Massale werkloosheid door corona 'nog maar het topje van de ijsberg'

In de maand juni zijn er 74.000 werklozen bij gekomen in Nederland. Een recordstijging, maar het is slechts het topje van de ijsberg zegt Egbert Jongen van het CBS.

Het was te verwachten, maar de cijfers slaan in als een bom. In juni waren er in totaal 404.000 mensen werkloos. De grootste stijging van werkloosheid zit in de groep tussen 15 en 25 jaar. Dat is het slechte nieuws. Er is ook een klein beetje goed nieuws: Een deel van de werklozen vond namelijk juist weer een baan, daardoor steeg in juni ook het aantal werkenden met 45.000. Dat komt volgens Jongen van het CBS doordat scholen en horeca bijvoorbeeld weer zijn opengegaan. "Ik denk dat dit een incidentele stijging is geweest en dat de werkgelegenheid over het hele jaar afneemt."

Stijging in werkgelegenheid

Voor Egbert Jongen, onderzoeker van het Centraal Planbureau, komen de cijfers niet als een verrassing. "Dat de bedrijven later zijn gaan reorganiseren, loopt in lijn met de verwachtingen," stelt Jongen. "Dat zie je altijd in crises. Wat wel opvallend is, is de lichte stijging in werkgelegenheid in juni. Maar dat kwam door de opheffing van de corona-maatregelen. De horeca en theaters gingen weer deels open, dus er werd meer gewerkt."

Volgens Jongen is er veel verborgen werkloosheid. De cijfers van het CBS zijn namelijk aantallen personen. Maar als je kijkt naar aantal uren dat er gewerkt wordt, dan is de werkloosheid nog groter. Er werd namelijk in mei 15 procent uur minder gewerkt ten opzichte van februari. "Er ligt nog heel veel onder water wat we niet zien", zegt Jongen.

De pineut

"Voor de mensen die hun baan verliezen is het natuurlijk heel vervelend," voelt Jongen mee. "Maar dit zorgt ook voor een verschuiving in bedrijven die afhankelijk zijn van forenzen, zoals de NS of de KLM. Daarnaast zal de detailhandel ook de gevolgen gaan voelen. Er werd al meer online verkocht, maar uit angst voor een besmetting, gaat men veel minder snel de stad in om te winkelen.

Bij het Centraal Planbureau proberen ze een inschatting te geven over de werkloosheid van de rest van dit jaar. Ook al blijft het vaak genoeg nog bij koffiedik kijken, compleet in het duister tasten ze niet. "Op basis van de cijfers kunnen we een kleine inschatting geven over wat ons te wachten staat," legt Jongen uit, "In februari was de werkloosheid historisch laag, namelijk 3 procent. In juni steeg het percentage al naar 4,3 procent. Als de trend doorzet, kijken we aan het eind van dit kwartaal naar een werkloosheidspercentage van 7 procent. Dat is ongekend hoog."

Derde NOW

Volgens hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Tilburg Ton Wilthagen, moet het derde steunpakket van de regering op de lange termijn houvast bieden. De eerste twee vormen van de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW) zijn al ingevoerd, de derde variant zou in het teken moeten staan van omscholing.

"Maar zoals het er nu uitziet," legt Wilthagen uit, "gaat omscholing een lang en moeizaam proces worden. Veel bedrijven bieden alleen mogelijkheden binnen de sector, terwijl er nu juist over de muur van sectoren gekeken moet worden."

Werkloketten

"Er hoeft niet eens iets nieuws voor in het leven te roepen," gaat Wilthagen verder. "Wanneer kennis over de werkzoekers gedeeld wordt, kan er veel sneller gehandeld worden. Ik zie een soort verbindende netwerkorganisatie voor me, een werkhub." Daarnaast dient er meer gekeken te worden naar de vaardigheden van de werkzoekenden, in plaats van waar er gewerkt is.

We hebben volgens Wilthagen te maken met het 'werkloosheidsvirus'. "Maar in plaats van binnen blijven, moeten we hiervoor de deur uit. Kom in beweging, alleen dan kunnen we dat virus indammen."