Een valse melding van een 'brutale kwajongen'. Dat blijkt de reden te zijn dat vorige week strenge veiligheidsmaatregelen zijn genomen rond de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) bij de PI Vught. Dat hebben betrouwbare bronnen bevestigd aan EenVandaag.

Het gevangenisterrein rond de PI Vught, waar ook de EBI zit, werd donderdag 13 oktober korte tijd afgezet in verband met een verdachte situatie. De politie was met veel wagens aanwezig, er hing een helikopter in de lucht en voorbijgangers werden aangesproken en gecontroleerd.

'Streek niet zonder gevolgen'

De politie had een melding binnengekregen over een 'verdachte situatie' buiten de PI Vught. Minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind liet weten dat er 'signalen waren waardoor uit voorzorg extra veiligheidsmaatregelen genomen zijn'. Over de precieze inhoud van de melding werden geen mededelingen gedaan.

De signalen blijken nu gebaseerd te zijn op een valse melding, gedaan door een jongen die anoniem probeerde te blijven. Diverse bronnen laten EenVandaag weten dat deze 'brutale kwajongensstreek' niet zonder gevolgen blijft: "De politie doet zeer serieus onderzoek naar de valse melding en heeft al bij de jongen op de stoep gestaan."

'Melding ging over Ridouan Taghi'

Een andere bron die betrokken is geweest bij de veiligheidsoperatie rond de PI Vught laat weten: "Er was een melding binnengekomen dat Taghi per helikopter zou gaan ontsnappen. Het leek heel serieus. Alles is nagegaan en vervolgens is het weer afgeschaald."

Uiteindelijk hebben de veiligheidsmaatregelen ongeveer een half uur geduurd en kon de omgeving worden vrijgegeven.

Luchtruim dicht

De Penitentiaire Inrichting (PI) Vught bestaat uit één terrein van zo'n 30 hectare, met onder meer een gewone gevangenis en dus ook de Extra Beveiligde Inrichting (EBI). Hier zitten zware criminelen zoals Willem Holleeder, Ridouan Taghi en Saïd Razzouki vast.

Afgelopen zomer ging het luchtruim boven het terrein een half jaar dicht uit vrees voor vluchtpogingen. Dat betekent dat laagvliegende drones en vliegtuigen niet boven het complex mogen vliegen. De maatregel duurt vooralsnog tot 1 januari 2023 en kan zo nodig verlengd worden.

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.