Kritiek op uitspraak om Gündoğan terug in Volt-fractie te nemen: 'Politici moeten hun eigen ruzies beslechten'

"Nu breekt mijn klomp", dacht hoogleraar staatsrecht Wim Voermans toen hij de uitspraak hoorde van het kort geding van Nilufer Gündoğan tegen de fractie Volt. "Het is echt een opmerkelijk vonnis", zegt hij. Volt sluit een hoger beroep dan ook niet uit.

Gündoğan werd vorige maand geschorst als lid van de fractie van Volt na aantijgingen van grensoverschrijdend gedrag. Twee weken later, toen bleek dat dertien mensen haar betichtten van 'handtastelijkheden, intimidatie en ongewenste seksuele avances' werd ze uit de fractie gezet. Volt vond dat haar positie onhoudbaar was geworden, ook omdat ze niet zou willen meewerken aan een onderzoek.

Volt moet Gündoğan terugnemen

De voorzieningenrechter veroordeelde Volt om 'beëindiging van het lidmaatschap van Gündoğan van de Volt-fractie in de Tweede Kamer met onmiddellijke ingang in te trekken'.

Volgens Voermans was de juiste reactie van de rechter geweest om bij aanvang van het kort geding te zeggen: "Gaat u nu eens samen even de gang op om te kijken of u er wellicht uit kan komen, want ik kan weinig voor u betekenen. Ik wil namelijk als rechter niet de politieke arena betreden, daar heb ik geen plaats." Dit is een 'political question', stelt Voermans, iets wat de politiek zelf moet oplossen en niet de rechter.

'Creatief'

De voorzieningenrechter heeft voor het oordeel gekeken naar het eigen fractiereglement van Volt. "Dat is heel bijzonder", vindt Voermans, "Je kan je afvragen in hoeverre dat fractiereglement bindt. Het is ook niet gedeponeerd bij een notaris, het zijn meer onderlinge werkafspraken", zegt Voermans.

"De rechter heeft de fractie van Volt beschouwt als een vereniging, maar dat is een fractie van een politieke partij niet. Zo creatief omgaan met je rechtsprekende functie, dat gaat wel heel erg ver."

Politieke partijen en fracties bestaan niet in grondwet

"Het klinkt misschien vreemd, maar in onze grondwet bestaan politieke partijen en fracties niet eens", vertelt politiek commentator Joost Vullings. "Een fractie is eigenlijk niet meer dan een afspraak tussen Kamerleden om op basis van gemeenschappelijke idealen en een verkiezingsprogramma samen te werken."

"Een Kamerlid kan zelf besluiten op te stappen of door een meerderheid van de fractie eruit gezet worden. Of de reden om iemand uit een fractie te gooien 'eerlijk' is, doet er in feite niet toe. In die zin is het zeer opvallend dat een rechter verordonneert dat iemand weer moet worden opgenomen in een fractie. Dit raakt de scheiding der machten."

Gevolgen

Het gevolg van deze uitspraak kan zijn dat meer politieke ruzies uitgevochten gaan worden voor een rechter en dat vindt Voermans een gruwel. "Politici moeten hun eigen ruzies beslechten, zo is ons stelsel ingericht."

Ook in de Tweede Kamer gaan er her en der wenkbrauwen omhoog. Kritiek uiten als politicus op een rechterlijk uitspraak geldt als niet netjes. SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij houdt dus feitelijk: "De rechter heeft gekozen voor een informele vorm van rechtspraak en getoetst aan de eigen regels van de fractie van Volt."

In hoger beroep gaan

Denk-fractievoorzitter Farid Azarkan neemt geen blad voor de mond: "Ik vind het een vreemde uitspraak. Het gaat heel ver dat een rechter je dwingt iemand weer op te nemen in de fractie."

Azarkan hoopt eigenlijk dat Volt in beroep gaat tegen de uitspraak, omdat dit principe door een hogere rechter te laten toetsen. Voermans deelt die mening. "Het is uiteraard goed dat Volt nu op aandringen van de rechter kiest voor mediation, maar ik zou wensen dat er nog eens goed naar dit vonnis gekeken wordt." Een woordvoerder van Volt laat weten dat het vonnis goed wordt bestudeerd en zeker nog niet is uitgesloten dat Volt in beroep gaat.