Mannen met trauma of depressie na bevalling krijgen te weinig aandacht: 'De bedrijfsarts lachte me uit'

Veel moeders worstelen met geestelijke gezondheidsproblemen na de geboorte van hun kind. Maar ook vaders ervaren postnatale depressie of bevallingstrauma. 5 tot 10 procent van de jonge vaders krijgt hier last van, maar krijgt zelden de juiste hulp.

Dat je als man na de geboorte van je kind een postnatale depressie kunt krijgen, daar hadden deze vaders nog nooit van gehoord. Totdat het ze overkwam.

'Je moet wat doen'

"Ik was onrustig, ging veel eten en kwam daardoor 25 kilo aan. Met mijn partner had ik geen connectie meer, er ontstonden strubbelingen en ruzies. Dat ging door tot mensen in mijn omgeving zeiden: dit ben jij niet, je moet wat doen", vertelt Niek Schoonbrood.

De oorzaak van Nieks psychische klachten was, zo bleek later, de heftige bevalling die zijn partner doormaakte. Na een complicatie moest hun zoontje Dex eerder geboren worden, via een keizersnede.

'Alle alarmbellen gingen af'

"Ik moest meteen naar een andere kamer, alle alarmbellen gingen af. Daar stond ik, op de gang. In de kamer links lag mijn zoon te vechten voor zijn leven en rechts deed mijn vrouw hetzelfde. Ik had lood in mijn schoenen."

Later ontwikkelde Niek een posttraumatische stressstoornis (PTSS) en een postnatale depressie (PDD) en hij is niet de enige: ook Dave* kreeg een depressie na de geboorte van zijn kind. Hij vertelt zijn verhaal anoniem: "Ik werk in een mannenwereld en ik weet niet zo goed hoe mensen reageren als ik dit vertel."

Onveilige jeugd

Toen hij zijn zoon van 3 maanden oud meenam naar het zwembad ging het mis. "Toen ik thuiskwam bedacht ik me dat hij al net zo vaak had gezwommen als ik in mijn hele jeugd. Ik wist al langer dat mijn jeugd niet fantastisch was, maar hierdoor kwam het ineens binnen."

Dave ging overcompenseren thuis: "Ik moest het stabiele, veilige anker zijn. Altijd vroeg met opstaan met mijn zoon. De avonden en de nachten ook. Ik vond dat mijn vrouw moest herstellen en goed slapen. Dat hou je natuurlijk niet vol."

'Jij kan dit niet hebben, je bent man'

Mannen met een depressie na de bevalling van hun partner worden niet altijd serieus genomen door hun omgeving, zo merkte Niek toen hij werd doorverwezen naar een psycholoog, die de diagnoses postpartum depressie, dwangstoornis en posttraumatische stressstoornis stelde. Hij meldde zich ziek op zijn werk, maar werd uitgelachen door de bedrijfsarts. "Als man kan jij dit niet hebben, zei de arts."

Niek noemt het een taboe: "Je voelt dat je er alleen voor staat. Ik weet niet waarom een vader anders is dan een moeder. Neem klachten van vaders serieus." Dave ziet ook dat deze klachten bij mannen vaak maatschappelijk onbesproken zijn. "90 procent van de zorg rond de geboorte is op de vrouw gericht, dat is ook begrijpelijk, voor een vrouw is het fysiek en geestlijk zwaar. Maar vraag ook eens aan de man hoe het met hem gaat."

Zorg vooral gericht op vrouwen

Psychiater Mijke Lambregtse-van den Berg van Erasmus MC, en oprichter van het Landelijk Kenniscentrum voor Psychiatrie en Zwangerschap, ziet vaker dat mannen onterecht niet serieus genomen worden.

"Methodes om depressie na bevalling vast te stellen richten zich op de moeder. En ook in de zorg gaat nog weinig aandacht naar de vaders", zegt Lambregtse. Verschillende ziekenhuizen, zoals het Erasmus MC, hebben poli's voor zwangeren die kampen met psychische problemen, maar daar kunnen alleen vrouwen terecht."

Gevoel van machteloosheid

Hoewel het enerzijds begrijpelijk is dat de zorg rondom de zwangerschap zich voornamelijk op de moeder richt, wordt het echt tijd om ook meer aandacht te besteden aan de psychische klachten van de vader, vindt Lambregtse. De komst van een baby kan voor vaders net zo ingrijpend zijn.

"Een zware bevalling voor moeder en kind kan enorme gevoelens van machteloosheid oproepen. Mannen voelen zich verantwoordelijk voor hun net bevallen vrouw, hun net geboren kind, moeten het huishouden draaiende houden en ook nog blijven presteren op het werk. Daardoor is het lastiger om toe te komen aan hun eigen emoties."

'De man is immers niet bevallen'

Maar net zo belangrijk noemt ze de maatschappelijke acceptatie van deze klachten. "Mannen durven zich vaak niet uit te spreken omdat ze dan vreemd worden aangekeken door hun collega's, vrienden of afkeurende reacties krijgen van moeders. Want de man is immers niet bevallen."

Maar de oorzaak is zelden de komst van een kind alleen, vertelt Lambregtse. "De relatie met je partner verandert, je krijgt minder slaap en je moet het ouderschap zien te combineren met je werk. En dan is er ook nog de genetische factor die je kwetsbaar kan maken voor een depressie. Dit geldt voor mannen én vrouwen."

Ervaring delen

"Laat het een onderwerp zijn. Er ligt een grote rol voor verloskundigen die ook kunnen vragen hoe het met de vader gaat. Leg uit dat dit voor kan komen, dat het relatief vaak voorkomt en dat het goed te behandelen is. En net zo belangrijk is dat vaders zich uitspreken", zegt Lambregtse.

Niek Schoonbrood pleit dan ook voor het meer openheid over deze ervaringen. "Het delen ervan heeft mij het meest geholpen", zegt hij. "Dat wil ik ook tegen andere mannen zeggen: praat erover of schrijf alles op in een dagboek." Dave is het daarmee eens. "Ik hoop dat het maatschappelijk geaccepteerder wordt om hierover te praten, want ik denk dat veel mannen nu, net als ik, lijden in stilte."

*Dave is niet zijn echte naam, deze is bekend bij de redactie.