radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Meer tieners en twintigers op de kandidatenlijsten: generatie Z ziet politiek als manier om dingen voor elkaar te krijgen

Meer tieners en twintigers op de kandidatenlijsten: generatie Z ziet politiek als manier om dingen voor elkaar te krijgen
Een jongere voert actie vanwege klimaatverandering.
Bron: ANP

Op zeventig jongeren kun je stemmen tijdens de aankomende verkiezingen. Veel meer dan 4 jaar geleden. En dat heeft een reden: "De laatste jaren zijn jongeren meer betrokken bij de politiek."

In 2017 was 6,8 procent van de kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen 30 jaar of jonger. Bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen is dit 10,6 procent. Het aantal twintigers en zelfs tieners met politieke ambities neemt toe. Dat blijkt uit een analyse van EenVandaag.

Meer betrokken

"Het lijkt erop dat veel jongeren tegenwoordig politiek geëngageerd zijn. Ze lijken zich - meer dan de generatie voor hen - betrokken te voelen bij wat er speelt in de maatschappij", vertelt politicoloog Roderik Rekker. Dit is volgens hem een reden dat meer jonge mensen zich kandidaat stellen. "Deze generatie is de hoogst opgeleide tot nu toe. Jongeren van nu hebben er relatief veel vertrouwen in dat ze iets van de politiek snappen."

De generatie waar Rekker het over heeft bestaat uit millennials, geboren tussen 1981 en 1996. En uit generatie Z, geboren tussen 1997 en 2012. De millennials zijn inmiddels 'doorgebroken' in de Tweede Kamer en generatie Z mag voor het eerst in groten getale stemmen.

Karikatuur

Dat jongeren meer betrokken zijn bij politiek is te zien aan de hoge opkomst tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2017: 76 procent stemde toen. Een ontzettend hoog percentage in vergelijking met veel andere landen. "Het is een enorme karikatuur dat jongeren niet geïnteresseerd zijn in de politiek", zegt Rekker.

De afgelopen verkiezingen was de hoogste opkomst gemeten onder jongeren sinds 1981, vertelt de politicoloog. Vóór de jaren 80 was hetzelfde aan de hand. Maar vanaf de jaren 80 werd de opkomst onder jongeren lager. "Nu lijkt er dus voorzichtig sprake te zijn van een opwaartse trend."

Scherp debat

De betrokkenheid bij de politiek onder jongeren is terug te zien tijdens de Black Lives Matter- en klimaatprotesten afgelopen jaar, vertelt Rekker. Duizenden jongeren gingen hiervoor de straat op en lieten hun stem horen. "De politiek is de afgelopen jaren een stuk spannender geworden. Op verschillende thema's voeren we een scherp debat met veel polarisatie, waar ook jongeren een mening over hebben, zoals racisme en het klimaat." Dit kan jongeren naar de stembus trekken, of zelfs enthousiast maken om de politiek in te gaan.

Jongeren op de kieslijst kunnen vertellen wat er leeft onder hun leeftijdsgenoten en zo hun belangen op de politieke agenda zetten. "Maar dan moeten jonge politici wel zelf deze handschoen oppakken en niet alleen meestemmen met de partijpunten."

Lees ook

Jonge kiezers binden

Sommige partijen maken bewust de keuze om jonge kandidaten op de kieslijst te zetten. Met name de Partij van de Arbeid is flink aan het verjongen. De gemiddelde kandidaat op deze lijst is 7 jaar jonger dan tijdens de vorige verkiezingen. Ook Forum voor Democratie en Partij voor de Dieren vestigen hun hoop op jongere mensen. Op deze kieslijsten zijn de kandidaten gemiddeld 5 jaar jonger in vergelijking met de kieslijsten van 2017.

Rekker: "De redenen en motivaties om jongeren op de kandidatenlijst te zetten kunnen per partij verschillen. Voor de PvdA speelt het waarschijnlijk een rol dat ze een vergrijsd electoraat hebben van ongeveer 59 jaar oud. Om jonge kiezers te binden kan het een eerste stap zijn dat er meer jongeren op de lijst staan."

Verhaal belangrijker dan leeftijd

Toch wil de politicoloog hiervoor waarschuwen. "Als partijen jonge stemmers willen trekken, is het geen wondermiddel om jonge mensen op de lijst te hebben. Jongeren stemmen iets vaker op jonge lijsttrekkers, maar het is een klein verschil. Een aantal van de meest populaire politici onder jongeren zijn ontzettend oud, kijk bijvoorbeeld naar Bernie Sanders in de Verenigde Staten."

Een politicus met een helder ideologisch verhaal die thema's aanspreekt die jongeren belangrijk vinden, is volgens Rekker belangrijker dan leeftijd. "Het kan dus zijn dat de PvdA toch een oud electoraat aantrekt."

Lees ook

Gemiddelde leeftijd daalt langzaam

De gemiddelde leeftijd van de kandidaten van de Tweede Kamerverkiezingen daalt langzaam. In 2017 was de gemiddelde kandidaat 45 jaar. Bij de komende verkiezingen is dit 44 jaar. Of de trend van verjonging door gaat zetten, vindt Rekker lastig te zeggen.

"Het is niet de eerste keer dat Kamerleden wat jonger worden. We hebben eerdere golven van verjonging gehad." Rekker vraagt zich daarom af hoeveel jonger ze de Kamer kunnen maken, met het oog op vergrijzing en dat je kandidaten zoekt met ervaring. "Je kunt moeilijk de hele kamer vol twintigers zetten."

info

Peilingtrends

Op woensdag 17 maart gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Op onze speciale pagina Peilingtrends zie je met behulp van overzichtelijke grafieken hoe politici en partijen ervoor staan in de aanloop daar naartoe. Wie is de meest en minst betrouwbare lijsttrekker? Op hoeveel zetels kunnen de partijen rekenen en wat betekent dat voor de coalitievorming?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe deze school ouders voorlichting moest geven over de Week van de Lentekriebels: 'Vertrouwen was weg'

Hoe deze school ouders voorlichting moest geven over de Week van de Lentekriebels: 'Vertrouwen was weg'
Basisschool De Regenboog in Amsterdam geeft ouders voorlichting over de Week van de Lentekriebels
Bron: EenVandaag

Ieder jaar laait de discussie rondom de voorlichtingsweek Lentekriebels weer op. Uit onderzoek van stichting Rutgers blijkt de helft van de scholen weerstand van ouders ervaart. Daarom licht deze Amsterdamse basisschool nu ook ouders jaarlijks voor.

De Week van de Lentekriebels is een jaarlijks terugkerend fenomeen waar kinderen van de basisschool relationele en seksuele vorming ontvangen. Hoe voelt het om verliefd te zijn? Hoe werkt je lichaam en wat verandert er in de pubertijd? Deze en andere vragen worden beantwoord. Deze week wordt georganiseerd door kennis- en expertisecentrum Rutgers. Ze vieren dit jaar het 20-jarig bestaan van de week.

Week van de Lentekriebels

Basisschool De Regenboog uit Amsterdam doet er al 20 jaar aan mee. Directeur Josien Branbergen heeft de week zien veranderen. "20 jaar geleden was het een ontspannen week met heel veel energie. We openden de week met ballonnen op het schoolplein met ouders en kinderen samen."

Het was heel positief en leuk, herinnert Branbergen zich. "Ik heb het zien veranderen. Naar veel bedachtzamer ermee omgaan, preutser. Ouders die meer kritische vragen komen stellen. Leerkrachten die het spannender vinden."

Bekijk ook

Tegengeluid van Civitas Christiana

"Met natuurlijk een climax 2 jaar geleden, waarbij er heel veel misinformatie op ouders afkwam, wat heel veel onzekerheid heeft veroorzaakt."

Daarmee doelt Branbergen op de kritiek die Rutgers ontvangt van Civitas Christiana, een ultraconservatieve stichting. Zij voert elk jaar een campagne tegen de Week van Lentekriebels.

Rechtszaak vanwege 'leugens en laster'

Rutgers zelf vindt dat de stichting 'leugens en laster' verspreidt en sleept de stichting dit jaar voor de rechter. 2 jaar geleden werd de informatie van deze stichting veel gedeeld op social media, wat zorgde voor veel onrust onder ouders op basisschool De Regenboog.

Zo ook bij Naomi Brom. "Op social media kwamen echt de meest verschrikkelijke plaatjes langs en de meest verschrikkelijke verhalen. Ik merkte dat ik daar heel onrustig van werd."

Bekijk ook

'Dit is 'too much''

Zij wilde niet dat haar kinderen dit te zien zouden krijgen. "Ik dacht: dit is 'too much'." Ze belde naar school en zei tegen de directrice dat ze haar kinderen in de Week van de Lentekriebels thuis wilde houden.

De directeur besluit alle kritische ouders voor een gesprek op school uit te nodigen. Branbergen: "Ik denk dat we daar twintig ouders hadden zitten, wat natuurlijk dan toch een kleine groep is, maar een groep die veel onrust veroorzaakt, dus voor ons voelde het heel erg groot."

Beïnvloed door social media

De directrice merkte dat de ouders veel aannames deden op basis van berichten op social media. "Het vraagmoment was weg. 'Hey, ik lees dit, hoe zit dat? Doen jullie dat?'. Dus het vertrouwen dat we altijd met elkaar hadden was weg en dat voelde heel erg naar."

Maar in dat gesprek werd er voor Naomi veel duidelijk. "Ze lieten ons het lesmateriaal zien, de docenten waren erbij en vertelden: 'Wij kennen onze kinderen, wij kennen jullie.'"

Bekijk ook

'Het heeft me heel erg diep geraakt'

"En wat mij toen heel erg heeft geraakt was de emotie van een van de juffrouwen", gaat Naomi verder. "Zij gaf aan: 'Het raakt mij dat jullie wel je kinderen aan ons toevertrouwen, maar niet vertrouwen dat wij dit onderwijs op een juiste manier geven.'"

"Het heeft me heel erg diep geraakt", bevestigt leerkracht Yersika Magdalena. "Ik was er weken mee bezig, nam het mee naar huis. Het koste heel veel energie, want we moesten alles weerleggen en er waren mails. Het ging ook ten koste van de tijd die we aan de kinderen moeten geven met lesgeven, want we waren alleen maar daarmee bezig."

'We denken veel meer na'

De ophef kwam voor Magdalena ook ontzettend onverwacht: "We deden het al 18 jaar. Niemand heeft er ooit wat van gezegd." Daarom is de school ook na dat heftige jaar gewoon doorgegaan met de Week van Lentekriebels. "Het is wel allemaal goedgekomen, het vertrouwen is terug."

Toch merkt Branbergen dat de leerkrachten minder onbevangen de lessen geven. "Dat we veel meer nadenken: 'Wat kan ik wel zeggen? Wat kan ik niet zeggen? Ik wil niemand voor de borst stoten. Ik wil dat iedereen zich gehoord voelt op zijn eigen manier.' Dus we denken er veel harder over na dan 20 jaar geleden."

Bekijk ook

Geen foto's en filmmateriaal

Dat betekent dat sommige dingen zijn veranderd. "We doen nog steeds de inhoud zoals we 'm 20 jaar geleden ook deden. Want daar staan we voor", zegt de directeur stellig.

"Maar sommig beeldmateriaal gebruiken we niet meer omdat het te expliciet zou zijn. We hebben eigenlijk alleen nog maar getekend materiaal. We gebruiken geen foto's en filmmateriaal. Dat is echt een verandering."

'Zolang de inhoud maar overeind blijft'

Dat vindt de directeur jammer. "Maar wat voor mij het allerbelangrijkst blijft, is dat we de inhoud goed kunnen bespreken met kinderen. Dat kinderen goed voorgelicht deze maatschappij ingaan. En juist nu, dus aan de inhoud doen we geen concessies."

"En als dat betekent dat we in de vorm af en toe concessies moeten doen, vind ik dat heel naar. Maar zolang de inhoud maar overeind blijft", zegt directeur Branbergen tot slot.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Tweede Kamer wil niet wachten op minister, NSC en GroenLinks-PvdA komen zelf met plannen om WIA-fouten te herstellen

Tweede Kamer wil niet wachten op minister, NSC en GroenLinks-PvdA komen zelf met plannen om WIA-fouten te herstellen
Minister Van Hijum tijdens een debat in de Tweede Kamer over onjuiste berekeningen van WIA-uitkeringen door het UWV
Bron: ANP

De herstelactie voor fouten bij het UWV schiet tekort, vinden NSC en GroenLinks-PvdA. Beide partijen presenteren vandaag een uitgebreider plan om de problemen met arbeidsongeschiktheidsuitkeringen aan te pakken.

"De eerste stap is nu gezet, maar dat is voor mij echt onvoldoende", zegt NSC-Tweede Kamerlid Ilse Saris. "Mensen moeten krijgen waar ze recht op hebben. Dat betekent dat gemaakte fouten moeten worden hersteld."

Alle fouten herstellen

En dan niet alleen de administratieve fouten, benadrukt Saris. "Ook de sociaal-medische beoordelingen. Niet alleen over de periode 2020 tot 2024, maar ook fouten van daarvoor." Daarnaast moet volgens haar de schade die mensen hebben geleden, worden gecompenseerd.

De partij is dan ook van plan om deze uitbreiding bij de voorjaarsnota-onderhandelingen te bespreken met de andere coalitiepartijen. "Wij willen hier echt voor strijden." Om hoeveel mensen het gaat en hoeveel extra geld het kost om het plan te realiseren, is onduidelijk, zegt het NSC-Kamerlid.

info

Problemen bij het UWV

Sinds vorig jaar onderzoeken EenVandaag en het AD problemen bij het UWV. Het gaat onder andere om fouten bij de sociaal-medische beoordelingen en rekenfouten bij de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.

De onthullingen leidden tot ingrijpen door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum (NSC). Hij was verrast door de berichtgeving en kondigde onderzoeken aan naar het functioneren van de uitkeringsinstantie. En een herstelactie voor gedupeerden.

Maar die herstelactie blijft beperkt. Alleen fouten bij daglonen bij de WIA tussen 2020 en 2024 worden meegenomen. Andere fouten, bijvoorbeeld bij medische beoordelingen of bij andere uitkeringen zoals de Wajong, worden niet bekeken en dus ook niet hersteld.

Snelle compensatie: 5.000 euro

"Wij willen dat mensen nu zo snel mogelijk zekerheid krijgen", zegt Kamerlid voor GroenLinks-PvdA Mariëtte Patijn. "Dat betekent dat er voor mensen die te weinig hebben gekregen een goede compensatieregeling moet komen."

Die compensatieregeling zou volgens haar uit een keuze moeten bestaan: het UWV rekent het hele dossier door, óf iemand kiest voor een snellere optie van 5.000 euro uitbetaling. "En mensen die juist te veel hebben gekregen, moeten de zekerheid hebben dat ze geen terugvordering krijgen."

'Mensen hebben er recht op'

En dat is niet het enige. Ook als iemands uitkering in de toekomst naar beneden wordt bijgesteld, moet volgens GroenLinks-PvdA rekening worden gehouden met de persoonlijke situatie. Daarnaast moeten mensen van voor 2020 aanspraak kunnen maken op de 5.000 euro als er fouten zijn gemaakt.

"Maar we moeten niet beloven dat we voor hen alles in detail gaan uitrekenen. Want dat lukt misschien helemaal niet", zegt Patijn. Wel moeten geconstateerde fouten in de periode van voor 2020 worden rechtgezet. "Dat gaat lang duren, maar mensen hebben er recht op."

Bekijk ook

Tienduizenden dossiers wachten nog

Met hun plannen pleiten NSC en GroenLinks-PvdA voor een bredere herstelactie die sneller én zorgvuldig wordt afgehandeld. Maar de minister en het UWV lieten eerder weten dat elke uitbreiding ten koste zou gaan van de reguliere werkzaamheden.

Voor de huidige herstelactie worden namelijk al zo'n 43.000 dossiers opnieuw bekeken door een speciaal opgericht team.

Heel veel extra dossiers

Vorige week bleek bovendien uit de bijlagen van een Kamerbrief dat er nog 8.000 dossiers bij zouden kunnen komen van arbeidsongeschikten van wie de uitkering is beëindigd of toegekend tussen 2020 en 2024.

Daarnaast zijn er nog 28.000 dossiers met vastgestelde fouten, bijvoorbeeld bij de indexering, die nog gecorrigeerd moeten worden, blijkt uit hetzelfde document.

Bekijk ook

'Werkdruk geen excuus'

Maar volgens NSC-Kamerlid Saris is de werkdruk bij het UWV geen excuus om mensen niet te helpen. "De overheid dient zich aan de wet te houden, mensen dienen zich aan de wet te houden en fouten moeten gewoon worden hersteld."

Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Patijn denkt dat haar plan uitvoerbaar is. "Wij denken dat het minder complex is, want je hoeft niet helemaal uit te gaan rekenen wat mensen krijgen. Dit komt in de plaats van wat het UWV nu aan het doen is. En mensen kunnen daardoor sneller geholpen worden en dus uit die onzekerheid komen."

Minister onder druk van eigen partij

De plannen van beide partijen kosten geld, mogelijk heel veel geld. De verantwoordelijk minister Van Hijum is zelf NSC'er en krijgt van zijn eigen partij een stevige opdracht mee. Hij moet op zoek naar het geld om de plannen uit te voeren, maar waar dat vandaan moet komen is onduidelijk.

Wat Saris betreft hoort het bij de gemaakte afspraken dat dit geregeld wordt. "Er moet heel veel gebeuren, maar in het regeerakkoord hebben we afgesproken dat wij het wel willen. En daar houd ik mijn regeringspartijen aan. Ook mijn minister."

De Tweede Kamer wil niet wachten op de minister, NSC en GroenLinks-PvdA komen zelf met WIA-herstelplannen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant