Het kabinet verstrekt in sneltempo miljarden euro's aan steunpakketten om te voorkomen dat ondernemers kopje onder gaan. Controle op fraude heeft minder prioriteit, maar het UWV kreeg al wel 1400 meldingen van mogelijk gesjoemel.

De overheid betaalt al bijna een jaar lang een groot deel van de loonlasten van ondernemers in bijvoorbeeld de horeca- en evenementenbranche, omdat zij door de coronacrisis omzetverlies hebben. Tienduizenden ondernemers maken dankbaar gebruik van deze tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW).

Controle

Bij normale overheidstoeslagen zit er aan de voorkant een strenge toets, maar bij de NOW (en de andere steunmaatregelen) heeft controle minder prioriteit. Het geld moet namelijk snel beschikbaar komen voor de ondernemers. Strenge controles zou dat vooral vertragen.

In de regeling zoals deze nu bestaat, zitten twee controlemomenten. Eigenlijk zijn deze vooral administratief. Aan de voorkant controleert uitkeringsinstantie UWV de loonsom en checkt of de opgegeven bankrekening ook echt bij het bedrijf hoort.

'Onvolkomenheden geaccepteerd'

Achteraf bekijkt het UWV of de hoogte van het verstrekte subsidiebedrag terecht was. In deze test moet de ondernemer met een verklaring van een boekhouder of accountant aantonen wat het werkelijke omzetverlies was.

"Op dit moment zullen er nog onvolkomenheden zijn in de aanpak van de risico's. Vanwege het grote maatschappelijke belang van de NOW voor behoud van bedrijvigheid en banen, worden deze onvolkomenheden geaccepteerd door het ministerie", zegt een woordvoerder van het UWV.

1300 misbruikmeldingen

Het is een karige controle, maar voor nu doen de instanties het ermee. En dat kan niet zonder gevolgen blijven. Zo kun je bij het UWV melden als er vermoedens zijn van misbruik van de NOW-regeling. Tot nu toe zijn er zo'n 1400 van deze meldingen binnengekomen.

Bij deze meldingen gaat het bijvoorbeeld om gedeeltelijke betaling van het personeel, fraude of valsheid in geschrifte en manipulatie van de omzet en/of de loonsom. Ondernemers geven bijvoorbeeld onterecht een hogere omzet op.

Overdragen aan de Belastingdienst

De meldingen zijn in eerste instantie door handhavingsmedewerkers van het UWV bekeken. Van de 1400 meldingen biedt ongeveer een derde (circa 500) geen aanleiding tot verdere actie. Van de overige meldingen (900) die wel nader onderzoek vragen, wordt het grootste deel overgedragen aan de Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) of aan de Belastingdienst.

"Deze instanties hebben bevoegdheden tot bestuursrechtelijk of strafrechtelijk onderzoek en kunnen sanctioneren. Daarnaast hebben deze instanties kennis en expertise die UWV in dit kader niet altijd heeft", zegt een woordvoeder van het UWV.

Rapport naar Tweede Kamer

"Er is ook een samenwerkingsverband opgezet met de Inspectie SZW, Belastingdienst en FIOD", stelt het UWV. Overigens kunnen ook bij deze samenwerkingspartners meldingen van mogelijk misbruik worden gedaan.

De Inspectie SZW wil nu geen commentaar geven. Een woordvoerder laat weten dat naar verwachting eind januari een eerste rapport met bevindingen naar de Tweede Kamer wordt gestuurd.

Lees ook

Gesjoemel bij andere regelingen

Naast de NOW-regeling zijn er andere financiële subsidies in coronatijd. Zo is er de Tozo voor zelfstandig ondernemers en de regeling voor Tegemoetkoming van Vaste lasten (TVL). Controle ligt hier veelal bij gemeente of de Belastingdienst. In welke mate er hier sprake is van gesjoemel is niet duidelijk, maar ook hier gaat het zeker wel eens mis.

Zo moest opsporingsinstantie FIOD afgelopen december nog ingrijpen bij vijf panden in Amsterdam en Zaandam, omdat er een vermoeden was van fraude met de TVL. Ook in september werd een woning in Enschede doorzocht wegens mogelijke fraude met de belasting en Tozo-regeling.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.