De missie in Afghanistan heeft het hoogste aantal PTSS'ers opgeleverd in de geschiedenis van de krijgsmacht. Dat blijkt uit cijfers van Defensie. Erik en Robin wisten hun PTSS om te zetten in iets positiefs.

De een bracht een succesvol boek uit en bereikt vele veteranen en hun naasten met een theatervoorstelling. De ander rende vijf marathons en deelt zijn verhaal op social media om anderen te helpen hun trauma te verwerken. Van hun negatieve ervaringen in Afghanistan maakten Erik en Robin iets positiefs, voor anderen en voor zichzelf.

Schaamte

Veteraan Erik Krikke diende van juni tot september 2007 in Afghanistan, hij werkte er als militair operatieassistent chirurgie. "Ik ging er gemotiveerd naartoe, wetende dat het werk dat ik zou gaan doen totaal anders was dan wat ik deed in Nederland. Vakinhoudelijk voelde dit voor mij als het hoogst haalbare."

Erik wilde verschil maken in Afhanistan, al was het maar voor één iemand. Maar terug in Nederland voelde het alsof dat niet was gelukt. "Ik heb me lang geschaamd, had het idee dat ik niet alles voor mijn patiënten had kunnen doen." Waar het precies om gaat, daar gaat hij liever niet op in. "Maar, ik heb dingen gezien die mij voor altijd hebben veranderd."

Bekijk ook

Niet meer achterom kijken

Praten over zijn gevoelens deed Erik niet toen hij weer thuis was. "Ik had besloten dat ik niet achterom wilde kijken. Dierbaren wilde ik niet lastigvallen en mensen die toch doorvroegen, heb ik van me afgeduwd." Hij ging zo snel als kon uit dienst bij Defensie en begon een eigen onderneming. "Ik dacht: 'als ik maar hard genoeg werk, vergeet ik het vanzelf'."

6 jaar later ging het fout. Erik moest naar het ziekenhuis voor een operatie. "Dat was een keiharde trigger. Ineens zag ik de operatiekamer in Afghanistan weer voor me." De weken daarna ging het van kwaad tot erger en uiteindelijk belde hij Defensie op. Binnen enkele dagen zat hij in de hulpverlening en werd geconstateerd dat hij een posttraumatische stressstoornis had.

info

8 procent na 10 jaar nog PTSS

Als je iets engs of schokkends (een trauma) meemaakt en dat niet goed verwerkt, dan kun je posttraumatische stressstoornis (PTSS) ontwikkelen. Dit is een veelvoorkomend verschijnsel bij oorlogsveteranen.

Uit het het zogeheten PRISMO-onderzoek, waarin zo'n 2.000 Uruzganveteranen voor, tijdens en 10 jaar na hun uitzending werden onderzocht, blijkt dat 8 procent van hen ernstige PTSS-klachten heeft. Bij 7 procent van de uitgezonden militairen wordt de aandoening steeds ernstiger.

Duizenden boeken verkocht

"Om hulp vragen, vond ik het allermoeilijkst. Daarmee moest ik toegeven dat ik het niet alleen kon. Omdat ik praten zo lastig vond, vroeg mijn therapeut me op te schrijven wat ik had meegemaakt." Dat ging zo goed dat Eriks psycholoog hem aanraadde een boek te schrijven over zijn ervaringen.

"Ik was al blij geweest als één persoon iets aan dat boek zou hebben, maar inmiddels zijn er duizenden van verkocht. Dat had ik echt niet verwacht."

Bekijk ook

Op de planken

En bij het boek was het niet afgelopen. Inmiddels vertelt Erik zijn verhaal in het theater. Op die manier hoopt hij mensen die met hetzelfde struggelen en hun naasten een duwtje in de terug te geven, hen te stimuleren om hulp te zoeken. En dat lukt, ziet hij aan de vele reacties.

"Het mooie is: naast anderen help ik ook mezelf elke keer weer een beetje verder." Zijn tip aan iedereen die worstelt met PTSS: "Práát. Zwijg niet, want het vreet je op vanbinnen. Echt."

info

Schaduwoorlog Uruzgan

Journalist Silvan Schoonhoven schreef samen met collega Olof van Joolen een boek over de missie in Uruzgan van 2006 tot en met 2010. Voor Nederland was het de grootste militaire operatie na de Tweede Wereldoorlog.

Schaduwoorlog Uruzgan biedt een overzicht van de gehele missie. Militairen vertellen in het boek over angstige momenten, kameraadschap en trauma's. En ze stellen zichzelf de vraag: wegen de 25 Nederlandse doden, honderden gewonde en psychisch beschadigde veteranen op tegen wat er is bereikt?

Robin
Bron: EenVandaag
Marinier Robin Imthorn

Bermbom

"Ik weet nog dat ik met mijn pasgeboren dochter in de kinderwagen door een winkelstraat in Hilversum liep. Toen zij begon te huilen dacht ik ineens: 'hier kan elk moment een bermbom afgaan'. Rationeel wist ik natuurlijk dat dat niet kon, maar alles in mijn lichaam schreeuwde dat ik daar weg moest."

Dat was voor marinier Robin Imthorn het moment dat hij besefte dat hij hulp nodig had. Hij was toen al 9 jaar terug uit Afghanistan, waar hij diende in 2005 en in 2009 tot 2010. Tot die tijd hield hij zijn PTSS angstvallig voor zichzelf en anderen verborgen.

Open wond

Robin denkt dat hij zijn trauma opliep tijdens een levensreddende handeling die hij in 2009 uitvoerde. Een collega was met zijn voertuig op een bermbom gereden en ernstig gewond. "Dat beeld is altijd een open wond gebleven in mijn hoofd."

Thuis kreeg hij paniekaanvallen, last van angsten. "Het ergste vond ik dat ik mijn dochter niet kon vasthouden als ze moest huilen. Mijn oren begonnen dan te suizen, ik sloeg dicht. Mijn vrouw had helemaal niks aan mij. Ik was onbereikbaar." 'Een cocktail van shit', noemt hij het.

Bekijk ook

Hardlopen

Net als veteraan Erik was Robin ervan overtuigd dat hij zijn trauma zelf moest oplossen. Hij voelde zich zwak en schaamde zich voor zijn gevoelens. Toch lukte het hem op een gegeven moment om over die schaamte heen te stappen en in therapie te gaan.

Toen het iets beter met hem ging, besloot de marinier een oude hobby op te pakken: hardlopen. Iets waar hij zich op slechte momenten vaak in had verloren. Maar deze nieuwe poging werd een succes. Verhalen over hoe hij harlopen inzette om zijn trauma te verwerken deelde hij op social media en er volgden honderden reacties van mensen die iets soortgelijks hadden meegemaakt.

Vijf marathons

"Toen besloot ik iets extreems te bedenken: ik zou vijf marathons gaan lopen in vijf dagen. Ik wilde mezelf uitdagen, een 'reis' maken. Testen of het goed bleef gaan in mijn koppie. Dat was zo."

De cirkel was rond voor Robin toen hij aan het einde van de wedstrijd het marineterrein op rende en zijn dochter in de armen nam. De dochter die hij eerst niet kon vasthouden.

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.