‘Ministerie sjoemelde met geluidsnormen Schiphol’

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft in 2008 gesjoemeld met geluidsnormen rond Schiphol. Hierdoor konden tienduizenden vliegbewegingen méér plaatsvinden dan op basis van de eigenlijke normen had gekund. Dat stellen omwonenden van de luchthaven in een procedure die inmiddels in hoger beroep dient bij de Raad van State. Een belangrijke adviseur van het ministerie, het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR), bevestigt in documenten, in handen van EenVandaag, de lezing van de bewoners.

Kern van de zaak is de bescherming van het zogeheten binnengebied van Schiphol, het gebied dat met de meeste overlast te kampen heeft. Bij de ingebruikname van de vijfde baan op Schiphol in 2003 is afgesproken en vastgelegd dat nooit meer dan 10.000 woningen in dat binnengebied te maken zouden mogen krijgen met ernstige geluidsoverlast. Deze huizennorm begon echter steeds meer te knellen, mede doordat vliegtuigen in de praktijk vaker boven bewoond gebied vlogen dan was aangenomen. Geluidsnormen dreigden daardoor te worden overschreden. 

Toenmalig minister Eurlings greep het verlengen van de milieuvergunning in 2008 daarop aan om de huizennorm aan te passen. Door in berekeningen andere vliegroutes toe te passen kwam de nieuwe norm uit op 10.800 woningen. Daardoor ontstond er meer ruimte voor Schiphol om te groeien. Bij de omzetting naar nieuwe Europese geluidsregels werd de norm later bijgesteld naar 12.300 woningen.  

Truc van Eurlings

Volgens omwonenden heeft Eurlings met deze ‘truc’ onrechtmatig gehandeld. Het aantal van 10.000 was een harde grens, stellen zij. Ook met de toepassing van andere vliegroutes had het ministerie uiteindelijk op maximaal 10.000 ernstig gehinderde woningen moeten uitkomen. Dat had dan wel ten koste moeten gaan van het aantal vliegbewegingen op Schiphol. 

Het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR), dat het ministerie veelvuldig adviseert over onder meer geluidsnormen, bevestigt in een e-mail de lezing van de omwonenden. Ook een berekening van datzelfde NLR op basis van de nieuwe Europese geluidsregels lijkt het gelijk van bewoners te bevestigen. Zo komt het instituut aan 11.000 ernstig gehinderde woningen in het binnengebied van Schiphol, 1300 minder dan de norm van Eurlings, blijkt uit een document in handen van EenVandaag. 

Grote gevolgen

De bewoners willen dat de Raad van State, die begin juni uitspraak doet, het ministerie en Schiphol dwingt alsnog de oude huizennorm aan te houden. Mocht de hoogste bestuursrechter hen in het gelijk stellen dan kan dat in potentie grote gevolgen hebben voor Schiphol. De 500.000 vliegbewegingen die nu op de luchthaven mogen plaatsvinden zijn onder de oude norm niet haalbaar, zegt ook voormalig directeur Klaas van Egmond van het toenmalige Milieu- en Natuurplanbureau, dat later is opgegaan in het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). 

Hij waarschuwde het ministerie in 2007 al dat de nieuwe huizennorm verkeerd werd berekend, maar zijn adviezen werden in de wind geslagen. “Ons advies was simpelweg: je kunt binnen de huidige ontwikkelingen doorgroeien naar 460.000 en hooguit 480.000 vliegbewegingen en niet meer”, aldus Van Egmond. "Maar het kabinet zei: in onze berekeningswijze kan dat ruim 500.000 zijn.” Van Egmond zegt 'in alle toonaarden' kenbaar te hebben gemaakt dat de milieugrenzen oneigenlijk werden opgerekt. “Maar in dit land heeft de politiek het laatste woord. Als die vindt dat één plus één drie is, dan is één plus één drie.” 

Toerekenen naar groei

Volgens Ernst Cramer, tussen 2006 en 2010 Kamerlid voor coalitiepartij Christenunie, stond in die jaren alles in het teken van groei van Schiphol. “In de onderhandelingen was afgesproken dat we zouden kijken hoe we de ruimte die er voor vliegen was maximaal konden faciliteren. Dat was gewoon afspraak.” 

In Kamerdebatten mocht Cramer zich niet al te kritisch opstellen. “Ik ben er wel op aangesproken of ik heel kritisch zou worden, want dat wilden ze dan van tevoren weten. Dat hadden ze liever niet en dat werd dan ook gezegd.” Volgens het oud-Kamerlid is er in het Schipholdossier vaker 'toegerekend naar groei'. “Je ziet dat het niet gaat over overlast, maar hoe kunnen we verklaren dat de overlast meevalt (…) Het uitgangspunt is dat we meer vliegen en dan wordt er gezocht: vliegtuigen vliegen heel anders, niet over woonwijken, ze worden stiller, dus u hebt er geen last van. Als er maar meer gevlogen wordt. Maar dat wordt er niet achteraan gezegd.” 

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wil niet inhoudelijk reageren omdat de zaak nog onder de rechter is.