vlakken uit te breiden en te kijken óf er wordt ingegrepen."

"En als hij hier vrijspel krijgt dan geeft hem dat ook weer ruimte op andere gebieden", denkt de verslaggever. "Dus het is eigenlijk gewoon een spel dat hij speelt."

4. Zijn andere Republikeinen het eens met Trumps?

"Hij wil dat iedereen loyaal is aan hem, dat niemand iets tegen hem durft in te gaan", zegt Van 't Einde. En dat geldt ook voor zijn partijgenoten. Wie hem tegenspreekt raakt vaak zijn of haar baan in de politiek kwijt. Mochten ze het niet eens zijn met de president, zullen ze dat dus niet makkelijk uiten.

"Vroeger waren er mensen die zich durfden uit te spreken tegen Trump zijn plannen, maar die zijn nu allemaal weg. Zij zijn allemaal bang voor hem. Zijn minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio bijvoorbeeld, die was vroeger heel kritisch maar die is nu bang om een onvertogen woord over Trump uit te spreken." Wat Trump doet is volgens de Amerika-verslaggever dan ook 'pure intimidatie'.

5. Wat betekent dit voor de democratie in de VS?

Als er niemand ingrijpt, kan dit volgens de verslaggever grote gevolgen hebben voor burgers van de Verenigde Staten. "Hij kan dan alle wetten in de wind gaan slaan. En als hij er zin in heeft kan hij ook Amerikaanse staatsburgers het land uitzetten of deporteren naar een andere gevangenis, zonder enig proces."

De Amerikaanse president heeft eerder al laten weten hier best voor open te staan, weet Van 't Einde. "Het kan dus elke Amerikaan die een politieke tegenstander van Trump is overkomen. Het is nu nog niet zover, maar dat is wel wat er op het spel staat."

6. Is er hier al iets van te merken in de maatschappij?

Volgens Van 't Einde wel. Hij noemt als voorbeeld Donald Trumps eis aan de prestigieuze Amerikaanse universiteit Harvard. "Daar wil hij bepalen wat voor lessen ze geven, ze mogen geen diversiteitsbeleid meer hebben en pro-Palestijnse demonstraties moeten worden verboden."

Harvard weigert dit tot nu toe te doen. Als tegenreactie heeft de regering maandag 2,2 miljard dollar aan overheidsgeld voor de universiteit bevroren. Dit komt neer op zo'n 1,9 miljard euro. "De democratie is dus zeker in gevaar."

7. Is er iemand die Trump kan tegenhouden?

Dat kan nog weleens moeilijk worden, denkt Van 't Einde. Ook noemt hij het gedrag van Trump tegenover het Hooggerechtshof gek: "Het bestaat nota bene voor een heel groot deel uit conservatieve rechters. En drie van de zes heeft hij zelf benoemd. Dus een meerderheid staat helemaal aan Trump zijn kant." Maar zelfs daar wil de president dus niet naar luisteren. "De 'checks and balances', zoals dat zo mooi heet, die in een democratie zijn verweven die werken straks misschien dus niet meer."

8. Wat betekent dit voor het bondgenootschap tussen Europa en Amerika?

"Die vriendschap zijn we natuurlijk sowieso aan het verliezen", antwoordt Van 't Einde. "Amerika heeft zich altijd opgesteld als voorbeeld van hoe je een democratie kan inrichten. Ze hebben zichzelf ook jarenlang verkocht aan de rest van de wereld, maar die tijd is wel voorbij."

Maar bondgenoten zijn we nog wel en dat zullen we voorlopig nog blijven, voorspelt hij. "Europa is ook heel opportunistisch. Als we geld kunnen verdienen, dan zijn we ook bondgenoten met dictators en autocraten. Dus stel dat het echt die kant opgaat met de Verenigde Staten, dan kunnen we dat nog prima blijven."