Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat heeft vorig najaar grote druk uitgeoefend om Lelystad Airport een vergunning te geven. Het ministerie wilde zelfs dat de luchthaven prioriteit kreeg boven woningbouw.

En dat terwijl binnen het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) twijfels bestonden over of de stikstofberekeningen van het vliegveld wel klopten. Dat blijkt uit documenten die EenVandaag in handen kreeg na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).

In overtreding

Lelystad Airport is één van circa 3.500 ondernemingen die onder het oude stikstofbeleid geen vergunning hoefde te hebben, vanwege hun relatief beperkte stikstofneerslag op de natuur. Maar de Raad van State haalde dat beleid 2 jaar geleden onderuit.

Daardoor zijn al deze bedrijven - in meerderheid boeren - nu in overtreding. Het kabinet beloofde ze te legaliseren, maar daarvoor moet eerst voldoende stikstofruimte worden gecreëerd. Dat kan alleen door maatregelen te nemen, waardoor de uitstoot van stikstof door andere bedrijven afneemt.

'Topprioriteit'

Het uitkopen van varkensboeren zou voldoende ruimte moeten opleveren om een eerste deel van de 3.500 bedrijven alsnog een vergunning te geven. Uit de openbaar gemaakte documenten blijkt dat het ministerie van Infrastructuur wilde dat vliegveld Lelystad met 'topprioriteit' zou worden gelegaliseerd.

Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur stelde in augustus vorig jaar 'tijdige legalisatie van Lelystad Airport' zelfs als harde eis aan haar instemming met andere plannen van haar Landbouwcollega Carola Schouten. Terwijl de luchtvaart door corona werd geraakt en Schiphol minder dan de helft van het reguliere aantal vluchten uitvoerde, zou Lelystad Airport volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) voorrang moeten krijgen boven woningbouw, wegprojecten en het legaliseren van andere ondernemers zonder vergunning.

Protest

Uit de documenten blijkt hoe ver de ministeries wilden gaan om de vergunning voor Lelystad te regelen. Wanneer het voorstel op tafel komt om een deel van de stikstofruimte uit de vergunning van Schiphol over te hevelen naar Lelystad, stelt een ambtenaar voor om af te wijken van de regels.

Die schrijven immers voor dat bij dit soort deals 30 procent van de vergunde uitstoot moet worden afgeroomd en ten goede moet komen aan de natuur. "U heeft de bevoegdheid om deze bijdrage van 30 procent niet toe te passen", schrijft een Landbouwambtenaar aan minister Schouten.

Discussie bij ministerie van Landbouw

Toch ontstaat er op het ministerie van LNV ook discussie over Lelystad Airport. Zo wil een deel van het ministerie meegaan in het standpunt van IenW, dat de luchthaven voorrang moet krijgen. Wel hebben ze het over de beeldvorming. 'In de media kan het beeld ontstaan dat ruimte uit de landbouw naar de luchtvaart gaat. En dat terwijl de luchthavens niet op volle capaciteit opereren', staat in een notitie van de zomer van vorig jaar.

Maar in een e-mail op 19 augustus 2020 protesteren andere ambtenaren van LNV tegen het standpunt van hun collega's. Zij plaatsen vraagtekens bij de juistheid van de berekeningen. "Het is aan het bevoegd gezag om dat te beoordelen en wij zijn er nog niet aan toe om die conclusie te trekken."

Ophef over fouten

Over de stikstofberekeningen van Lelystad Airport ontstond eind 2019 ophef, nadat Leon Adegeest van actiegroep SATL fouten ontdekte. Een onafhankelijke milieucommissie gaf hem gelijk en oordeelde dat de berekeningen niet klopten.

Als de berekeningen wel correct waren uitgevoerd, had Lelystad Airport al jaren eerder een vergunning moeten aanvragen. Uit chatberichten tussen ambtenaren blijkt dat tot afgelopen maart is gediscussieerd over de verwijtbaarheid van die fouten.

Opening steeds uitgesteld

Lelystad Airport vroeg eind vorig jaar alsnog een vergunning aan voor haar stikstofuitstoot. Het ministerie van LNV moet daar nog over beslissen. De opening van het vliegveld is al meerdere keren uitgesteld. In het voorjaar van 2020 gebeurde dat voor het laatst.

Minister Van Nieuwenhuizen beloofde toen dat Lelystad in november 2021 open zou gaan. Maar ook dat is inmiddels niet meer aan de orde. Lelystad Airport is door de Tweede Kamer controversieel verklaard. Aan de formatietafel zal over het lot van de luchthaven worden besloten.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."