Er is een bescheiden doorbraak in de moeizame relatie tussen de Nederlandse overheid en Molukkers. Deze week sloot een vertegenwoordiger van KNIL-veteranen een overeenkomst met het Veteranen-instituut over financiële compensatie en hulp.

"Wij zijn opgegroeid met het idee: vertrouw de Nederlander niet, die liegt en verraadt", zegt Leo Reawaruw. Hij is de zoon van een KNIL-veteraan en voorman van Maluku4Maluku. Namens deze belangenvereniging voor KNIL-veteranen en hun nazaten tekende hij woensdag een intentieovereenkomst met het Veteraneninstituut.

Vereffening van militaire ereschulden

De overeenkomst is de allereerste stap op weg naar vereffening van militaire ereschulden. Het zijn schulden die zijn ontstaan in de periode dat Nederland een koloniale mogendheid was: in Nederland-Indië werd de orde in die kolonie gehandhaaft door het KNIL, het Koninklijk Nederlands Indisch Leger.

Veel inwoners van de eilandengroep de Molukken namen dienst in dat leger. Toen Nederland na de Japanse bezetting z'n kolonie terug wilde vochten de loyale Molukkers aan hun zijde. Maar deze oorlog verloren ze en terug op de Molukken wilde de nieuwe republiek Indonesië ze niet hebben. Op dienstbevel komen de militairen met hun gezinnen dan naar Nederland.

Gebroken belofte

Wat een verblijf voor zes maanden zou worden mondde uit in een verblijf voor altijd. De beloften die Nederland de Molukkers deed werden verbroken. Reawaruw: "Ze zouden worden opgevange in kazernes. Maar werden doorgestuurd naar voormalige concentratiekampen als Vught en Westerbork. Een pensioen kregen onze vaders niet ofschoon ze ooit in dienst waren van het Nederlandse leger."

Aan dat laatste gaat nu mogelijk iets gebeuren. In de deze week ondertekende overeenkomst is vastgelegd dat KNIL- Ambonezen ongewild pensioenen en salarissen zijn misgelopen en dat de ondertekende partijen zich in gaan spannen om 'een materiële regeling bij het Ministerie van Defensie voor te leggen om dit hiaat weg te nemen.'

'Per persoon denken we richting 200.000 euro'

Hoeveel geld die regeling gaat kosten staat nog niet in de overeenkomst. Maar volgens Leo Reawaruw van Maluku4Maluku gaat het om een substantieel bedrag. "We spreken niet over een collectieve claim, want dat is het niet. Maar je mag uit gaan van bijna 4000 militairen die met een arbeidscontract de boot op gingen naar Nederland. Per persoon denken we te gaan richting 200.000 euro."

Toch gaat het niet alleen om geld. Kolonel Ludy de Vos, directeur van het Veteraneninstituut, weet dat erkenning het belangrijkste was. Mei 2018 organiseerde het Veteraneninstituut een bijenkomst voor KNIL-veteranen waar militaire onderscheidingen werden uitgereikt aan veteranen die daar recht op hadden maar . "Het is een gemeenschap waar eer een heel belangrijk iets is. Die bijeenkomst heeft heel veel goed gedaan"

Lees ook

Steunpunten in de wijk

Sindsdien is achter de schermen veel gepraat over de hoofdpijndossiers voor de Molukkers: achterstallige soldij, pensioenen, maar ook immateriële zaken. Zo komt er een op Molukkers toegesneden Veterans & Family Care Programma waarin de zorg voor veteranen en hun nazaten is geregeld.

In alle 42 Molukse wijken komen speciale steunpunten waar veteranen of hun familie hulp kunnen vragen. En die hulp is volgens Leo Reawaruw hard nodig. "De eerste generatie had te maken met trauma's, maar het is bekend dat dat trauma soms wordt doorgegeven aan de volgende generatie."

Onderhandelingen

De overeenkomst van deze week is het startpunt voor verdere onderhandelingen. Doel is binnen twee jaar met een alomvattende regeling te komen waar zorg én geld geregeld is.

Maar geld is niet het belangrijkste. Leo Reawaruw: ' Het gaat erom dat de pijn en het trauma wordt erkend.'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.