'Kindfluencers' nauwelijks beschermd door regelgeving: 'Lastig om te bepalen wanneer het werk wordt'

Bij families die met jonge kinderen vloggen, of zeer actief zijn op social media, zijn de kinderen regelmatig zelf ook werkzaam als influencer. Maar regelgeving loopt daarover nog achter, zeggen experts. "Er kan een ongezonde situatie ontstaan."

"Welkom bij een nieuwe vlog", zegt moeder Fara van de bekende vlogfamilie 'de Bellinga's' aan de start van de inmiddels meer dan 3.000 filmpjes over het leven van het gezin. Van de geboorte van hun dochter tot de laatste schooldag: ruim 700.000 volgers wist het gezin te verzamelen op YouTube. En hoewel het een van de grootste vlogfamilies is van het land, zijn ze zeker niet de enige die veel online delen.

Hobby of werk?

Kind- en familie-influencers zijn namelijk erg populair. Zowel onder ouders als kinderen zelf. Maar regels zijn er nauwelijks, vertelt jurist Naomi van der Louw. Bijvoorbeeld als het gaat om het maken van reclame in posts of filmpjes. "Er zijn heel veel regels over reclame die zich richten op kinderen, maar eigenlijk heel weinig voor kinderen die zelf reclame maken."

Dat komt vooral omdat het onduidelijk is wanneer een 'kindfluencer' echt aan het werk is. "Vaak begint dit als een hobby, wat langzaam werk wordt. Omdat je niet ziet wat er achter gesloten deuren gebeurt, is het lastig om te bepalen wanneer dat dan omslaat. Dat is ook iets waar de wetgeving heel erg mee worstelt."

Kindmodellen

Dat is anders als kinderen ingezet worden bij traditionele reclamecampagnes, vertelt Liesbeth Bakels van Moederannecasting. "Er is een maximum werktijd, en een maximum aantal dagen dat kinderen mogen werken. Er moet altijd een professionele kinderbegeleider aanwezig zijn, en er moet een aparte ruimte zijn waar kinderen kunnen wachten." Vooraf moet je een ontheffing vragen bij de Arbeidsinspectie, met daarin wat het kind doet en hoe lang.

Het castingbureau ziet regelmatig controles voorbijkomen en probeert zelf ook de kinderen goed in de gaten te houden. "We hebben ook weleens gehad dat we een ouder opbelden om te zeggen: 'We denken dat het niet gaat werken.' Dan zetten we het kind in ieder geval een tijdje niet meer in, en kunnen we daarna kijken of het weer beter gaat."

'Kind moet voorop staan'

Dat er weinig tot geen regels zijn voor kindfluencers op social media, vindt Bakels begrijpelijk. "Het is natuurlijk wel ander werk dan als je op een set met dertig man crew bezig bent."

Maar, het kind moet ook daar voorop staan, vindt ze. "Doet je kind iets wat hij over 10 jaar nog steeds leuk vindt om online te zien? Ik denk daar goed over na en daar zijn bij ons allemaal contracten voor. Maar ik weet niet hoe dat in die wereld is."

Geen handhaving

"Er zit een groot verschil tussen influencers die af en toe een kind laten zien, waarbij het kind verder gewoon lekker naar school gaat en de ouders een andere baan hebben, en influencers waarbij het gezin of de ouders afhankelijk zijn van het inkomen van een kind", vertelt Van der Louw. In dat laatste geval is het kind het verdienmodel. "Dan kan er best wel snel een ongezonde situatie ontstaan."

Hoewel er een meldpunt bij de Arbeidsinspectie is voor kindfluencers waar kijkers zich zorgen over maken, is dat niet voldoende. "Ze zijn al een jaar of 5 aan het onderzoeken of de wetgeving aangepast moet worden. Dus ik denk dat ze daarop wachten voor ze echt gaan handhaven."

Privacy voor kinderen

Toch betekent dat niet dat kinderen helemaal machteloos staan als ze willen stoppen als influencer, al is de drempel voor actie wel hoog.

"Als je later oud bent en je ziet die beelden of foto's van jezelf waarvan je denkt: die wil ik offline hebben, dan kun je vanuit het portretrecht een rechtszaak starten tegen je ouders. Of vanuit het privacyrecht: je kan je beroepen op het recht van vergetelheid. Dan kun je aankloppen bij bijvoorbeeld een social media platform om te zeggen: 'Ik wil dat die beelden van mij worden verwijderd.'"