Japan investeert meer dan 200 miljard in strijdkrachten

Met de aangekondigde forse investering in defensie komen Aziatische grootmachten Japan en China lijnrecht tegenover elkaar te staan. Hoogleraar Japankunde Rien Segers: "Het is een gevaarlijke situatie."

Japan heeft in totaal 198 miljard euro uitgetrokken voor militair materieel, dat is 6,4 procent meer dan in het vorige programma.

Strikte richtlijnen

In 1945 gaf Japan zich over aan de Verenigde Staten. Hierna werden er strikte richtlijnen opgesteld voor Japan. Tokio mocht alleen een leger onderhouden voor zelfbescherming, en niet voor oorlogsdoeleinden. Deze richtlijnen zijn nog steeds van kracht, maar door de toenemende spanningen met China, worden deze regels steeds ruimer geïnterpreteerd door premier Abe.

De richtlijnen werden vastgelegd in Artikel 9 in de Japanse grondwet. De nieuwe investeringen in Defensie zijn in strijd met deze richtlijnen. De regering zegt de investering nodig te hebben om zich te verdedigen. "De vraag is nu in hoeverre de vliegdekschepen dienen ter verdediging van Japan of juist een hele agressieve ondertoon heeft", zegt hoogleraar Japanstudies Rien Segers. "Velen vinden dat het laatste het geval is."

Kleine eilanden tussen Japan en China

China vindt dat een aantal eiland tussen Japan en China eigenlijk aan China behoren en zou op die manier zijn invloed en zeggenschap uitbreiden om dichterbij Japan te komen. "Het zijn kleine rotsblokken die uit de oceaan steken, die worden zodanig uitgebreid dat je daar allerlei oorlogstuig kunt vestigen waardoor de wateren eromheen makkelijker gecontroleerd kunnen worden." Japan is daar niet van gediend, die vindt dat een aantal van die eilanden aan Japan toebehoren.

Japan wil die eilanden verdedigen met nieuwe vliegdekschepen, de technologie sterker maken en het personeel uitbreiden. "Het is in de lijn der verwachting dat zowel China als Japan het budget voor Defensie op zullen blijven schroeven. De twee grootmachten in Azië komen hierdoor lijnrecht tegenover elkaar staan."

Trekken van een Koude Oorlog

"De aangekondigde investering is radicale breuk met het verleden," stelt Rien Segers. "Omdat de uitgaven nu enorm opgeschroefd worden, maar ook omdat nu heel duidelijk gezegd wordt dat China de grootste bedreiging is voor de veiligheid van Japan." Volgens Segers is het een belangrijk moment. "Dit gaat toch hele sterke trekken vertonen van een Koude Oorlog ook omdat China de defensie-opgaven in de afgelopen jaren enorm heeft opgeschroefd en omdat er bovendien een dreiging is uit Noord-Korea. Het is een gevaarlijke situatie."

Koude Oorlog impliceert dat er de facto geen oorlogsvoering plaatsvindt maar dat het moment dat er voorbereidingen daarvoor getroffen worden in theorie op elk moment zou kunnen gebeuren. "Ik zie dat in de praktijk niet zo snel gebeuren maar het is wel zo dat de uitgave daarvoor: het personeel, het wapentuig en de technologie daarvoor opgetuigd wordt en in gereedheid wordt gebracht voor een eventuele oorlog. Maar dat zie ik niet gebeuren." Volgens Segers is China niet gebaat bij een oorlog. "China is gebaat bij het faciliteren van handelswegen en oorlogsvoering hoort daar niet bij."