Inwoners Sint Maarten voor twaalfde keer in 14 jaar naar de stembus: 'Het gaat hier meestal niet over de inhoud'

De spanningen lopen hoog op op Sint Maarten. Politie en militairen domineren de straten om de situatie onder controle te houden. Ook Nederland stuurt extra mankracht. En dat allemaal vanwege de twaalfde verkiezingen in 14 jaar tijd.

De vorige regering heeft het maar 17 dagen volgehouden. En na een golf van geweld, met onder andere een moordaanslag op een oppositiepoliticus, zijn er extra Nederlandse militairen naar het eiland gestuurd om de rust te bewaren. "Het belangrijkste dat op het spel staat is politieke stabiliteit", laat bijzonder hoogleraar koninkrijksrelaties Wouter Veenendaal weten.

Politieke stabiliteit

En die stabiliteit is volgens de politicoloog van de Universiteit Leiden al een tijdje ver te zoeken. Zo heeft Sint Maarten sinds 2010 elf verschillende regeringen gehad. "Dus het is een land waar gewoon de afgelopen 14 jaar veel politieke instabiliteit is geweest. En de vorige regering heeft het kortst gezeten."

De hoop onder inwoners is daarom dat er een regering komt die een aantal jaren blijft zitten en daadwerkelijk problemen oplost. "Met publieke voorzieningen op het eiland is het echt vrij dramatisch gesteld", legt Veenendaal uit.

'Ship jumping'

Hoe het komt dat de regering daar zo snel omvalt? Dat heeft volgens hem te maken met de omvang van de regering. Zo heeft Sint Maarten een parlement dat slechts vijftien leden telt. Dus regeringen steunen vaak maar op een meerderheid van één zetel. En op die ene politicus wordt vaak veel druk uitgeoefend.

"De oppositie probeert dan om één lid dat de coalitie steunt zover te krijgen dat hij overloopt naar de oppositie en daarmee de regering laat vallen. Daarbij worden dan ook wel bepaalde beloften gedaan, dat die persoon bepaalde gunsten in het vooruitzicht heeft bijvoorbeeld", legt Veenendaal uit. Dit wordt ook wel 'ship jumping' genoemd en is volgens hem de belangrijkste oorzaak van die steeds vallende regering.

Geteisterd door corruptie

Bovendien draait de politiek op Sint Maarten volgens de bijzonder hoogleraar niet om de inhoud. "Het gaat vaak niet om politieke punten, maar het draait puur om wie er aan de macht is. Het draait echt om persoonlijke contacten en persoonlijke relaties. En daarbij geldt dat voornamelijk de oude families op Sint Maarten de macht met elkaar verdelen."

Veenendaal ziet dat integriteitskwesties en corruptie het eiland teisteren. "Die spelen op Sint Maarten een hele sterke rol. Sinds 2010 zijn hier ook veel politici voor vervolgd."

Foto van stembiljet

Niet alleen onder politici geldt dat persoonlijke contacten een belangrijke rol spelen voor wie er aan de macht is. Ook in het stemhokje is dit voor kiezers een belangrijke afweging. "Je ziet dat veel kiezers naar de stembus gaan om daarmee steun voor een politicus te laten zien, en in ruil daarvoor hopen op bepaalde materiële voordelen of gunsten van die politicus", vertelt Veenendaal.

Het kwam daardoor vaak voor dat kiezers een foto van hun stembiljet maakten en naar de politicus stuurden om hun steun te betuigen en in de hoop dat ze daar ook iets voor terug zouden krijgen. "Je moet je voorstellen dat op een eiland als Sint Maarten politici en burgers elkaar de hele dag door tegenkomen. Politiek gaat daardoor heel erg over personen en persoonlijke relaties over politiek."

Uitkomst blijft onzeker

En hoe staat het er dan voor bij deze verkiezingen? Vooralsnog kan het volgens Veenendaal nog alle kanten op met de uitslag. Bovendien spelen daarbij ook incidenten van de afgelopen maanden een rol.

"Er is een aanslag geweest op de vrouw van een politicus die een nieuwe politieke partij gestart is. Dus de vraag is wat voor effect dat heeft en of hij bijvoorbeeld heel veel stemmen nu zou kunnen krijgen van mensen op Sint Maarten die het echt zat zijn, want het is ook een politicus die zich hard maakt voor het aanpakken van corruptie op het eiland."

Ander kiesstelsel

Tot slot trekt de politicoloog het huidige kiesstelsel op Sint Maarten in twijfel. "Je ziet eigenlijk dat Sint Maarten het Nederlandse kiesstelsel heeft. Het is in de koloniale tijd geïntroduceerd en eigenlijk nooit meer aangepast. Zonder dat de vraag is gesteld of zo'n kiesstelsel eigenlijk wel past bij zo'n klein Caribisch eiland."

Hij ziet dat er daarom wordt nagedacht om het Britse kiesstelsel te introduceren, waarin twee partijen de verkiezingen of zetels kunnen halen in het parlement. "Je krijgt dan automatisch een stabiele regering. Dus dat zou die politieke instabiliteit waar het eiland mee te maken heeft aan kunnen pakken."