Komt het nog wel goed in Duitsland?

Het lot van politiek Duitsland ligt in handen van 463.000 leden van de sociaal-democratische SPD. Zij mogen bepalen of hun partij opnieuw in een coalitie stapt met Merkels CDU en zusterpartij CSU. “In feite moet de SPD kiezen tussen twee crises: een nationale politieke crisis, of een partijcrisis”

Job Janssen is politiek analist en oud-campagneadviseur van de SPD. Volgens hem heeft de verkiezingsnederlaag veel kwaad bloed gezet in de partij. “Martin Schulz probeerde met een soort nieuw links geluid de partij weer nieuw elan in te blazen en je zag ook dat een jaar geleden hij als verlosser werd binnengehaald in die partij.” 

Hij beloofde nooit met Merkel in een regering te stappen. Nadat de coalitieonderhandelingen met Die Grunen en de FDP mislukten, ging Schulz toch maar met Merkel praten. Janssen: “Ja, dat heeft ongelofelijk veel kwaad bloed gezet in die partij. Kiezers weten niet meer waarvoor die partij staat. Kiezers durven niet meer te vertrouwen op hun eigen leiders. Ik heb het chagrijn in die partij zelden zo groot gezien als nu.”

‘Alle partijen die ooit een coalitie sloten met Merkel, hebben verloren’

Marijke Höppner is gemeenteraadslid voor de SPD  in de Berlijnse volkswijk Schöneberg en zij stemt tegen de coalitie. “We zijn allemaal van een andere situatie uitgegaan. Op de verkiezingsavond zei onze leider Martin Schulz nog: we gaan de oppositie in en starten een vernieuwingsproces. Ineens veranderde men van mening en dat veroorzaakte wantrouwen tegen de partijleiding.”

De SPD behaalde bij de laatste verkiezingen het slechtste resultaat in het 154-jarige bestaan van de partij. Nogmaals regeren met Merkel levert niets op, zegt raadslid Höppner. “Alle partijen die ooit een coalitie sloten met Merkel, hebben verloren. Er is geen ruimte voor discussie, alle onderwerpen worden ingeslikt en uiteindelijk worden alle successen door Merkel opgeëist, ook als ze van anderen waren.”

Een luis in de pels voor Angela Merkel

Jammer dat mensen tegen stemmen, want het kan ook anders, zegt Jens Spahn van regeringspartij CDU. Hij is staatssecretaris van het Duitse ministerie van financiën. Spahn is 37 jaar en maakte een bliksemcarrière in de partij van Merkel. Nu is hij beoogd minister en wordt genoemd als mogelijke opvolger van Angela Merkel. “Ik heb ook kritiek maar dingen waar ik kritiek op heb kan ik alleen veranderen door verantwoordelijkheid te nemen.”

Volgens Job Janssen is Jens Spahn een luis in de pels voor Angela Merkel: “Jens Spahn is de meester in het gepast afstand houden van Merkel en tegelijkertijd keiharde kritiek leveren op haar inhoudelijke koers. Dat maakt Jens Spahn voor de hele partij, en vooral voor Merkel, ongrijpbaar.”

Richtingenstrijd binnen de CDU

Er is een richtingenstrijd bezig binnen de CDU van Merkel. Janssen: “Er is een groot deel van die partij die wil nieuw leiderschap, ze willen dat de CDU andere, traditionele Duitse waarden gaat vertegenwoordigen. Jens Spahn is daar een van de vertegenwoordigers van. En Merkel geldt binnen haar partij toch wel als links.”

Spahn is niet blij met hoe Merkel omgaat met de migratiestroom. “Niet multiculti, alles is evenveel waard: Nee. Niet alles wat anders is, is gelijk goed. Het moet wel bij onze waardengemeenschap passen. Dat is onze politiek, onze aanpak.” 

Maar als de SPD zondag het coalitieakkoord afwijst, wordt Jens Spahn geen minister en zit Duitsland zonder regering. Spahn: “Dat zou ik heel jammer vinden, want alleen onze partij wil Duitsland nog regeren. Wat bizar is, want het gaat ontzettend goed met het land. Ik geloof dat 90% van de politici in de wereld morgen zouden tekenen om Duitsland te regeren, maar wij moeten nog opzoek naar een vertwijfelde coalitiepartner. Maar goed, we zullen dan ook zonder twijfel een minderheidsregering vormen en Duitsland alleen regeren.”

Is Duitsland stabiel of instabiel?

Volgens Janssen kunnen Duitsers kunnen niet geloven dat de politiek instabiel kan worden. “Dat is een angstbeeld dat heel veel Duitsers en zeker politici ook hebben. Onder de oppervlakte is er echter hartstikke veel aan de hand. Je ziet de problemen binnen de CDU, binnen de SPD, je ziet alle gevestigde partijen verliezen aan zetels, populisten winnen, het chagrijn over de politiek wordt groter, het aantal niet stemmers groeit. Dus Duitsland heeft nog een hele grote klus voor zich om het vertrouwen in de politiek weer te herstellen denk ik.”

Spahn maakt zich duidelijk minder zorgen: “Duitsland is niet instabiel, er is geen paniek, geen chaos.”