Ingrijpen bij een natuurdocu: 'Babyolifant stierf op mijn schoot'

In de BBC-natuurserie Dynasties, wordt een in nood geraakte kolonie pinguïns gered door de filmcrew. Het zorgt voor de nodige discussie: want, mag je als maker wel ingrijpen?

Een in nood geraakte kolonie pinguïns wordt in de BBC-natuurdocumentaire Dynasties gered door de filmcrew. Mag dat wel?

Hartverscheurend

Het is een grijs gebied, zegt filmmaker Herco van Houdt. Hij zit al twintig jaar in het vak en heeft één keer geprobeerd een dier te redden. Het eindigde in een hartverscheurend tafereel. "Ik was aan het filmen in Zambia voor een serie waarin ik een stel vrienden volgde die een safari lodge hadden geopend. Op een bepaald moment kregen we een tip: er zou al een paar dagen een babyolifantje alleen rondlopen, in de buurt."

Van Houdt is direct gealarmeerd, want olifanten zijn kuddedieren en een olifant laat nooit zijn jong alleen. Ze besluiten op zoek te gaan. "Hij liep daar inderdaad rond, zonder andere olifanten. Overal in de buurt zagen we leeuwen- en hyena sporen. Als de hyena's hem te pakken zouden krijgen, dan zouden ze hem niet eens doden: ze beginnen gewoon te eten."

'Babyolifantje stierf op mijn schoot'

Zijn vrienden besluiten in te grijpen en alarmeren de hulpdiensten. Van Houdt is ondertussen aan het filmen. Door een noodgeval worden zijn vrienden weggeroepen. "Toen stond ik daar alleen met mijn vriendin, een baby-olifantje en een camera. Dan kun je twee dingen doen: toekijken of actie ondernemen. Gelukkig hadden we wel al informatie van de hulpdiensten gekregen. We dachten: we kunnen hier niet zomaar naast gaan staan en dit beestje dood laten gaan."

Het ging niet goed met de babyolifant, vertelt Van Houdt; "Hij was al een paar dagen alleen geweest. Hij miste, letterlijk, de warmte van de kudde en we zagen snot uit zijn slurf lopen. Mijn vriendin en ik hebben om ste beurt gefilmd en verzorgd. Op een gegeven moment had ik zijn hoofd op mijn schoot, hij keek me aan en ik voelde hem wegtrekken. Hij stierf op mijn schoot. Mijn vriendin en ik hebben als baby's staan janken."

Eeuwige discussie

Volgens Van Houdt wegen een aantal dingen mee als je dier in nood wil helpen. "Olifanten zijn super intelligente en emotionele dieren. Er is dus een verschil: gaat het om een merel of bijvoorbeeld een babychimpansee?" Pinguïns zijn volgens Van Houdt geen hoog dier, maar wel ontzettend bedreigd. Hij snapt dan ook waarom de BBC-filmmakker besloten de in nood verkerende pinguïns een uitweg te bieden.

Toch moet je volgens de filmmaker ook vaak een stap terug doen en het laten gaan. "Dat is ook de natuur. Vaak genoeg ligt er ook gevaar op de loer: een gewonde antiloop wordt door van alles in de gaten gehouden en als jij eenmaal uit de auto stapt, sta je ook op het menu. Veiligheid van je ploeg en van jezelf staat altijd op nummer één. Maar het blijft een eeuwige discussie, en elke keer maak je die afweging weer."

Benieuwd naar de bewuste scène waarin de pinguïns gered worden van een gewisse dood? Vanaf twintig december is de vijfdelige BBC-serie Dynasties te zien bij de EO. In de tweede aflevering komen de pinguïns aan bod.