radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Is wonen op het water het antwoord op de stijgende zeespiegel? Nieuw groot onderzoek moet dat aantonen

Is wonen op het water het antwoord op de stijgende zeespiegel? Nieuw groot onderzoek moet dat aantonen
Animatie van een drijvende stad
Bron: Blue21

Drijvende steden, windmolens en vliegvelden. Dat klinkt futuristisch, maar volgens een groep wetenschappers is het een van de oplossingen om ons aan te passen aan de stijgende zeespiegel. De komende jaren gaan ze hier uitgebreid onderzoek naar doen.

"We maken land uit water en dat doen we al honderden jaren. Land maken uit water op basis van drijvende constructies is de volgende stap", zegt drijvend bouwen-expert Rutger de Graaf.

Alleen op kleine schaal

De Graaf is een van de pioniers op het gebied van drijvend wonen. In 2010 bouwde hij al een drijvend paviljoen met drie bollen in Rotterdam.

Op kleine schaal is het dus al mogelijk. Maar groter, in de vorm van wijken of hele steden, gebeurt nog niet op veel plekken. En dat wordt volgens de expert hoog tijd.

Floating Future

In plaats van dijken steeds verder te verhogen kunnen we ons ook aanpassen, is het idee. Dat kan door onze woningen, kantoren en infrastructuur drijvend te bouwen.

In het onderzoeksproject Floating Future moeten alle mogelijkheden en obstakels in kaart worden gebracht. Een grote groep civiele en maritieme ingenieurs, architecten, ecologen, juristen en sociologen gaan de komende jaren alle aspecten van het drijvend bouwen onderzoeken.

Bekijk ook

Meer overstromingen

Olaf Waals is samen met Rutger de Graaf de geestelijk vader van dit onderzoek. De urgentie is hoog volgens de manager offshore van het maritiem onderzoeksinstituut (MARIN).

"Wij denken dat overstromingen uitzonderingen zijn, maar in het Watersnoodmuseum in Zeeland kun je zien dat er elke 20 jaar een watersnood geweest. Dat wordt alleen maar kritischer."

Drijvend Paviljoen dat sinds 2010 in Rotterdam ligt
Bron: EenVandaag
Drijvend Paviljoen dat sinds 2010 in Rotterdam ligt.

Gevoelig voor overstromingen

De zeespiegelstijging die nu voor deze eeuw voor de Noordzee wordt voorspeld varieert tussen maxima van 1 en 2 meter.

Aan de andere kant is er de toenemende dreiging van overstromende rivieren als gevolg van extreem weer, zoals afgelopen juli in Limburg. Meer dan de helft van Nederland is gevoelig voor overstromingen van de zee of de rivieren.

Nu onderzoeken

Hoewel nu al de gevolgen zichtbaar zijn, duren de echte doemscenario's nog tientallen jaren, maar dat is volgens onderzoeker Waals geen reden om de zoektocht naar oplossingen voor ons uit te schuiven. Het is volgens hem juist belangrijk om nu dat onderzoek al te doen.

"Het is ambitieus, want eerdere grote infrastructurele projecten als de Afsluitdijk en de Deltawerken kostten 40 tot 50 jaar. Je moet nu beginnen om het over een eeuw voor elkaar te hebben."

Bekijk ook

Niet voortdurend zeeziek

Het gaat er de onderzoekers om de techniek verder te ontwikkelen, zodat je bijvoorbeeld niet voortdurend zeeziek wordt, maar ook om de psychologie die achter het drijvend wonen schuil gaat.

"Durven mensen te wonen op grotere drijvende elementen? Je ziet nu al wel huizen, maar niet in grotere clusters", legt De Graaf uit. Het is ook een idee waar mensen aan moeten wennen.

Drijvend vliegveld

Dat zou kunnen betekenen dat vanaf de tweede helft van deze eeuw een deel van de Nederlanders drijvend zal gaan wonen op zee of de binnenwateren en Schiphol een drijvend vliegveld zou zijn.

En dat voor kust energie-eilanden komen te liggen om bijvoorbeeld waterstof op te wekken en energie op te slaan. "We zoeken naar een klimaatproof-oplossing voor de Nederlandse delta", zegt Waals.

Badkuip Dordrecht

De stad waar ze de haast misschien wel het meeste voelen is Dordrecht. Ingesloten door water is Dordrecht een badkuip, waar ze het bijna gewend zijn om natte voeten te krijgen.

De grote overstromingen uit het verleden zoals de St. Elisabethsvloed en de Watersnoodramp in 1953 troffen de stad en ook de laatste jaren stonden de straten regelmatig onder water.

Toevluchtsoord

"Je kan afwachten wat er gebeurt, maar je kan je ook goed voorbereiden", zegt Marco Stam, wethouder waterveiligheid en klimaatadaptatie. Daarvoor bereidt de stad zich voor op het ergste.

De wijk De Staart is het hoogst gelegen deel van de stad en moet worden ingericht als toevluchtsoord voor alle inwoners als de stad onder water komt te staan.

Bekijk ook

Evacuatieplan

Voor de eerste waterkering kunnen in de binnenstad schotten tegen de huizen worden geplaatst, maar dat is een tijdelijke oplossing. Daarnaast wordt er hard gewerkt aan een evacuatieplan in de De Staart. Daarvoor moeten er wegen worden aangelegd, opvangplekken ingericht en op hoogte gebouwd.

Ook is er vastomlijnd plan voor een proefproject met tientallen drijvende woningen en worden er waterbergingen ingericht om het water ook zo snel mogelijk weer weg te krijgen.

Opvangen van inwoners Dordrecht

Van inwoners en bedrijven in de wijk wordt bij nood verwacht dat andere inwoners gaan opvangen. De wethouder: "Je moet mensen droge voeten kunnen bieden. Het vraagt ook wat van de gemeenschapszin." Wat Stam vooral wil voorkomen is dat mensen niet weten waar ze aan toe zijn en naar toe moeten als het toch misgaat. "

Het belang is mensen goed voor te lichten. Wat kan er gebeuren, waar moet u naar toe en wat betekent dat voor u? In Duitsland wisten mensen niet waar ze aan toe waren, toen daar in juli de overstromingen waren. Daar proberen we lering uit te trekken."

Groot deel van Nederland kan in het ergste geval onder water komen te staan
Bron: EenVandaag
Groot deel van Nederland kan in het ergste geval onder water komen te staan

Gebrek aan urgentie

Zoals ze bezig zijn in Dordrecht met klimaatadaptatie zien onderzoekers Waals en De Graaf het graag, maar die langetermijnvisie ontbreekt volgens hen nog bij veel landelijke en lokale politici. Waar de Verenigde Naties het drijvend bouwen al omarmen, maken gemeenten in Nederland nog plannen om te bouwen in uiterwaarden van rivieren en laag gelegen polders. Dat tot verbazing van de onderzoekers.

"Het gaat langzamer dan ik voor ogen had. De grootste uitdaging is het gebrek aan urgentie bij bestuurders en politici. Je hebt de politieke besluitvorming nodig en dan wordt er nog heel erg conventioneel gedacht. Ik denk dat het drijvend bouwen heel goed past in de Nederlandse traditie", zegt De Graaf.

Bekijk ook

'Nederland doet nog te weinig'

Waals vindt dat dat ook mee moet worden genomen in de plannen van het nieuwe kabinet. "Neem voor nieuwe steden en energie-eilanden drijvend bouwen mee als alternatieven. Er is technologie om te heien in zakkende polders, maar er is ook drijvend alternatief. We hebben het er veel over in het buitenland, maar we doen er zelf in Nederland nog weinig aan."

De kosten voor het drijvend bouwen zullen in eerste instantie hoger zijn, maar dat moeten we volgens Waals zien als investering, waarmee we met onze kennis op termijn geld kunnen verdienen. "De Deltawerken waren ook duur, maar die kennis is nu een exportproduct."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

4 op 10 jonge vrouwen stopten afgelopen jaren met anticonceptie uit onvrede, vooral hormonen bevallen slecht

4 op 10 jonge vrouwen stopten afgelopen jaren met anticonceptie uit onvrede, vooral hormonen bevallen slecht
Een spiraal bij een poli gynaecologie, beeld ter illustratie
Bron: ANP

Te veel bijwerkingen, geen hormonen meer en terug naar de natuurlijke cyclus: 4 op de 10 jonge vrouwen (42 procent) zijn de afgelopen 3 jaar gestopt met een vorm van anticonceptie. Dit omdat ze er niet tevreden over waren.

Veel minder vrouwen stopten met anticonceptie omdat ze zwanger wilden worden (11 procent) of omdat anticonceptie niet meer nodig was, bijvoorbeeld omdat de relatie uitging (4 procent). Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, het jongerenpanel van EenVandaag, onder ruim 3.500 vrouwen tussen de 16 en 34 jaar. Vooral bij hormonale anticonceptie, zoals de pil of een spiraal, spelen negatieve ervaringen een grote rol.

Ben je in de afgelopen drie jaar gestopt met een vorm van anticonceptie?

Bijwerkingen en 'onverklaarbare klachten'

"Ik had lang de pil gebruikt en was daar niet meer tevreden over, te veel bijwerkingen", legt iemand in het onderzoek uit. Daarna stapte ze over naar een hormoonspiraal, maar ook dat werkte niet naar tevredenheid: "Na 6 maanden bloedingen heb ik die er ook uit laten halen. Nu gebruik ik niks meer."

"Ik kreeg steeds meer onverklaarbare klachten. Hield vocht vast, was vlak in emoties", vertelt weer een andere deelnemer. "Er zijn verschillende onderzoeken gedaan, maar daar kwam niks uit. Dus ben ik op eigen initiatief gestopt met de pil. Toen verdwenen mijn klachten volledig. Volgens mijn huisarts hield dat geen verband met elkaar en had ik te veel TikTok-filmpjes gekeken. Maar toch, mijn klachten waren weg."

Effect van synthetische hormonen

Dat hormonale anticonceptie invloed kan hebben op je fysieke en mentale gesteldheid, bevestigt gynaecoloog bij het Amsterdam UMC Anne Timmermans. "Uit verschillende onderzoeken blijkt dat er een effect is van synthetische hormonen op je mentale of algehele welbevinden. Alleen wie welk effect ervaart, dat kunnen we van tevoren niet goed voorspellen."

Enerzijds kunnen die effecten negatief uitpakken: "Sommige mensen hebben last van afgevlakte emoties, of ervaren minder plezier in het leven. Mensen kunnen ook angstiger worden", legt Timmermans uit.

Bekijk ook

Ook voordelen van de pil

Maar aan de andere kant ervaren mensen ook positieve effecten, weet de gynaecoloog. "Mensen die heel erg last hebben van hormonale schommelingen in hun natuurlijke cyclus, kunnen juist veel baat hebben bij de hormonen in anticonceptie. Denk aan mensen met PMS en PMDD."

Premenstrueel syndroom (PMS) is een verzamelnaam voor ernstige lichamelijke en emotionele klachten die je kunt ervaren in de periode voor je menstruatie. PMDD is een stemmingsstoornis die veroorzaakt wordt door hormonen die verbonden zijn aan je menstruatiecyclus. "Bij die mensen kunnen die klachten gestabiliseerd worden door de synthetische hormonen."

Natuurlijke cyclus

Verschillende vrouwen in het onderzoek geven aan dat ze zijn gestopt met anticonceptie om hun eigen cyclus 'te leren kennen'. "Ik had al 12 jaar geen natuurlijke menstruatie gehad vanwege de pil, waar ik mee was gestart omdat ik heftige menstruatieklachten had als tiener", vertelt een deelnemer.

"Ik wilde weten hoe mijn natuurlijke cyclus zou zijn als 30er, en of ik dan die klachten nog had. Dat bleek niet meer zo te zijn."

Welke vorm van anticonceptie gebruik je?

Geen ideale methode

De meeste vrouwen in het onderzoek van 3Vraagt zijn wel tevreden over de anticonceptiemethode die ze op dit moment gebruiken: of dat nou een condoom is, een methode met hormonen, of 'natuurlijke' anticonceptie als periodieke onthouding.

Wel zeggen veel deelnemers dat geen enkele methode ideaal is: een condoom is een 'drempel' bij seks, de pil heeft bijwerkingen, een spiraal doet pijn bij het plaatsen.

info

Over dit onderzoek

Dit onderzoek is gehouden van 30 januari tot 13 februari 2025. Er deden in totaal 3.585 vrouwen tussen de 16 en 34 jaar mee. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

Seksuele vrijheid

Gynaecoloog Timmermans vindt het interessant dat vrouwen steeds kritischer naar anticonceptie kijken. "We hebben de pil altijd gezien als middel om vrouwen seksuele vrijheid te geven. Om reproductie en seksueel plezier los van elkaar te trekken", legt ze uit.

"Maar dat er misschien ook bijwerkingen en nadelen aan zitten, dat hebben we lang niet altijd goed gezien. Inmiddels is er meer aandacht voor die vrouwspecifieke aandoeningen, maar er is nog te weinig kennis over", besluit Timmermans.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant