radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

'Meer onderzoek nodig om te bewijzen dat weinig besmettingen op basisscholen in Staphorst door ventilatiezuil komen', zegt hoogleraar

'Meer onderzoek nodig om te bewijzen dat weinig besmettingen op basisscholen in Staphorst door ventilatiezuil komen', zegt hoogleraar
Basisschoolleerlingen met mondkapjes
Bron: ANP

Helpen goede ventilatiesystemen in het klaslokaal om coronabesmettingen te voorkomen? In Staphorst hebben basisscholen een luchtreiniger en dat lijkt effectief. Maar volgens Hoogleraar Bert Blocken moet er nog wel een relatie worden aangetoond.

Terwijl in het hele land veel jonge kinderen besmet raken met het coronavirus, hebben ze daar op de tien basisscholen in Staphorst veel minder last van. Sinds een aantal weken staan daar luchtreinigers, die de kleinste druppeltjes (aerosolen) uit de lucht moeten halen.

Tevreden

"We moesten iets doen en de mouwen opstropen", zegt directeur Jan Kuijers van de Willem Alexanderschool in Staphorst. "Voor de herfstvakantie piekte het aantal besmettingen bij ons. Dan ga je kijken wat je kunt doen?"

De ventilatiezuilen geven het gevoel dat hij iets kon doen, vertelt Kuijers. "We hebben nu geen besmettingen meer." De basisscholen zijn dus erg tevreden over de zuilen, maar niet iedereen is nog overtuigd.

Vergelijkend onderzoek

Of het lage aantal besmettingen op basisscholen in Staphorst te danken is aan goede ventilatie, gaat hoogleraar van de TU Eindhoven Bert Brocken onderzoeken. Dat doet aan de hand van controlegroepen; hij vergelijkt het aantal besmettingen bij kinderen die in een goed geventileerde ruimte zitten met het aantal besmettingen bij kinderen die in een ruimte zitten die niet goed wordt gezuiverd.

Blocken wil zo 'alle twijfel' wegnemen. Tot nu toe was dergelijk onderzoek lastig, omdat ouders vaak niet wilden dat hun kind in een placebogroep zouden zitten.

Luchtreiniger
Bron: TU Eindhoven/plasmamade
Een luchtreiniger in het onderzoek van hoogleraar Blocken

Ventilatie verplicht

Blocken deed eerder dit jaar onderzoek in onder meer de Johan Cruijff ArenA en dat leverde hoopvolle resultaten op. Uit het onderzoek bleek dat met ventilatie en luchtreiniging ruim 85 procent van de lucht gereinigd kan worden. Maar met de resultaten werd tot nu toe weinig gedaan. In 2020 liep Nederland nog voorop wat dit thema betreft, vertelt Blocken. "Daarna is het weggezakt en nu worden we ingehaald door andere landen."

In Duitsland is goede luchtreiniging verplicht, vertelt hij en Australië heeft een deal gesloten met Samsung. Ook Finland en Zuid-Korea zijn er al ver mee. "Ik verwacht dat het een kwestie van tijd is, voordat ventilatie en luchtreiniging onder bepaalde voorwaarden ook in Nederland verplicht worden."

Bekijk ook

'Geen zakelijk belang'

Conclusies over de situatie in Staphorst kunnen we volgens de hoogleraar nog niet definitief trekken. "Je kunt niet één-op-één zeggen dat het door de ventilatie komt dat er zo weinig coronabesmettingen zijn. Het is lastig de resultaten te vertalen in concrete besmettingen. Zelfs als je 90 tot 95 procent van de aerosolen eruit filtert, dan nog kunnen mensen elkaar in het gezicht niezen. Wat je nu over Staphorst kunt zeggen is dat er een 'milde indicatie is' dat het komt door de plasmafilter."

Niet elk systeem werkt. Blocken adviseert burgemeesters en schoolhoofden te kijken naar onafhankelijke testresultaten. Hij ontkent een zakelijk belang te hebben in het bedrijf dat in Staphorst de ventilatiezuilen heeft geplaatst. "Ik zie dat daarover wordt gesproken op social media, en ik benadruk steeds dat ik samenwerk met sommige partijen, maar er zijn wel twintig tot dertig goede systemen op de markt."

Bekijk ook

Vragen over onderzoek

Het is goed dat er praktijkonderzoek gedaan wordt, maar het onderzoek van de TU Eindhoven roept ook vragen op, zegt een woordvoerder van het RIVM over het onderzoek van Brocken en zijn collega's.

"Daarbij hebben we op dit moment geen volledig beeld van het onderzoek dat is gedaan. Het bedrijf van de onderzochte luchtreiniger en de TU Eindhoven werken al enige tijd samen. Het claimt dat er geen fijnstof wordt gemeten en dat aerosolen hieronder vallen. Vraag is waar de metingen in het lokaal hebben plaatsgevonden en met wat voor apparatuur. Het zou namelijk bijzonder zijn als in de hele ruimte geen of amper aerosolen worden gemeten, zeker binnen anderhalve meter tussen personen."

Geen epidemioloog betrokken

De claims over besmettingen worden gedaan zonder dat er een epidemioloog mee heeft gewerkt, zegt de RIVM-woordvoerder over Staphorst. "Is er naar virusconcentraties in de lucht gekeken en waren er besmette personen aanwezig? Is er RNA afkomstig van het virus gemeten in de filters?"

"De resultaten zijn interessant, maar het zou goed zijn om in vervolgonderzoek dit soort aspecten mee te nemen. Ook zou er gekeken moeten worden naar andere aspecten, zoals mogelijke ozonvorming door de gebruikte apparatuur."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Donald Trump neemt risico door duizenden gezondheidsspecialisten te ontslaan: 'Wil je vogelgriep indammen, dan heb je juist meer mensen nodig'

Donald Trump neemt risico door duizenden gezondheidsspecialisten te ontslaan: 'Wil je vogelgriep indammen, dan heb je juist meer mensen nodig'
Het ontslag van duizenden gezondheidsspecialisten in Amerika is een risico
Bron: EenVandaag

In Amerika zijn duizenden overheidsmedewerkers ontslagen, omdat de nieuwe regering een efficiëntere overheid wil. Gezondheidsorganisaties en wetenschappelijke organisaties worden hard geraakt en dat is niet zonder risico, zeggen experts.

Elon Musk, die door president Trump is aangewezen om de overheid af te slanken, vergelijkt zijn werk graag met een 'game'. "Verspilling is overal. Stel je voor dat je in een kamer bent en het plafond, de muur en de vloer zijn allemaal schietschijven: dan kan je dus je ogen dichtdoen en in alle richtingen schieten. Het is altijd raak."

Duizenden mensen ontslagen

Zo sprak Musk onlangs over zijn anti-verspillingsaanpak op de conservatieve conferentie CPAC. Hij heeft van de Trump-regering de opdracht gekregen de overheid af te slanken, fraude op te sporen en financiële verspilling weg te snijden.

Zonder vooraankondiging of inhoudelijke afweging heeft hij met zijn team duizenden mensen ontslagen onder andere bij organisaties voor publieke gezondheidszorg zoals de Centres for Disease Control (CDC) en de National Institutes of Health (NIH). Experts zijn bezorgd over het effect van die ontslagen, bijvoorbeeld op de aanpak van vogelgriep in de Verenigde Staten.

Bekijk ook

'Het is nu alle hens aan dek'

De Amerikaanse arts en hoogleraar Peter Chin-Hong woont en werkt in Californië, waar de vogelgriep al een tijdje rondgaat onder koeien. Het lukt nauwelijks om de verspreiding in te dammen, daarom werd in december de noodtoestand in Californië uitgeroepen.

Het is allesbehalve een goed moment om mensen te ontslaan, vertelt Chin-Hong. "Als het mis gaat en de vogelgriep-uitbraak die er nu al is doorzet, dan heb je niet minder mensen nodig maar juist meer. Dat is ook de hele reden voor het uitroepen van de noodtoestand in Californië: het is nu alle hens aan dek."

Geen leiding rondom vogelgriep

Normaal gesproken houden de Centres for Disease Control (CDC) de verspreiding in de gaten, brengen ze rapporten uit en signaleren ze het als er iets verandert aan een virus. Dat is nu allemaal vertraagd, vertelt Chin-Hong.

"Er is op dit moment nauwelijks een centrale leiding rond vogelgriep. Als je een uitbraak wil indammen - vooral als dat virus een nieuwe pandemie kan veroorzaken - dan heb je een dirigent nodig die de leiding heeft. Normaal gesproken doet de CDC dat. Maar die is nu stilgevallen."

-

Vogelgriep bij mensen

Sinds 2022 zijn in Amerika 67 gevallen van vogelgriep bij mensen geweest en die waren flink ziek. Eén persoon is overleden door de ziekte, afgelopen december.

Buiten de VS zijn er 950 gevallen van vogelgriep bij mensen gevonden, volgens World Health Organization (WHO). In de helft van de gevallen leidde dat tot de dood van de besmette persoon.

Alertheid ontbreekt

Vogelgriep is op dit moment dus nog niet zo gevaarlijk voor mensen. En als een mens vogelgriep oploopt door contact met besmette dieren dan brengt die het virus niet over op andere mensen. Maar als het virus zich aanpast, kan dat zomaar wel gebeuren. Daarom is het belangrijk heel dicht op de ontwikkelingen zitten, legt Nederlandse viroloog Marion Koopmans uit.

"Dus je zou willen zien dat er heel intensief gemonitord wordt, dat gekeken wordt: waar zit dat virus allemaal precies, zien we nieuwe dieren waar het virus opduikt of duikt het op andere manieren op, hoe zien die virussen er precies uit? Dat verandert namelijk iets aan onze risicoafweging. En die alertheid daar schort het op dit moment aan", legt ze uit.

Bekijk ook

Verlies voor de toekomst

Bij de CDC en andere organisaties zijn in de eerste ronde mensen ontslagen die er nog geen jaar werkten.

Dat zijn volgens Koopmans talentvolle internationals en mensen die hun sporen hebben verdiend en korter dan een jaar geleden een carrièrestap hebben gemaakt. Je verliest met het ontslag van deze mensen dus ook veel voor de toekomst.

Robert F. Kennedy

Die toekomst zal sowieso anders worden nu er in de VS een minister van volksgezondheid is aangetreden die de toch al bestaande vaccinatie-twijfel verder aanwakkert. In zijn introductiespeech voor medewerkers van het minsterie stelde minister Robert F. Kennedy dat hij onderzoek wil laten doen naar de vraag of kindervaccinaties chronische ziekten kunnen veroorzaken.

Het vaccinatieprogramma voor kinderen is juist bedoeld om ziekte en sterfte door infectieziekten te voorkomen. In Texas is op dit moment een mazelen-epidemie en stierf een kind door de ziekte.

Europese gezondheidsdefensie

Koopmans ziet dat in de Verenigde Staten programma's voor infectieziekten stop worden gezet, wat betekent dat we meer onze eigen broek op moeten gaan houden als Europa.

"Zoals de gesprekken over militaire defensie die nu gaande zijn, moeten we ook kijken of we een Europese gezondheidsdefensie kunnen vormgeven, want Amerika laat dat voorlopig links liggen lijkt mij. We moeten meer voor onszelf gaan zorgen", sluit ze af.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat merken wij van een handelsoorlog tussen Amerika en EU? 'Nederlandse economie kan tegen een stootje'

Wat merken wij van een handelsoorlog tussen Amerika en EU? 'Nederlandse economie kan tegen een stootje'
Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Amerikaanse president Donald Trump tijdens een eerdere ontmoeting in 2020
Bron: EPA

De Amerikaanse president Trump heeft gisteren tijdens een persconferentie aangekondigd dat hij van plan is om importheffingen op Europese goederen te verhogen. Inmiddels lijkt een handelsoorlog met de VS dichterbij. Welke gevolgen heeft dat voor ons?

De aangekondigde importtarieven zullen volgens Trump met 25 procent verhoogd worden. Een flink percentage. Maar volgens financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser zal Nederland hier weinig van merken. Europa heeft al aangekondigd om met eventuele tegenmaatregelen te komen.

Meer Amerikaanse producten kopen

Uiteindelijk is het doel van Trump om met de aangekondigde importtarieven ervoor te zorgen dat Europa meer Amerikaanse producten koopt. Op die manier wil hij de Amerikaanse economie versterken en dat zou goed zijn voor het Amerikaanse bedrijfsleven, legt Visser uit.

Toch heeft Nederland hierin een bijzondere uitzonderingspositie, gaat de financieel journalist verder. We zullen daarom niet veel merken als Trump zijn plannen definitief doorzet.

Kabinet gokt op uitzondering

"Nederland is een typisch exportland, maar heeft nu toevallig de afgelopen paar jaar een handelstekort met Amerika", legt Visser uit over die uitzonderingspositie. "Wij exporteren minder naar Amerika dan we importeren uit Amerika." En dat is anders dan omringende landen zoals Duitsland bijvoorbeeld.

"Dat komt omdat wij vrij veel Amerikaanse energie importeren sinds we de eigen gaskranen hebben ingedraaid en het niet meer uit Rusland willen halen", legt hij uit. "Het kabinet gokt er daarom misschien ook wel op dat we om die reden her en der een uitzondering krijgen omdat wij toevallig wel meer uit Amerika halen dan andere landen."

Bekijk ook

Stijgende prijzen

Maar als Trump zijn plannen doorvoert, zal dat wel degelijk gevolgen hebben voor de Europese Unie. "En daar hebben wij wel last van, ook voor ons is dat prijsopdrijvend, zeker als we vanuit Europa met tegentarieven gaan komen. Dan is het actie-reactie."

Wat we dus vooral zullen merken is dat de prijzen op een gegeven moment zullen gaan stijgen als gevolg hiervan.

Andere afzetmarkten zoeken

Een belangrijk verschil is wel dat Amerika zich straks in een positie bevind waar het een handelsoorlog is met meerdere landen, en wij uiteindelijk met één land. Volgens Visser is het daarom voor Nederlandse ondernemers gemakkelijk om dit te omzeilen.

"Want zij zullen dan moeten denken, misschien moeten we onze spullen voortaan maar in Azië gaan verkopen of in Canada, Mexico of andere Europese landen als Amerika op deze manier een beetje op slot raakt", legt Visser uit. Volgens hem is het vooral Amerika die wordt geraakt door deze maatregelen.

Bekijk ook

'Nederlandse economie kan wel tegen een stootje'

De verwachting is dus dat de Nederlandse economie wel een stootje kan hebben als Trump de importtarieven invoert. "Ongeveer 5 procent van onze export gaat naar Amerika. Dus het is een grote handelspartner, maar ook weer betrekkelijk", ziet Visser.

Het is volgens hem dus raadzaam dat exporterende bedrijven opzoek gaan naar andere afzetmarkten. "Daar kan de overheid natuurlijk bij helpen om de handel met andere landen te versoepelen en te vergemakkelijken."

Gevolgen voor Duitsland

"Maar", voegt hij eraantoe, "de eurozone en Europa als geheel is best wel zwakjes economisch gezien. Dus dit kan best wel een tik zijn waardoor een land als Duitsland in een langere recessie blijft."

"En die pijn wordt natuurlijk zeker gevoeld", zegt hij tot slot.

Wat merken wij van een handelsoorlog tussen Amerika en EU? 'Nederlandse economie kan tegen een stootje'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant