Ga je op vakantie, dan laat je het huis goed afgesloten achter. Maar er kan niet allen fysiek bij je ingebroken worden, maar ook in je 'digitale omgeving'. En juist in de zomer gebeurt dat vaker. Hoe zit dat? "De drempel wordt steeds lager."

Verdachte inlogpogingen, schimmige appjes of mailtjes die niet helemaal pluis zijn: met cyberaanvallen proberen criminelen gegevens te stelen en te misbruiken. En in de maanden dat de zon schijnt en je op vakantie gaat, is die kans dus blijkbaar nog groter.

Zaken kwijt en identiteitsfraude

"Je loopt het gevaar dat je geld of documenten kwijtraakt, of dat je misschien andere zaken kwijtraakt die je dierbaar zijn, zoals foto", somt cybersecurity-deskundige Mira Golsteyn op. Dat is vervelend, maar heeft ook veel impact: "Het is ontzettend naar als je dat allemaal moet herstellen."

Ze gaat verder: "En we kennen natuurlijk ook allemaal de voorbeelden van identiteitsfraude, waarbij bijvoorbeeld een kopie van een legitimatiebewijs die op jouw laptop staat, wordt gestolen en vervolgens gebruikt wordt voor het afsluiten van telefoonabonnementen of een huurcontract voor een vakantie-auto of iets dergelijks."

'Drempel wordt lager'

Dat er steeds meer cybercriminaliteit is, is volgens cyberexpert Dave Maasland makkelijk te verklaren. "De drempel wordt steeds lager." Hij vertelt dat het steeds makkelijker is om aan inloggegevens te komen en dat er allerlei middelen zijn voor internetcriminelen om de eerste stap te zetten.

Tegelijkertijd zijn er ook steeds mensen geïnteresseerd in dit soort criminele praktijken. "Aan de ene kant wordt het namelijk makkelijker en aan de andere kant is er het verdienvermogen, dus wat je ermee binnen kan halen. Die bedragen zijn ook bekend en dat trekt natuurlijk veel criminelen aan."

Piek vanaf juni

Veel kans op cyberaanvallen dus, en in de zomer wordt die kans groter, bevestigen beide experts. "We kijken bij pogingen: hoe vaak probeert iemand in te loggen in het systeem? Hoe vaak probeert iemand binnen te komen als je digitale voordeur openstaat?", vertelt Maasland.

En inderdaad: in de zomer worden meer pogingen gedaan, ziet hij. "Vanaf juni gaat die grafiek gewoon echt met twee, drie keer zoveel omhoog. En dat houdt die de maanden erna, tot eind augustus, zo'n beetje vol."

'Extra bescherming kost 5 minuten'

De piek in de zomer ziet de expert vooral bij bedrijven. Hij denkt dat dat te maken heeft met het feit dat veel ondernemingen in die periode een lagere bezetting hebben. "En dat je daarom ook ziet dat die criminelen daar op inspelen en juist op zo'n moment bij een bedrijf proberen in te breken."

De oplossing: je extra goed beschermen tegen cyberaanvallen. Dat klinkt misschien als veel moeite, maar volgens Golsteyn valt dat hartstikke mee. "Als je 's ochtends de deur uit gaat om naar je werk te gaan, doe je de deur achter je dicht. Dat vinden we heel normaal en beschouwen we niet als een extra last. Nou, zo zou het ook moeten zijn bij het instellen van tweestapsverificatie op bijvoorbeeld je social media of je e-mail. Dat doe je één keer, kost je nog geen 5 minuten en klaar."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."