Joustra: Buk-raket kwam uit pro-Russisch gebied

De Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde kwam uit gebied waar pro-Russische rebellen de dienst uitmaakten. Voorzitter Tjibbe Joustra van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) zei dat vandaag op een vraag van een verslaggeefster van de Volkskrant. 

In het vandaag gepubliceerde OVV-onderzoek staat dat niet duidelijk is wie de raket heeft afgevuurd. De plek van lancering ligt in een gebied dat 320 vierkante kilometer groot is.

In een toelichting later tegenover journalisten zei Joustra: 'Het is een gebied waar de grenzen wat fluctuerend waren. Maar het is een gebied waar pro-Russische rebellen de dienst uitmaakten.'

'Oekraïne had luchtruim moeten sluiten'

De OVV concludeerde verder dat er ten tijde van de crash met vlucht MH17 voldoende aanleiding was om het luchtruim boven Oost-Oekraïne te sluiten vanwege de gewapende strijd in dat gebied. 'Oekraïne heeft dit nagelaten', zei Joustra tijdens de presentatie.

61 vliegtuigmaatschappijen vlogen in de periode tussen 14 en 17 juli volgens de OVV over het gebied in Oost-Oekraïne. Op de dag dat de MH17 neerstortte waren er 160 vluchten boven het gebied, totdat het luchtruim werd gesloten vanwege de crash. ‘Geen van de betrokken maatschappijen heeft de risico’s onderkend’, zei Joustra.

Joustra wees erop dat in de maanden voor de ramp zeker zestien Oekraïense militaire vliegtuigen en helikopters door rebellen uit de lucht waren geschoten. Desondanks sloten de Oekraïense autoriteiten het luchtruim niet. Joustra: 'Niet alleen de staat Oekraïne, ook luchtvaartmaatschappijen, andere landen en internationale organisaties hebben de risico's niet adequaat ingeschat. Niemand dacht aan een bedreiging voor civiele vliegtuigen.'

Neergeschoten door Buk-raket

De OVV concludeert in het onderzoek dat het vliegtuig is neergestort door het ontploffen van een raket aan de linkerzijde van het vliegtuig, bij de cockpit. De raket is van een type dat wordt gelanceerd met een Buk-lanceersysteem. De explosie van de raket is te horen op de cockpitvoicerecorder. Uit deze fragmenten, de schade aan de cockpit en de gevonden raketfragmenten kon de plek van de inslag worden vastgesteld. 

'Inzittenden realiseerden zich waarschijnlijk nauwelijks iets'

De OVV sluit niet uit dat sommige inzittenden van vlucht MH17 enige tijd bij bewustzijn zijn gebleven in de één tot anderhalve minuut waarin het vliegtuig neerstortte. De raad acht het 'waarschijnlijk dat de inzittenden zich nauwelijks realiseerden wat er met hen gebeurde.'

De inslag van raketdeeltjes was alleen voor de inzittenden van de cockpit meteen dodelijk. De andere inzittenden kregen te maken met extreme omstandigheden: 'Het oorverdovende geluid van de raketinslag, abrupte afremming en versnelling, decompressie en daardoor mistvorming, teruglopend zuurstofgehalte, extreme kou, het snelle dalen van het vliegtuig en rondvliegende objecten.'

Volgens de OVV heeft een deel van de passagiers hierdoor ernstig letsel opgelopen, waarschijnlijk met de dood tot gevolg. Anderen raakten hierdoor bewusteloos. Het is niet met zekerheid vast te stellen wanneer de verschillende passagiers precies zijn overleden. Maar de uiteindelijke val op de grond was niet te overleven.