radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Mohamed verloor zijn vrouw bij een aanslag en wil met liefde de samenleving veranderen

Mohamed verloor zijn vrouw bij een aanslag en wil met liefde de samenleving veranderen
Mohamed El Bachiri
Bron: EenVandaag

"Het grote probleem is angst. Vooroordelen over elkaar moeten we aan de kant schuiven." Mohamed El Bachiri verloor zijn vrouw bij de aanslagen in Brussel van 2016 en roept in een nieuw boek op tot een samenleving waarin verschil mag bestaan.

Op 22 maart 2016 veranderde zijn leven. Trambestuurder Mohamed sliep uit na een avonddienst. Zijn vrouw Loubna, de liefde van zijn leven, was die ochtend vroeg van huis vertrokken. Met de metro. Even na negenen blies een terrorist zichzelf op in haar wagon.

'Gewoon leven niet meer mogelijk'

Loubna was een van de 21 mensen die tijdens die metrorit in Brussel omkwamen. Ook op vliegveld Zaventem werden aanslagen gepleegd. In totaal kwamen 35 mensen om het leven.

"Ik heb goede dagen en slechte dagen", vertelt Mohamed. "Ik probeer mijn leven te leiden zo goed en zo kwaad als het kan. Maar een terugkeer naar een gewoon leven is niet mogelijk. 22 maart 2016 was voor mij het einde van de wereld. We leden een enorm verlies. Het zal ons altijd blijven achtervolgen, mijn kinderen en ik."

Lees ook

Liefde als wapen tegen fanatisme

In zijn nieuwe boek De Odyssee van Mohamed uit hij kritiek op aan de ene kant witte onverdraagzaamheid, maar ook over de manier waarop sommige moslims hun geloof uitdragen. "Ik woon 650 meter bij het huis van een van de terroristen van Parijs vandaan", schrijft hij. "We wonen in dezelfde gemeente, we hebben dezelfde huidskleur, we komen oorspronkelijk uit hetzelfde land, maar onze kijk op het leven en de godsdienst zijn lichtjaren van elkaar verwijderd."

Een jaar na de aanslag liet Mohamed zijn stem voor het eerst publiekelijk horen. Eind 2016 hield hij een TED Talk en een jaar na de aanslagen verscheen zijn eerste boek: Een Jihad van Liefde, een krachtig pleidooi tegen religieuze haat. El Bachiri toonde zich kwetsbaar door zijn verdriet te tonen, maar tegelijkertijd door zijn oproep tot onvoorwaardelijke liefde als wapen tegen fanatisme.

De TED Talk uit 2016 van Mohamed El Bachiri

Meer terrorist dan slachtoffer

Zijn nieuwe boek heeft een andere toon. Mohamed beschrijft wat hij het 'geweld van de instellingen' noemt: schooldirecteuren die zijn getraumatiseerde kinderen niet zien staan, kinderpsychiaters die zijn oudste zoon in een isoleercel stoppen, een maatschappelijk werkster die zegt: "We gaan niet flexibel doen. Het zal heel zwaar zijn voor jullie."

Hij realiseert zich dat zijn Marokkaanse afkomst zijn situatie waarschijnlijk niet helpt, net als de wijk waar hij woont: Molenbeek. De terroristen die de aanslagen pleegden in Brussel en een half jaar eerder in Parijs, kwamen daar vandaan. "Achteraf gezien denk ik dat ik misschien niet het ideale uiterlijk had om slachtoffer te zijn", schrijft hij. "Veel empathie of een voorkeursbehandeling was niet voor ons weggelegd, waarschijnlijk omdat ik er meer uitzag als een terrorist dan een slachtoffer."

info

Fragment uit 'De Odyssee van Mohamed'

'De moslim die ik ben verplaatst zich in anderen: vrienden, collega's, buren die geen moslim zijn. Hoe moeten zij zich voelen als ze horen dat ik hun de vlammen van de eeuwige hel voorspel? Wat een heftige visie onzerzijds. Ik kan me hun antwoord makkelijk voorstellen: 'Wat krijgen we nu? Jullie zijn je zware levensomstandigheden ontvlucht om bij ons te komen werken en leven, en nu zeggen jullie ons dat wij voorbestemd zijn voor de hel? Mooi is dat!'

Angst voor elkaar

Weer roept hij zijn geloofsgenoten op om zich open te stellen voor andere geluiden, geloven en gedachten. Vooral moslimjongeren moeten zich wat hem betreft niet laten inpakken door imams die de Arabische interpretatie van de islam verkondigen.

Tegelijk vindt Mohamed dat Belgen zich meer moeten inspannen om hun islamitische landgenoten beter te leren kennen. "Het gaat om het structurele racisme, dat ons belet ons te ontwikkelen en naar elkaar toe te groeien. Iedereen moet veranderen. Het grote probleem is de angst. De angst voor elkaar. Iedereen heeft vooroordelen over elkaar en die moeten we aan de kant schuiven."

Bekijk hier de tv-reportage over Mohamed El Bachiri.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat staat er op het spel voor Europa? En andere vragen over de huidige geopolitieke ontwikkelingen beantwoord

Wat staat er op het spel voor Europa? En andere vragen over de huidige geopolitieke ontwikkelingen beantwoord
Europese leiders wonen veiligheidsoverleg bij in Londen
Bron: ANP

De grondstoffendeal, de houding van Europa, de NAVO en satellieten: de huidige geopolitieke spanningen roepen veel vragen op. Wij verzamelden er een aantal die jullie ons de afgelopen dagen stelden in de chat.

In een speciale televisie-uitzending besteedden we op 8 maart aandacht aan jullie vragen over de geopolitieke ontwikkelingen. Na die uitzending werden er opnieuw veel vragen gesteld in de chat van EenVandaag. Die vervolgvragen leggen we nu voor aan defensie-expert Peter Wijninga. Hij werkt bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS).

1. Wat staat er voor Europa op het spel in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland?

Volgens Wijninga staat de wereldorde op het spel. "Na 1945 is afgesproken dat landen niet zomaar andere landen mogen aanvallen om gebieden te veroveren. Als je dat toestaat zoals in het geval van Rusland, dan kan dat een signaal zijn voor andere landen om hetzelfde te doen."

Denk bijvoorbeeld aan de interesse van Trump om Groenland in te nemen en de handelsoorlog met Canada, maar ook in Zuid-Amerika leven soortgelijke ideeën, gaat hij verder. "Daarnaast kan het Rusland en Poetin aanmoedigen om verdere stappen in Europa te zetten. Denk aan het willen binnenvallen van Moldavië en Georgië. Als de NAVO verder verzwakt - bijvoorbeeld door een afname van Amerikaanse steun - kunnen de Baltische staten kwetsbaar worden. Dat zijn landen die lid zijn van de NAVO."

Bovendien wordt de internationale rechtsorde hierdoor ondermijnd, vervolgt Wijninga. "Dankzij een goed functionerende rechtsorde kunnen we wereldwijd handel drijven. Als dat op losse schroeven komt te staan, kan dat grote economische gevolgen hebben. Ook voor Nederland. Een derde van het Nederlandse inkomen wordt in het buitenland gegenereerd. Dus er is niet zozeer een direct oorlogsgevaar in Nederland, maar we kunnen wel secundaire gevolgen gaan merken."

Peter Wijninga
Bron: Peter Wijninga

2. Wat kan Mark Rutte doen om de NAVO bij elkaar te houden?

Hij moet vooral zorgen dat de relaties met Amerika goed blijven, benadrukt Wijninga. "Dat is een enorme uitdaging onder de regering van Trump, maar we hebben geen keuze. Rutte heeft eerder laten zien dat hij goed is in het onderhouden van relaties, en dat is nu zijn belangrijkste taak."

"Daarnaast moet hij binnen de Europese NAVO-landen zorgen voor eensgezindheid. Dat is ook een opgave, vooral door Hongarije, dat een eigen koers vaart. Hij zal zijn diplomatieke vaardigheden maximaal moeten inzetten om deze relaties werkbaar te houden."

Bekijk ook

3. Waarom is de grondstoffendeal belangrijk voor de oorlog? En kan Europa geen deal sluiten?

De grondstoffendeal zou Amerika in ieder geval voor een aantal jaar aan Oekraïne binden, zegt Wijninga. "Dat op zichzelf is een vorm van veiligheidsgarantie, omdat het betekent dat de VS een commercieel belang heeft bij een relatie met Oekraïne. Dit betekent echter niet per se dat dit direct vertaald kan worden naar militaire steun."

Wijninga ziet het niet snel gebeuren dat er een grondstoffendeal komt tussen de EU en Oekraïne. "Binnen de EU zijn er namelijk landen die Oekraïne absoluut niet willen ondersteunen, zoals Hongarije en Slowakije. Daar loopt het mis. Als de EU zo'n deal zou sluiten, is het bovendien de vraag of wij in staat zijn dezelfde veiligheidsgaranties te bieden als Amerika."

"Maar Europa kan wél een rol spelen bij het tot stand brengen van een wapenstilstand en het vredesproces dat daarop moet volgen."

info

Laatste ontwikkelingen

  • Eergisteren hebben de Verenigde Staten besloten om per direct weer militaire hulp te leveren aan Oekraïne. Daarnaast wordt ook het delen van inlichtingen met het Oekraïense leger hervat.
  • Sinds gisteren is bekend dat de Europese Unie eigen importheffingen invoert op Amerikaanse producten. Hierdoor worden onder andere bourbon, Harley Davidson-motoren, boten en spijkerbroeken duurder voor Europese consumenten.
  • Oekraïne heeft akkoord gegeven op een Amerikaans voorstel voor een wapenstilstand van 30 dagen in de oorlog met Rusland.

4. Wat kunnen Europese landen doen om toch daadkrachtig te kunnen optreden tegen Rusland als Hongarije dwars blijft liggen?

De eerste stap is een totstandkoming van een troepenmacht die bij een bestand in Oekraïne een afschrikkende werking kan hebben op Rusland, zegt Wijninga. "Deze troepenmacht zal in de kern Europees zijn, maar er zitten waarschijnlijk ook niet-Europese landen bij zoals Canada. Of andere landen die niet tot de NAVO horen, zoals Ierland. Zelfs Australië wordt genoemd om deel te nemen aan een troepenmacht", vertelt hij.

Wijninga noemt het belangrijk dat deze troepenmacht snel tot stand komt en in staat is om oorlog te voeren. "Europese landen hebben zonder Hongarije afgesproken om defensie te versterken met 800 miljard euro, daarmee is een belangrijke stap gezet", gaat hij verder. Inmiddels blijkt dat Hongarije wel heeft ingestemd met het plan in het algemeen, maar een voorbehoud heeft gemaakt over de steun aan Oekraïne.

"Zo'n voornemen is natuurlijk prachtig, vindt hij. "Maar het moet wel in alle nationale parlementen van de verschillende lidstaten worden opgepakt en goedgekeurd. Daarnaast moet er een lange termijnprogramma binnen Europa komen om de defensiecapaciteiten aan te jagen, bijvoorbeeld op het gebied van luchtverdediging en inlichtingen."

info

Meedoen?

Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte vragenoproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

5. Moet Europa meer werken met China om daarmee Trump onder druk te zetten?

Dat is natuurlijk een optie, zegt Wijninga. "Als Trump zich zo blijft gedragen en een handelsoorlog tussen de EU en Amerika veroorzaakt, met vervelende gevolgen, dan zou je kunnen zeggen: 'Als Trump dat doet, kunnen we beter handel drijven met China.'"

Belangrijk is dat Europa hierin eensgezind is, gaat Wijninga verder. "Als je die stap zet, moet je dit duidelijk aankondigen aan de VS. Misschien kun je het zelfs als onderhandelingspunt gebruiken. Ik vind het idee om hiermee te spelen helemaal niet zo slecht. Dit is iets voor de Europese Commissie, wat betekent dat de Europese landen hierachter moeten staan."

Bekijk ook

6. Is er een Europees alternatief voor F-35 vliegtuigen?

"Nee, er is geen enkel Europees vliegtuig dat aan de F-35 kan tippen", zegt Wijninga. "Toen er een besluit moest worden genomen over de opvolger van de F-16, ontwikkelden de Britten en de Fransen een straaljager, de Eurofighter die als concurrent van de F-35 werd gepresenteerd."

Volgens de defensiespecialist waren deze toestellen toch niet te vergelijken met de F-35 vliegtuigen. "Ook zie je dat landen die bijvoorbeeld de Eurofighter hebben gebouwd en gekocht, inmiddels allemaal toch de F-35 hebben besteld", vertelt hij.

Wijninga beschouwt de versnippering van de Europese militaire industrie over verschillende landen, als een rem voor innovatie. "We zijn op het gebied van logistiek, inlichtingen en vooral softwareprogramma's afhankelijk van de Verenigde Staten. Ik denk dat die Amerikaanse afhankelijkheid een signaal moet zijn voor Europa om daadwerkelijk met wat innovatieve projecten te komen die leiden tot soortgelijke capaciteiten."

7. Is er een alternatief voor de Amerikaanse satellieten?

Ja, er is een alternatief, zegt Wijninga. "Er zijn namelijk Europese militaire observatiesatellieten, maar veel te weinig. De Amerikanen hebben zo'n 100 militaire satellieten in de ruimte, waarmee ze op elk moment van de dag overal ter wereld kunnen meekijken. In Europa is dat anders: de Britten en Fransen hebben er enkele, maar het blijft beperkt tot een tiental."

Dat betekent dat zonder Amerikaanse satellieten niet alles continu in de gaten kan worden gehouden, bijvoorbeeld in Oekraïne. Hierdoor ontstaan gaten in de informatievoorziening, wat nadelig is voor Oekraïne, vervolgt Wijninga.

"Er wordt wel gewerkt aan een nieuw Europees systeem, IRIS², dat waarschijnlijk qua betrouwbaarheid en techniek beter zal zijn dan het Amerikaanse Starlink, van Elon Musk. Dat zou een grote verbetering kunnen betekenen, maar dit systeem is er op dit moment nog niet."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

In gesprek met één 'luisterend oor' om schade toeslagenaffaire af te handelen? Gedupeerde Melissa is voor: 'Kwam eindelijk iemand voor me op'

In gesprek met één 'luisterend oor' om schade toeslagenaffaire af te handelen? Gedupeerde Melissa is voor: 'Kwam eindelijk iemand voor me op'
Melissa voelde dat er naar haar geluisterd werd toen ze haar verhaal deed bij een luisterend schrijver
Bron: EenVandaag

Melissa is een van de duizenden toeslagenouders die door de belastingdienst als fraudeur werd aangewezen. Ze voelde zich niet gehoord, tot ze sprak met een 'luisterend schrijver'. "Dat heeft alles voor me veranderd."

Begin dit jaar stelde een externe spoedadviescommissie onder leiding van Chris van Dam vast dat de hersteloperatie voor de toeslagenaffaire veel te traag verloopt. Een van de belangrijkste adviezen van de commissie aan het kabinet: de getroffen ouders moeten sneller en ruimhartiger worden gecompenseerd.

Methode Stichting Gelijkwaardig Herstel

De methode van de Stichting Gelijkwaardig Herstel, ook wel de methode Laurentien genoemd, zou het meest geschikt zijn voor de schadeafhandeling van nog niet behandelde dossiers, volgens de commissie.

Morgen komt het kabinet met een reactie op dit advies. Melissa Renken is toeslagenouder en heeft gebruik gemaakt van de methode van de Stichting. Zij hoopt dat deze leidend wordt.

Machteloos tegenover Belastingdienst

Melissa werd op haar 19de moeder. "Ik was de meest gelukkige vrouw ter wereld. Mijn kinderwens kwam uit." Ze studeerde nog en bracht haar baby naar de crèche. Maar toen ze verhuisde, werd ze opeens als fraudeur bestempeld. "De belastingdienst belde naar de verkeerde opvang, maar deze administratieve fout was niet zo gemakkelijk recht te zetten."

Melissa voelde zich machteloos tegenover de dienst. "Ik wist alleen dat ik veel geld moest terugbetalen. Ik moest met allerlei bewijzen komen." Ze raakte in paniek en wilde zo snel mogelijk haar schulden afbetalen. "Daarom ben ik gaan ondernemen. Maar ik was veel te jong, te onervaren en had te weinig mensenkennis. Ik ben uiteindelijk met de verkeerde mensen in zee gegaan." Dit liep fout en uiteindelijk werd haar schuld steeds groter.

Bekijk ook

'Ik wilde niet meer leven'

Ook Melissa's partner verliet haar. "Ik raakte in paniek. De stress, de onwetendheid, alles bij elkaar leidde uiteindelijk ook tot lichamelijke klachten." Melissa werd ziek en belandde in een rolstoel. Er werd polyneuropathie, een aandoening aan het zenuwstelsel, vastgesteld. Melissa legt de link met haar situatie. "Jarenlang slecht voor mezelf te zorgen - stress, slechte voeding en vitaminetekort - heeft tot zenuwbeschadiging geleid."

Uiteindelijk werd het haar allemaal te veel. "Er was een periode dat ik niet meer wilde leven. En ook een poging daartoe heb gedaan. Ik ben blij dat ik dat nu nog kan navertellen."

Omvang duidelijk

Het verhaal van Melissa staat niet op zich. Veel toeslagenouders raken gedupeerd. Bij sommige van de gedupeerden raakte hun leven ontwricht door onder meer verlies van baan of huis en/of psychische problemen. Ook werden kinderen door jeugdzorg uit huis geplaatst.

In de Tweede Kamer namen Pieter Omtzigt, Renske Leijten en Farid Azarkan het voor hen op. De omvang van de ernst werd steeds duidelijker. Er kwam een parlementaire enquêtecommissie onder leiding van Chris van Dam, en uiteindelijk leidt de toeslagenaffaire in januari 2021 tot het aftreden van kabinet Rutte 3.

In gesprek met één 'luisterend oor' om schade toeslagenaffaire af te handelen? Gedupeerde Melissa is voor

Vastlopen hersteloperatie

Er kwam een hersteloperatie op gang om de ouders te compenseren, maar begin dit jaar werd dus vastgesteld dat de operatie vast is gelopen: het compenseren gaat te langzaam. En nu adviseert de commissie-Van Dam om de methode van de Stichting Gelijkwaardig Herstel, die Melissa ook gebruikte, ruim baan te bieden.

Bij de methode luistert een vrijwilliger naar het verhaal van de ouders, en schrijft hun verhaal vervolgens op. Voor Melissa was dit een heel fijne manier om haar relaas te doen. "In alle rust zit er ineens iemand tegenover me, die me overrompelt met zoveel warmte en aandacht. Dat moment heeft alles voor me veranderd."

Ruimhartig compenseren

Het verhaal dat de luisterende schrijver opschrijft, gaat naar de letselschade adviseurs van de Stichting. Die kijken naar de schade en vervolgschade.

"Het idee erachter is ruimhartig compenseren, geen verdere juridische acties, eindelijk een streep eronder. Dan gaat het geheel naar het Ministerie van Financiën voor de financiële vergoeding", legt Melissa uit. Haar belangrijkste advies aan de politiek: "Woorden zijn zo belangrijk, politici moeten kwetsbaar durven te zijn. Laat hen verantwoordelijkheid nemen en schuld betalen. En nog belangrijker: geef een oprecht sorry, dat ontbreekt nu."

Bekijk ook

'Niet alleen op te lossen met geld'

Lilian Marijnissen zit sinds vorige maand in de Raad van Toezicht van Stichting Gelijkwaardig Herstel. Zij gelooft dat de staatssecretaris het advies van de commissie over gaat nemen. "Het is echt tijd om dit op te lossen. Minder beloven, meer doen."

Zelf is ze betrokken bij de Stichting omdat ze het belangrijk vindt dat de methode zich niet alleen focust op financieel herstel maar ook de emotionele kant van het verhaal. "Iedereen begrijpt dat het niet alleen met geld op te lossen is. Daarom is het zo belangrijk dat het Feitenrelaas, het verhaal dat wordt opgesteld door de verteller en de luisterend schrijver, centraal wordt gesteld. Dat zorgt ervoor dat er gekeken wordt naar het hele verhaal, van waar mensen vandaan komen tot waar ze vandaag staan. "

Binnen 2 jaar opgelost

Als de staatssecretaris het advies overneemt en de methode aanhoudt, zal het snel gaan volgens Marijnissen. "De methode is juist ontwikkeld vanuit opschaling en versnelling. Als het ministerie - zoals de Spoedcommissie zegt - een stapje terug doet en zich niet weer te veel verliest in controledrift, dan kunnen we dit als samenleving in 2 tot 2,5 jaar oplossen."

Is het wel haalbaar om alle gedupeerde ouders in die tijd te compenseren? Volgens Marijnissen wel. "Vergeet niet: we doen dit niet alleen als Stichting, we hebben geweldige partners die ons hierbij steunen met menskracht, denkkracht en ervaring."

Bekijk ook

'Laurentien cruciaal'

Het is opvallend dat deze methode door de commissie-Van Dam wordt aangeraden omdat er veel kritiek was op de grondlegger ervan, prinses Laurentien. Uit WhatsApp-berichten zou blijken dat zij nogal fel tekeer kon gaan tegen de ambtenaren van het departement.

Melissa ziet dat geheel anders, zij vindt dat Laurentien cruciaal is geweest voor de stappen die nu worden gezet. "Ik kijk alleen maar vol trots naar die vrouw. Ik vind het oneerlijk dat iemand die zo haar best doet voor de gedupeerden zo wordt afgestraft."

'Eindelijk weer regie'

Melissa heeft inmiddels een nieuwe partner, haar dossier is ondertussen naar tevredenheid financieel afgehandeld en ze kan weer werken aan een toekomst. Zo heeft ze een onderwijsmethode ontwikkeld om kinderen te helpen die een regulatiestoornis hebben ontwikkeld door stress, zoals haar zoon.

"Eindelijk heb ik weer de regie over mijn leven. Dat is wat ik heb geleerd uit dit alles: geniet van het leven. En dat is nu mogelijk. Maar als alles van je afgepakt wordt, ben je iedere seconde bezig om te overleven, dan ben je de regie volledig kwijt."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant