De actiegroepen die zich verzetten tegen de uitbreiding van Lelystad Airport hebben opnieuw fouten ontdekt in het ontwerp luchthavenbesluit dat aan de Tweede Kamer is voorgelegd. De cijfers over vogelaanvaringen en geluidsoverlast kloppen niet.

Aan de Veluwerand ligt het Gelderse Hattem. Een hanzestadje dat aan de ene kant van Overijssel wordt gescheiden door de IJssel en aan de andere kant wordt het omarmd door de Veluwse bossen, met fluitende vogels, ritselende bladeren en rondstruinende wild. Maar de komst van Lelystad Airport kan die rust bruut verstoren. Een van de vluchtroutes gaat volgens het Luchthavenbesluit Lelystad voor een groot deel dwars over Hattem.

'Juridisch niet onderbouwde bagger'

Maar dat Luchthavenbesluit zou bomvol fouten staan. "Juridisch niet onderbouwd" en "gewoon bagger" noemt Mijndert Ververs van de stichting Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL) het document. Samen met experts deden zij onderzoek naar de berekeningen van het ministerie. Het resultaat: het kritische rapport 'Lelystad Airport voor gezien', waarin ze door hun geconstateerde fouten in het Luchtvaartbesluit hebben gebundeld.

De 86-jarige Ververs is voorzitter van SATL. De voormalig Wolter Kluwers-topman mag dan met pensioen zijn, van de zijlijn toekijken hoe de rust in 'zijn' Hattem verstoord wordt doet hij zeker niet. Ververs noemt de gang van zaken "onbehoorlijk bestuur", en is strijdbaar.

Nieuwe blunders in het Lelystad dossier

Maar het is vooral ingenieur Leon Adegeest die minister Cora van Nieuwenhuizen en haar ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het vuur aan de schenen legt. De gedreven Adegeest legt de ene na de andere blunder in het Lelystad-dossier bloot. Hij is dag én nacht bezig met het controleren van onderzoeken in het Luchthavenbesluit Lelystad en het milieueffectrapport (MER 2018) dat het ministerie naar buiten bracht.

En daar staan behoorlijke rekenfouten in, ontdekte Adegeest. Zo zou het aantal vogelaanvaringen volgens het milieueffectrapport binnen de veilige marge vallen. Maar die gegevens zijn gebaseerd op kleine Cesna-vliegtuigjes. Wanneer een Boeing 737 het luchtruim doorkruist, is het oppervlak groter en is er dus ook meer kans op een vogel in de motor.

Drie keer de veiligheidsmarge

De vliegroutes leiden ook over vogelrijke natuurgebieden en vogeltrekroutes als De Oostvaardersplassen, wat de kans op vogelaanvaringen aanzienlijk vergroot. Volgens SATL is de kans op vogelaanvaringen minstens twaalf per tienduizend vliegbewegingen. Dat is driemaal hoger dan de veiligheidsmarge van vier per tienduizend vliegbewegingen. En met die berekening is de zuigende werking van de straalmotoren ook nog eens buiten beschouwing gelaten.

Mijndert Ververs zegt zelfs piloten te hebben gesproken die niet op Lelystad Airport willen vliegen vanwege het grote risico. "Als het echt misgaat hebben ze nauwelijks ruimte voor een noodlanding. Dat moet dan gebeuren in bewoond gebied of in het IJsselmeer."

Geluidsoverlast erger dan berekend

Ook de cijfers over het verwachte geluidshinder zouden niet kloppen. In het maken van de berekeningen is volgens het rapport uitgegaan van een luchttemperatuur van 25 graden Celsius. Probleem is alleen dat geluid in warme lucht minder ver draagt dan in koude lucht. Voor een correcte berekening moet je in Nederland uitgaan van een temperatuur van 15 graden. Tien graden kouder. De geluidsoverlast zal volgens Adegeest dus groter zijn dan het ministerie beweert.

Met het rapport in de hand hopen Ververs en Adegeest een vuist te kunnen maken tegen de uitbreidingsplannen van Lelystad Airport. Het geeft de 86-jarige Ververs in ieder geval de nodige energie: "Ik ben elke dag gemotiveerd om door te gaan in de strijd tegen de plannen van Lelystad Airport. Ik voel dat de steun voor onze stichting met de dag toeneemt."

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."