Op de vlucht voor het bloedige conflict in Soedan zijn honderdduizenden Soedanezen de grens overgestoken. Maar in de opvangkampen is er te weinig eten om al deze mensen in leven te houden. Vluchtelingen eten aarde, bladeren en gras om te overleven.

"Ze zitten eigenlijk gevangen in die kampen, omdat ze geen kant op kunnen door de overstromingen en de onbegaanbare wegen", vertelt Volkskrant-journalist en fotograaf Joost Bastmeijer. Hij is net terug uit Zuid-Soedan, waar honderdduizenden Soedanezen de grens over zijn gestoken.

Gestrand in de modder

Het liefst was hij naar Soedan gegaan, maar journalisten worden daar maar mondjesmaat en tegen hele hoge bedragen binnengelaten. "Je wil zo'n conflict het liefst met eigen ogen kunnen zien", verzucht Bastmeijer.

Daarom ging hij - op uitnodiging van Save the Children - naar het grensgebied met Zuid-Soedan, waar veel vluchtelingen zijn gestrand in de modder. "Op deze manier kon ik toch veel mensen spreken die net uit het land zijn gevlucht."

Kinderen in leven houden

Hij zag veel families met jonge kinderen die in lekkende, geïmproviseerde tenten met grote moeite hun allerjongsten in leven houden. "Hulpverleners proberen die kinderen extra te helpen, maar dat is nog niet zo eenvoudig."

"Ze verzwakken snel door te weinig eten, worden opgenomen in het ziekenhuis, sterken aan en worden dan ontslagen. En een paar dagen later moeten ze weer door ondervoeding worden opgenomen", vertelt de journalist. "En regelmatig komen ze te overlijden."

Onbereikbaar voor hulp

Freek Haarmans is hulpverlener bij Danish Refugee Council (DRC), een van de grotere internationale hulporganisaties die zich inzetten voor vluchtelingen. De Nederlander leidt momenteel een ontwikkelingsproject in de regio Darfur, in het westen van Soedan.

Hij gaat de komende weken naar Port Soedan, de enige stad in het land die voor hulpverleners nog redelijk goed te bereiken valt en relatief rustig is. "De gebieden waar de nood momenteel het hoogst is, zijn vrijwel onbereikbaar voor internationale hulpverleners en hulpgoederen."

Geen basisvoorzieningen

"Vrijwel elke basisvoorziening is onbereikbaar of bestaat zelfs helemaal niet meer: scholen, ziekenhuizen, de lokale markt, drinkwater", zegt Haarmans. "Hierdoor raakt de bevolking steeds verder verzwakt en achtergesteld en verdampt langzaam elke hoop op een betere toekomst."

Hulporganisaties slaan al langer alarm over de ergste hongercrisis ter wereld en de dodelijkste in ruim 40 jaar. Miljoenen mensen in Soedan zelf en in de kampen in de grensgebieden lijden honger. Velen zijn afhankelijk van de voedselhulp van het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties.

Te weinig donaties

Nu in delen van de Soedanese regio Darfur een hongersnood is afgekondigd, moet het Wereldvoedselprogramma hele moeilijke keuzes maken. De voedselhulp zal alleen nog aan de allerzwaksten worden gegeven. Het is volgens journalist Bastmeijer een financiële kwestie.

"Op dit moment zijn er twee grote conflicten in de wereld, Oekraïne en Gaza, waar meer aandacht voor is en waar daardoor ook meer geld naartoe gaat", legt hij uit. Het Wereldvoedselprogramma heeft maar 21 procent van het benodigde aantal donaties voor Soedan binnengekregen. Het afbouwen van de voedselhulp is daardoor onvermijdelijk.

Grootste crisis in decennia

Soedan is bovendien niet de enige plek waar op dit moment ernstige voedseltekorten zijn. Ook in Zuid-Soedan, Ethiopië, Somalië, Jemen en in Gaza zijn de noden hoog. Maar Soedan lijkt de grootste voedselcrisis te worden die de wereld in de afgelopen decennia heeft gezien. Dat blijkt ook uit een rapport van Instituut Clingendael.

De bloederige oorlog, die sinds april vorig jaar het land in zijn greep houdt, heeft grote effecten op de voedselproductie. Fabrieken waar producten worden verwerkt, zijn gesloten of verwoest. De economie is flink afgeremd, waardoor veel Soedanezen nauwelijks inkomen hebben en voedselprijzen de pan uitrijzen. Tot overmaat van ramp vielen de oogsten in en rond maart enorm tegen.

'Cijfers niet te bevatten'

Haarmans vindt het frustrerend dat het zo weinig over Soedan gaat. "Ik begrijp dat het voor veel mensen heel moeilijk te begrijpen is en ver weg voelt. De getallen zijn ook niet te bevatten: bijna 25 miljoen mensen in nood in één land, ruim meer dan alle Nederlanders samen."

De hulpverlener wil dat er meer aandacht komt voor de omstandigheden van de mensen in Soedan. "De afgrijselijke situatie waar deze mensen zich in bevinden overtreft ieders voorstellingsvermogen. Juist daarom is het zo belangrijk om mensen de ernst van de situatie in Soedan uit te leggen."

Schijnwerper op conflict

Journalist Bastmeijer hoopt snel terug te gaan naar de regio en dan ook Soedan zelf te kunnen bezoeken. Hij benadrukt hoe belangrijk het is om verhalen te maken over regio's en conflicten waar weinig schijnwerpers op staan.

"Ik hoop verhalen te maken die impact hebben bij mensen thuis in Nederland en op beleidsmakers en politici die gaan over het besteden van ontwikkelingsgeld en noodhulp", zegt hij tot slot. "Je ziet nu dat er in de media en de internationale gemeenschap weinig aandacht voor is, en dat zorgt ervoor dat mensen nog meer lijden. Dat is tragisch."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."