"Natuurlijk snap ik dat je verbaasd bent", zegt Joram Van Klaveren in gesprek met verslaggever Marc Belinfante. "Ik had het vreemd gevonden als je niet verbaasd was geweest." Gisteren maakte de oud-PVV'er bekend dat hij zich bekeert tot de islam.

Meerdere keren had ik hem voor de camera. Eerst als Kamerlid van de PVV en later voor VNL. Van Klaveren was als PVV'er initiator van het Kamerdebat over 'het Marokkanen-probleem'. Als de camera uit was, was hij vaak goed voor een superkritische uitspraak over de islam. Ik herinner me Van Klaveren ook als een politicus die zich aangesproken voelde door het jodendom. Nu is Van Klaveren dus moslim. Veel is al gezegd, maar mijn nieuwsgierigheid naar deze opmerkelijke twist nog lang niet. Ik besloot hem hem op te bellen.

Christusfiguur

"Natuurlijk snap ik dat je verbaasd bent." Ik vraag Van Klaveren hoe het kan dat hij vroeger interesse toonde in het jodendom en zich nu heeft bekeerd tot de islam. "In eerste instantie wilde ik me ook bekeren tot het jodendom, maar ik miste daar toch de Christusfiguur. De islam erkent Christus als een profeet en het jodendom niet."

"Ga je nu ook leven volgens de regels van de islam", vraag ik hem. "Stop je bijvoorbeeld met drinken?" Voor Van Klaveren is dat geen groot probleem. "Ik dronk toch al niet veel. Vroeger als student (Van Klaveren studeerde theologie, red.) wel, maar als je ouder wordt, dan ben je de volgende dag nog suf. Dat vind ik niet prettig. Niet drinken is dus geen probleem."

Varkensvlees

Een ander belangrijk gebruik in de islam is voor Van Klaveren ook niet onoverkomelijk. "Varkensvlees at ik ook al niet. Ik word heel snel dik en eet daarom liever voornamelijk witvlees: kip en kalkoen."

De oud-PVV'er mag nu dan moslim zijn, zijn vrouw en kinderen gaan niet mee in zijn bekering. "Mijn vrouw heeft een christelijke achtergrond."

'Ik blijf gewoon mezelf'

Het volgen van bepaalde gebruiken gaat hem wel lukken, maar verder weet Van Klaveren nog niet hoe hij zijn islamitische leven precies gaat inrichten. "Vijf keer bidden op vrijdag? Ik weet het echt niet, Marc. Het is allemaal nog heel pril. De rituele kant moet ik me nog eigen maken."

De reacties blijven sinds zijn bekendmaking in elk geval binnenstromen. "Vanochtend had ik Jan Roos nog op de app. Hij begreep er niks van. Maar hij heeft dan ook een hekel aan alle godsdiensten. Ik begrijp die reacties allemaal wel. Het is voor buitenstaanders ook lastig te begrijpen. Ik zeg: lees mijn boek en dan begrijp je het." Toch wil hij duidelijk maken dat hij wel degelijk echt serieus is. Van Klaveren benadrukt dat het geen publiciteitsstunt is voor zijn nieuwe boek. "Ik ga vanaf nu ook geen homo's haten hoor, en met joden heb ik niet ineens problemen."Ik blijf gewoon mezelf, maar dit is gewoon wat het is."

Apple en Meta krijgen van de Europese Commissie samen een boete van zo'n 700 miljoen euro voor het overtreden van de Digital Markets Act. Deze wet richt zich op techbedrijven die zo groot zijn dat ondernemers en consumenten bijna niet zonder hen kunnen.

Het geplande topoverleg in Londen tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne over het beëindigen van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is tot op het laatste moment uitgesteld.

Het overleg van vandaag ging wel door, maar zonder de ministers van Buitenlandse Zaken van de meeste landen. De Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie namen wél deel aan de gesprekken. Zij reisden af naar Londen om zich, volgens presidentieel stafchef Andriy Jermak, in te zetten voor 'een compleet en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing'.

Wat betekent dit voor Oekraïne?

"Eigenlijk is dit weer een stap in een behoorlijk schimmig proces waarin Oekraïne en Rusland beide proberen te doen alsof ze echt vrede willen om op die manier de Amerikanen aan boord te houden", zegt Oost-Europa expert van Instituut Clingendael Bob Deen.

De onderhandelingen vinden plaats terwijl Rusland recent, ook tijdens het paasbestand, meerdere drone-aanvallen uitvoerde. "Ze zijn erg bezig met naar elkaar te wijzen. De Oekraïners zeggen: de Russen willen helemaal geen vrede, die blijven gewoon aanvallen, zelfs tijdens het staakt-het-vuren. En de Russen proberen zo redelijk mogelijk over te komen naar de Amerikanen met allemaal eisen die voor Oekraïne eigenlijk onbespreekbaar zijn."

'Diefstal van Oekraïnes grondgebied'

Een van de eisen van Rusland is dat Oekraïne de Krim 'inlevert'. En dat is vernederend, zegt Deen. "Het moeten opgeven van de Krim is eigenlijk voor geen enkele Oekraïense president acceptabel. Dat kan je ook niet aan de Oekraïense bevolking uitleggen. Het lijkt alsof deze deal bewust geformuleerd is zodat Zelensky het er mee eens moet zijn."

"Wat er nu op tafel ligt is een 'typisch Russische geste', waarin je eigenlijk onredelijk veel claimt en daarna redelijk probeert over te komen door te zeggen dat je alleen maar wilt houden wat je al bezet hebt", gaat de expert verder. "Maar eigenlijk blijft het nog steeds diefstal van Oekraïens grondgebied."

Amerika gefrustreerd

Niet alleen met de deal, maar ook met hun afwezigheid wil vooral de Verenigde Staten een statement maken. Zo benadrukt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde het belang van de afwezigheid van de Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.

"De Amerikanen zijn echt ontzettend gefrustreerd dat er zo weinig ontwikkeling in de onderhandelingen zitten, president Trump voorop", zegt Van 't Einde. "Hiermee willen ze een duidelijk statement naar Oekraïne afgeven. Ze verwachten veel meer beweging vanaf hun kant."

Onredelijke verwachtingen van Trump

President Trump voerde sinds het begin van zijn presidentschap zware druk op het vredesproces. Tijdens zijn campagne zei hij binnen 24 uur een einde aan deze oorlog te willen maken, later stelde hij dit bij naar 100 dagen. "Het was onredelijk om te verwachten dat hij het in 24 uur of 100 dagen zou kunnen beëindigen en daar loopt Trump nu tegenaan", merkt Deen op over de tijdsruk die de president op de onderhandelingen zet.

Van 't Einde vult aan: "Hij wil laten zien aan zijn kiezers dat hij deze oorlog tot een goed einde kan brengen. Of hij daar nou een stuk Oekraïne voor moet opofferen of niet, dat maakt voor hem eigenlijk niet veel uit."

Hoop op beweging

Toch is dit overleg niet geheel zinloos. "Er zit echter wel degelijk beweging in", zegt Deen. "Het is niet alleen maar nep. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff is vorige week uit Rusland gekomen met een aantal ideeën waar hij Trump van heeft weten te overtuigen. Die zijn vorige week al aan de Oekraïners en Europeanen gepresenteerd."

"Een staakt-het-vuren zou in het voordeel van Oekraïne zijn. Ze weten dat ze het niet heel lang meer vol kunnen houden, zeker als de Amerikaanse wapenleveringen stoppen", aldus Deen.

Serieuze bedreiging

Van een stop in wapenlevering heeft Oekraïne al eerder last gehad, weet Van 't Einde.

"We moeten het dreigement van Trump dat hij de onderhandelingstafel verlaat heel serieus nemen. Hij heeft al eerder alle steun aan Oekraïne 10 dagen lang stilgezet."

'Beide partijen staan onder druk'

Wat is er dan echt nodig om een einde te maken aan deze oorlog? "De Russen hopen dat ze dit conflict op militaire wijze kunnen beslechten en willen dus iets terug voor een staakt-het-vuren", antwoordt Deen.

"Beide partijen staan onder druk om toch een beetje te bewegen, maar ze zijn nog niet echt klaar voor een duurzame oplossing. Het lijkt er dus op dat ze er deze week niet definitief uit zullen komen", zegt de expert tot slot.