radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Met vliegers 2000 kilometer dwars door Groenland reizen: zo vraagt Bernice Notenboom aandacht voor smeltende ijskappen

Met vliegers 2000 kilometer dwars door Groenland reizen: zo vraagt Bernice Notenboom aandacht voor smeltende ijskappen
Bron: EenVandaag

2000 kilometer afleggen bij 20 graden onder nul, voortgetrokken door vliegers. Poolreizigster Bernice Notenboom begint deze week op Groenland aan dit avontuur om aandacht te vragen voor het smeltende ijs en de mogelijkheden van windenergie.

"Ik ben wel bekend met het trekken van een sleetje, maar dat kiten is een andere tak van sport." Bernice Notenboom is wel wat gewend. Maar duizenden kilometers afleggen op ski's voorgetrokken met een grote vlieger is ook voor haar nieuw. "Je moet zorgen dat het in de lucht blijft en niet gelanceerd wordt. Je trekt ook een slee van 100 kilo achter je aan."

De route die Bernice Notenboom op Groenland gaat afleggen
Bron: Bernice Notenboom
De route die Bernice Notenboom op Groenland gaat afleggen

Elektriciteit opgewekt door een vlieger

De tocht moet binnen 35 dagen zijn voltooid, maar naast het eindpunt halen heeft Bernice met haar team ook vooral een missie. "Het avontuur is belangrijk en probeer daaromheen de serieuze boodschap bij mensen op het netvlies te krijgen." Ze trekken van zuid naar noord, omdat ze dan wind in de rug hebben.

Vliegers om windenergie mee op te wekken hebben volgens haar een enorme potentie. "Het is ook bedoeld om het onmogelijke te laten zien. Het avontuur trekt mensen aan. Ik had een paar jaar geleden niet verwacht dat we nu met een kite over Groenland zouden trekken. We kunnen veel meer met wind dan we nu doen."

Wubbo Ockels

Het was astronaut en uitvinder Wubbo Ockels (overleden in 2014), die in 2007 al met het idee kwam om met een vlieger energie op te wekken. Notenboom: "De kite kan door achtjes te draaien energie opwekken. Dat kan dan weer gebruikt worden voor de landbouw, een klein dorp of een zelfs klein eiland."

"Je kan de zeilen ook op schepen zetten, zodat je minder brandstof nodig hebt." Bij de TU Delft zijn ze druk bezig dit idee verder te ontwikkelen en te testen.

Onderzoeker en journalist Bernice Notenboom maakte een documentaire over vliegen
Bron: EenVandaag
Onderzoeker en journalist Bernice Notenboom maakte een documentaire over vliegen

Bekijk ook

Onderzoek

Naast aandacht vragen voor de mogelijkheden van 'vliegerenergie', gaat Bernice ook onderweg onderzoek doen naar de toestand van de ijskap op het Deense eiland in de Noordpool-regio.

"Ik ga kijken welke sneeuwcondities we aantreffen, wat de temperatuur is en hoeveel sneeuw er op het ijs ligt."

Zeldzame regen

Ze is de afgelopen twintig jaar zes keer op Groenland geweest en heeft de omstandigheden ook zien veranderen. "De grootste verandering wat ik gezien heb, is dat de smeltlijn 600 meter is opgeschoven."

"Dat is de grens waar meer ijs smelt dan het aangroeit. Het gaat heel snel met het ijs en het heeft er zelfs geregend." Dat is de Noordpoolregio zeldzaam.

Illustratie van een kite op de sneeuw
Bron: Bernice Notenboom
Illustratie van een kite op de sneeuw

Verandering Nederlands weer

Groenland is voor Bernice niet een willekeurig gekozen locatie om de klimaatverandering in kaart te brengen, omdat 'het smelten van het ijs op Groenland de grootste gevolgen heeft voor ons'.

"Dat kan voor stijging van de zeespiegel in Nederland zorgen." Bovendien kan volgens haar het smeltwater, als het in de oceaan stroomt, ook ons weer gaan beïnvloeden. Het zeewater zal afkoelen en zeestromingen kunnen veranderen.

Spiegel

De conditie van de ijsplaat op Groenland is dus een soort spiegel van wat ons te wachten staat, maar er is nog veel onzeker. Waar de meeste wetenschappers maar onderzoek kunnen doen naar een kleine regio, kan Bernice dankzij de vliegers juist een heel groot gebied bekijken.

"Het is een enorme massa van 2,5 tot drie kilometer dik. Groenland is enorm groot. Er kan in het noorden of zuiden iets anders gebeuren."

Bekijk ook

'Het is spannend of we het gaan halen'

Een herkansing zit er niet zomaar in, want in de voorbereiding en het regelen van de van financiën is veel tijd gaan zitten. "Ik ga er vanuit dat het in een keer goed gaat. Ik weet niet hoeveel expedities ik nog ga doen."

"Je moet veel organiseren en het kost een hoop geld. Ik ben al 60 jaar oud en mijn lijf is niet zo sterk meer als 30 jaar geleden. Je kunt heel lang door gaan met poolreizen, maar het wordt wel steeds complexer om die reizen te organiseren."

Op pad

Eerst maar eens deze tocht tot een goede einde brengen. "Het is wel spannend of we het gaan halen. We hebben alles bij ons, ook extra skibrillen en bindingen voor de ski's. Van alles hebben we een extra onderdeel, zodat we niet van de ijskap weg moeten."

Ze start 4 mei en de vorderingen van de reis zijn te volgen via de speciaal daarvoor in het leven geroepen website.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Van Schiedam naar Damascus: Shadi keert na 12 jaar terug naar zijn geboorteland

Van Schiedam naar Damascus: Shadi keert na 12 jaar terug naar zijn geboorteland
Shadi (links) met zijn oud-buurman in Damascus
Bron: EenVandaag

Shadi Karazi vluchtte in 2013 uit Syrië voor de verwoestende burgeroorlog. Hij woont al 9 jaar in Nederland en gaat nu voor het eerst terug naar zijn familiehuis in de Syrische hoofdstad Damascus. "Slechter dan onder Assad kan het nooit meer worden."

Shadi vluchtte uit Harasta, een buitenwijk van de hoofdstad Damascus die na jaren van belegering en bombardementen vrijwel verwoest is. Hij verbleef eerst in een aantal andere landen voordat hij terechtkwam in Schiedam. Daar werkt hij nu al bijna 5 jaar bij woningcorporatie Maasdelta Groep in Spijkenisse.

'Had gehoopt op meer mooie momenten'

De moeder van Shadi bleef in Syrië en overleed in 2015. Zowel hij als zijn broer konden niet bij de begrafenis zijn. "Toen hadden we nog geen verblijfsvergunning, dus we mochten niet reizen", legt hij uit.

Het blijft tot op de dag van vandaag een moeilijke herinnering voor hem. "Dat blijft in mijn hart, ze is daar in haar eentje overleden. Ik had gehoopt nog meer mooie momenten met haar te hebben."

Bekijk ook

Besef

"Ik voelde me ook niet goed als ik bijvoorbeeld succes had in Nederland", gaat Shadi verder over het verlies van zijn moeder. "Ik miste iemand om het aan te vertellen, mijn moeder."

Hij bleef hopen op een hereniging met haar. Maar toen hij tijdens zijn bezoek aan Damascus haar graf zag, voelde het alsof er een zware steen van zijn borst werd getild. De waarheid van haar overlijden kwam toen eindelijk binnen, vertelt hij.

'Zoiets kan nooit meer gebeuren'

De laatste weken is veel meer naar buiten gekomen over het leed van de Syrische bevolking onder Assad en tijdens de lange burgeroorlog. Hele wijken zijn vernietigd door bombardementen en tienduizenden mensen gevangengenomen. Velen van hen hebben dat niet overleefd.

De val van het regime en het einde van de burgeroorlog was een feest voor de bevolking. Maar volgens Shadi heeft het land nu veel tijd nodig om alles opnieuw op te bouwen. "Maar de situatie kan nooit slechter dan de tijden van Assad, zoiets kan nooit meer gebeuren."

Bekijk ook

'Ik vind hem een held'

Tijdens zijn bezoek aan zijn geboorteland kwam Shadi ook nog anderen tegen, zoals zijn buurman, die hij meteen in de armen sloeg. "Ik vind hem een held, want hij is ook tijdens het beleg van 6 jaar daar gebleven", vertelt hij.

Shadi's buurman heeft 2 jaar lang opgesloten gezeten en zag hoe zijn 14-jarige dochter om het leven kwam door een raketaanval. "Maar tot nu toe is hij nog steeds daar, daarom zie ik hem echt als een held. Ik leer van zo'n persoon."

Connecties uit het verleden

Ook kwam Shadi vrienden uit zijn kinder- en schooltijd tegen. Ze waren enorm blij om elkaar weer te zien. "Gelukkig heb ik er een paar gevonden", lacht hij.

"Ik ben ook op bezoek geweest bij de moeders van mijn vrienden die nog niet naar Syrië konden komen." Op die manier vond hij toch nog connecties uit het verleden.

Bekijk ook

Betalen voor hotel in geboorteland

Wat voor Shadi het raarst was tijdens zijn bezoek aan zijn geboorteland, is dat hij in een hotel moest slapen. Hij had geen woning of andere plek om te slapen, het huis van zijn moeder was al leeggemaakt zodat mensen tijdens het beleg meubels konden verbranden voor warmte.

"Ik stond met veel emoties bij de receptie", vertelt hij. "Ik ben hier geboren en getogen, maar ik moest een kamer in een hotel vinden. Dat vind ik echt niet normaal."

Veilig in Nederland

Voor Shadi was het ondanks alles niet moeilijk om na zijn bezoek terug naar Nederland te gaan. "Alles is nu vreemd daar, alles is veranderd."

Shadi heeft nu een gezin in Nederland, zijn jongste dochter is hier geboren. "We hebben hier veiligheid gekregen", gaat hij verder. "Ik houd van Syrië en ik heb zin om daar te leven, maar dat kan je niet binnen een paar dagen beslissen." Hij wil wel weer snel op bezoek. "Want mijn kleine dochtertje is ook blij dat ze haar oma en opa, de ouders van mijn vrouw, kan ontmoeten."

Shadi uit Syrië keert na 12 jaar terug naar zijn geboorteland: 'Alles is veranderd'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Poeptransplantatie om van darmziekte af te komen? Rinneke deed mee aan onderzoek: 'Is niets vies aan'

Poeptransplantatie om van darmziekte af te komen? Rinneke deed mee aan onderzoek: 'Is niets vies aan'
Rinneke onderging een poeptransplantatie om van haar darmziekte af te komen
Bron: EenVandaag

Het klinkt vies: een poeptransplantatie, waarbij je andermans uitwerpselen krijgt toegediend om je ziekte te verhelpen. Toch heeft het veel potentie, denkt Rinneke. Zij lijkt van haar ziekte af. "Kan weer wandelen zonder de bosjes in te hoeven."

Rinneke Kamminga heeft colitis ulcerosa, een chronische ontstekingsziekte van de darm. "Ik heb heel veel moeite om mijn ontlasting op te houden. Als ik aandrang krijg moet ik eigenlijk al op de wc zitten", vertelt ze. Op slechte dagen moet ze meer dan tien keer per dag naar het toilet en ervaart ze allerlei pijnen. Het beheerst haar hele leven.

Fecestransplantatie

Maar er gloort ook hoop, want Rinneke is proefpersoon voor wetenschappelijk onderzoek naar een nieuwe behandelmethode die goed lijkt te werken. Haar ontstekingswaarden zijn enorm gedaald en de stoelgang is genormaliseerd.

Rinneke kreeg 5 maanden geleden een zogenoemde fecestransplantatie in het Amsterdam UMC. Daarbij krijgen patiënten de darmmicrobiota van een gezonde donor toegediend via hun poep.

Bekijk ook

'Je proeft en ruikt het niet'

"Een vriendin had me erover getipt", vertelt Rinneke over het ontdekken van de behandeling. "Ik ben gaan lezen en dacht: nou ja, als die andere medicijnen allemaal niet werken, wil ik dit wel proberen."

Ze vindt er zelf niets vies aan, zegt ze beslist. "Ik ben verpleegkundige, dus ben wel wat gewend. En je proeft het niet en je ruikt het niet."

Nieuwe gezonde ontlasting

"Bij mensen met colitis ulcerosa spoelen we hun eigen ontlasting weg en we geven we ze nieuwe, verse ontlasting van een supergezonde donor", vertelt maag-darm-leverarts Cyriel Ponsioen. Hij leidt het onderzoek TURN2 waar Rinneke aan meedoet.

"In Nederland lijden zo'n 50.000 mensen aan colitis ulcerosa", weet hij. "Deze chronische darmontsteking leidt tot klachten als diarree, krampen, bloedverlies en vermoeidheid. Daardoor kun je ook je werk niet goed meer doen."

De darmziekte van Rinneke werd behandeld met een experimentele poeptransplantatie

Natuurlijke balans

Veel mensen hebben baat bij medicijnen, maar de ontsteking genees je daar niet mee, legt Ponsioen uit. "Wij denken dat als we de natuurlijke balans tussen bacteriën, virussen, schimmels, al die micro-organismen in je darm kunnen herstellen, dat de ziekte dan tot rust kan komen en misschien wel helemaal over is."

10 jaar geleden startte Ponsioen een eerste studie, met veelbelovende resultaten. Van de 25 behandelde patiënten leken er zes genezen. Maar deze resultaten waren niet wetenschappelijk significant.

Vervolgonderzoek

Er kon niet met zekerheid worden gezegd dat de verbetering door de poeptransplantatie kwam en niet door toeval. Daarom kwam er een vervolgonderzoek, waar Rinneke aan meedoet. Deze studie is 'dubbelblind': er is een groep die echt de poeptransplantatie krijgt, en een placebo-groep.

Rinneke vermoedt dat ze in de eerste groep zit. "Na de eerste behandeling hielp het al een beetje en hoefde ik minder vaak naar het toilet. Na de vierde ging het nog veel beter."

Bekijk ook

Hoge verwachtingen

Ponsioen verwacht veel van zijn onderzoek. "Het onderzoeksteam kan binnenkort de resultaten gaan analyseren. Wij hopen dat ongeveer 40 procent van de mensen die we behandelen blijvend goed op de poeptransplantatie reageert."

Hij benadrukt dat de TURN2 studie vol zit en patiënten zich dus niet meer kunnen aanmelden. Uiteindelijk hoopt Ponsioen zoveel kennis op te doen dat hij straks precies weet welke bacteriën gunstig zijn en bijdragen aan een gezond microbioom in de darmen.

Therapie in pilvorm

"Dat wil zeggen dat je naar het laboratorium gaat en heel erg goed gaat kijken om welke bacteriën het gaat, om welke virussen en om welke schimmels, zodat je weet welke je moet terugbrengen."

Met die kennis hoopt Ponsioen uiteindelijk een therapie te ontwikkelen die mogelijk in de toekomst in pilvorm beschikbaar kan worden. "Dan hoef je tenminste niet meer opgeloste ontlasting via een slangetje naar binnen te brengen", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant