Met hun spoorwegmaatschappij willen Chris en Elmer de nachttrein weer populair maken

Het begon als een uit de hand gelopen jongensdroom. Inmiddels zijn de plannen van Chris Engelsman en Elmer van Buuren om een eigen spoorwegmaatschappij op te richten praktijk. De eerste testrit naar Berlijn is een feit.

"We zijn vertrokken!" Een trotse Chris Engelsman hangt in Brussel uit het raampje van een van de wagons. De trein kronkelt het station uit, op weg naar Berlijn. Daarmee is het plan van Engelsman en Elmer van Buuren van European Sleeper na jaren werkelijkheid geworden. "We hebben als een soort cowboys tussen die grote spoorwegen moeten manoeuvreren."

Testrit

Animo bij investeerders was er al vanaf het begin genoeg. Binnen een kwartier haalden ze een half miljoen euro binnen, toen ze een inzamelactie startten. Maar het daadwerkelijk laten rijden van een trein bleek vervolgens een puzzel. Vandaag vindt er een eerste testrit plaats en het blijft spannend wat ze onderweg allemaal tegenkomen.

Eigenlijk vertrekt de trein met een jaar vertraging en eigenlijk zou hij door moeten rijden naar Praag in plaats van naar Berlijn. Daarnaast stamt een deel van de treinstellen uit 1955. Maar: de trein rijdt, je kunt erin slapen, jezelf wassen en je telefoon opladen. "We vonden het het belangrijkst dat er een trein rijdt en we laten zien dat dat kan." De trein beter en luxer maken, dat is de volgende stap.

Grenzen van het spoornetwerk

Er zijn verschillende redenen voor de vertraging van het plan voor een nachttrein vanuit Nederland. De juiste slaaprijtuigen waren eerst helemaal niet beschikbaar en zijn nog steeds erg schaars. "Nu is de nachttrein hip and happening, maar hij is 30 jaar genegeerd. Er is nooit geïnvesteerd in goede rijtuigen", volgens Engelsman.

Daarnaast liepen ze letterlijk tegen de grenzen aan van het spoornetwerk. Het is ingewikkeld om als nieuwe speler een trein te laten rijden en dan ook nog in te passen in het spoorboekje van de verschillende landen. In dit geval België, Nederland en Duitsland. In de eerste periode wordt nu vanwege werkzaamheden omgereden via Bremen. "Er is nog geen rit die precies op dezelfde tijd rijdt."

Aansluiting op internationale trein

Het Limburgse D66-Statenlid Leon Vaessen rijdt vanaf Roosendaal een stuk mee met de nieuwe nachttrein. Hij is erg enthousiast over de nieuwe treindienst en hoopt dat het hier niet bij blijft. "Als we willen dat mensen geen korte vluchten meer maken, moeten er goede spooralternatieven komen", zegt hij.

In Limburg zou daarvoor een goede treinverbinding net over de grens met Aken al een wereld van verschil maken, omdat de reiziger vanuit daar verder kan met de internationale hogesnelheidstrein en de nachttreinen. Vaessen: "Het regeerakkoord benoemt dat goed aansluiten op de Europese hogesnelheidslijn ook, maar het schiet nog niet op. Technisch kan het al, maar het wordt steeds vertraagd." Er wordt volgens hem al 5 tot 10 jaar over gesproken zonder dat er iets gebeurt.

Bron: EenVandaag

Regionale verbindingen blijven achter

Dat komt volgens het Statenlid doordat het spoornet nog te veel op nationaal in plaats van op Europees vervoer gericht is. "Ik vind het gek dat ik vanaf Sittard en Eindhoven wel rechtstreeks naar Hoogkarspel kan treinen, maar niet rechtstreeks naar Aken, dat veel dichterbij ligt."

Soortgelijke dossiers spelen ook in Groningen en Enschede, vertelt Vaessen, en richting België. "De regionale verbindingen blijven achter, terwijl de verbindingen tussen de grote steden perfect zijn. Het lijkt erop dat het in Nederland stokt als er knopen moeten worden doorgehakt. Als het tussen Utrecht en Amersfoort was geweest, was het al lang zo geweest."

'Essentieel voor kenniseconomie'

Als het aan het Statenlid ligt, worden al vanaf eind dit jaar de eerste treinritten naar Aken gemaakt en moeten ze vanaf 2025 structureel worden opgenomen in de dienstregeling. Voor de kenniseconomie van de regio Brabant en Limburg is dat volgens hem essentieel.

"De Universiteit van Aken geeft ook aan dat de verbindingen met het openbaar vervoer moeten worden verbeterd, omdat ze nauw samenwerken met de TU Eindhoven. Het is van belang voor de ontsluiting van Oost-Nederland."

'EU moet met de vuist op tafel slaan'

Terwijl D66'er Leon Vaessen in Rotterdam uitstapt, komt universitair docent toekomstbestendige mobiliteit aan de TU Delft, Suzanne Hiemstra-Van Mastrigt juist aan boord. Zij onderzoekt onder anderen hoe je ervoor zorgt dat mensen op een duurzamere manier gaan reizen."

Zij onderschrijft dat er veel ambitie is om het spoornetwerk te verbeteren, maar dat een nieuwe weg of vliegroute er in veel gevallen sneller komt. "We zien dat de discussie heel snel gaat over infrastructuur, terwijl de dienstverlening eerst op orde moet komen. De Europese Unie moet echt met de vuist op tafel slaan."

Schiphol als vlieg-treinknooppunt

In plaats van dat de trein en het vliegtuig de concurrentie met elkaar aangaan, ziet Hiemstra-Van Mastrigt ook mogelijkheden om die verbindingen aan elkaar te knopen. Schiphol zou dan een knooppunt van vliegtuigen én de internationale trein kunnen worden, denkt zij.

"We werken daarvoor samen met Schiphol en KLM. Korte overstapvluchten zou je moeten vervangen voor de trein. Mensen verwachten daar dezelfde service en dienstverlening. Dat is super belangrijk. Nu stoppen de Eurostar en ICE niet op Schiphol en dat wil je wel als Schiphol het internationale treinstation wordt. De reizigers die aankomen zijn vaak van de lange vluchten, reizigers zijn moe en dan moet het nog makkelijker zijn. Ze moeten rechtstreeks verder kunnen."

Bron: EenVandaag

Eerlijke vergelijking

Een eerlijke vergelijking is daarbij volgens haar ook essentieel. "Dat begint al thuis, bij hoe je op je bestemming komt. De vergelijking met het vliegtuig is niet helemaal eerlijk, omdat er veel verborgen kosten mee gepaard gaan vanwege reistijd, wachttijd en milieu-impact."

"Prijs is voor veel mensen beslissend voor de keuze. Kerosine is onbelast, terwijl spoorwegmaatschappijen wel belasting betalen voor de stroom die ze gebruiken. Dat maakt het oneerlijk. Het zou helpen om treintickets goedkoper of vliegtickets duurder te maken, zodat dat eerlijker is."

Ook nachttreinen naar Barcelona en Londen

Aan Chris Engelsman zal het niet liggen, als het aankomt op het uitbreiden van het internationale treinverkeer. Praag moet volgend jaar de nieuwe eindbestemming worden van deze trein. Intussen is hij met zijn bedrijf European Sleeper al bezig met het opzetten van een nachttrein naar Barcelona.

Dat project wordt ondersteund door de Europese Commissie. En hij heeft nog een droom: "We willen ook een nachttrein naar Londen laten rijden."

Volle rit

Inmiddels rijdt de trein na een nachtelijke rit van ruim 12 uur Berlijn in. "Ik heb lekker geslapen op het schommelen van de trein", zegt Chris Engelsman. Tevreden stapt hij uit. "20 minuten vertraging. Het kan nog scherper, maar dit is prima."

"Alles is getest en het meeste is prima gegaan. Er zijn paar kleine dingen die we kunnen finetunen, zoals een toilet dat verstopt was. Dat gaan we oplossen." Daarvoor heeft hij tot vrijdagavond, want dan vertrekt de eerste rit vanuit Brussel met betalende reizigers. Dat is alvast een succes. "Die zit helemaal vol."