radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

In Pittsburgh lukte het omwonenden om zwaar vervuilende kooksfabriek te laten sluiten: 'We gingen langzaam dood'

In Pittsburgh lukte het omwonenden om zwaar vervuilende kooksfabriek te laten sluiten: 'We gingen langzaam dood'
Thaddeus Popovich op het terrein waar vroeger de Shenango-kooksfabriek in Pittsburgh stond
Bron: EenVandaag

Jarenlang moesten ze alle ramen permanent dichthouden. Tot de omwonenden van een kooksfabriek in Pittsburgh zich verenigden en de inktzwarte uitstoot met eigen camera's filmden. Met groot succes. Omwonenden van Tata Steel volgen nu hun voorbeeld.

De Shenango-kooksfabriek in de Amerikaanse stad Pittsburgh sloot in 2016, maar daar ging een lange strijd van bezorgde omwonenden aan vooraf. Dat de zorgen om hun gezondheid terecht waren, blijkt nu uit onderzoek van de New York University School of Medicine: na de sluiting verbeterde de volksgezondheid in de regio namelijk aanzienlijk.

Dubbele bypass na hartaanval

"We werden ziek en gingen langzaam dood", vertelt de 77-jarige Thaddeus Popovich. Hij is een van de aanjagers van de burgeractie tegen Shenango Coke Works. Thaddeus wijst naar het huis waar hij woonde, aan de Virginia Avenue in Ben Avon, aan de rand van Pittsburgh. Zijn woning stond op amper een kilometer van de voormalige kooksfabriek.

"Toen ik hier woonde was de vervuiling van de Shenango-kookfabriek op zijn ergst", blikt hij terug. "Ik moest aan mijn hart geopereerd worden voor een dubbele bypass." Zijn cardioloog vertelde hem dat het jarenlang inademen van ongezonde lucht waarschijnlijk had bijgedragen aan zijn hartaanval. Thaddeus besloot in actie te komen: "Ik begon aan iedereen te vertellen: 'Dit is echt heel ongezond.'"

Buren richten actiegroep op

Met andere buurtbewoners richtte hij in 2014 de actiegroep Allegheny County Clean Air Now (ACCAN) op, genoemd naar de regio waarvan Pittsburgh de hoofdstad is. Ze praatten met de gemeente en toezichthouders, en hielden bijeenkomsten in het lokale café. Af en toe ontmoet Thaddeus zijn vrienden daar nog: Karen Grzywinski, Clint Hoover, Angelo Taranto, de meest actieve leden.

Samen halen ze herinneringen op aan hun gezamenlijke strijd. "Als het een slechte dag was en je buiten wilde barbecuen, kon dat gewoon niet. Je moest naar binnen met alle ramen dicht om de stank buiten te houden", vertelt Clint.

Bekijk ook

'Industrie had ook rechten, zeiden ze'

De regionale milieudienst Allegheny County Health Department zou hen moeten beschermen tegen de schadelijke effecten van de uitstoot, maar deed dat volgens de omwonenden onvoldoende. "Ambtenaren vertelden ons dat de industrie ook rechten heeft. En dat de cyclus van vergunningen en boetes zou doorgaan omdat dat nu eenmaal was zoals het was", zegt Clint.

De buurtbewoners kochten daarom aandelen in het moederbedrijf van Shenango Coke Works. Op die manier konden ze aandeelhoudersvergaderingen bijwonen en hun verhalen vertellen aan de CEO en de Raad van Bestuur. Ook stapten ze naar de Amerikaanse federale omgevingsdienst Environmental Protection Agency (EPA).

Doorbraak geforceerd

ACCAN wist in 2015 een doorbraak te forceren door samen te werken met studenten en technici van het Robotics Institute van de Carnegie Mellon University in Pittsburgh. Die bouwden een systeem met camera's en sensoren rondom de kooksfabriek. De omwonenden filmden dagelijks de rookpluimen uit de fabriek, die ze al jarenlang inademden.

Met behulp van een programma op basis van kunstmatige intelligentie (AI) kon de samenstelling van de rook precies worden vastgesteld. De uitkomsten werden vervolgens gedeeld met de EPA gedeeld, waarna een bestuurder zelf polshoogte kwam nemen.

'Dit is totaal onaanvaardbaar'

Totaal onaanvaardbaar, reageerde de EPA-bestuurder voor een volle zaal omwonenden, toen hij op een groot scherm de camerabeelden zag van de zwarte rookpluimen. "En toen volgde er een lang applaus", vertelt Thaddeus. Want dat ene korte statement was het teken waar ze al zo lang op hadden gewacht: een overheidsdienst die gewoon opkwam voor de gezondheid van burgers.

Drie weken later kondigde Shenango Coke Works aan dat de fabriek zou gaan sluiten. Begin 2016 was het zover en een paar jaar later werd de fabriek tot de grond toe gesloopt. Het enige wat nu nog te zien is van die hele geschiedenis, is de zwartgeblakerde grond die door 50 jaar kolenverhitting is ontstaan.

Thaddeus Popovich
Bron: EenVandaag
Thaddeus Popovich in zijn straat, vlak bij de voormalige Shenango-kooksfabriek

Geen smog meer in dorp

"Het was een schok voor me", blikt actievoerder Thaddeus terug op het besluit van de sluiting. "Omdat het de eerste keer was dat ik merkte hoeveel impact je kan maken als je technologie combineert met de kracht van de lokale gemeenschap."

"Het is bijzonder dat als ik nu de wijk in rijd, er geen smog meer is", vertelt hij tot slot. "Het heeft me een tijd gekost om me te realiseren dat de vervuiling er niet meer is. De lucht is nu schoon en helder. Het is raar, maar ik heb het gevoel dat ik nu op een andere planeet loop."

Omwonenden van Tata Steel

De succesvolle strijd voor de sluiting van de kooksfabriek in Pittsburgh kan op belangstelling in Nederland rekenen. Op het Tata Steel-terrein in Wijk aan Zee staan namelijk ook twee kooksfabrieken en omwonenden daar maken zich grote zorgen om de uitstoot en de gevolgen ervan voor hun gezondheid.

Een van de studenten die destijds bij het monitoringsproject in Pittsburgh betrokken was, Yen-Chia Hsu, is inmiddels assistent-hoogleraar informatica aan de Universiteit van Amsterdam. In opdracht van burgeractiegroep Frisse Wind en Greenpeace is hij bezig om een soortgelijke AI-analyse te maken van de uitstoot bij Tata Steel als in Pittsburgh is gebeurd. Hsu is bovendien in gesprek met de omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied om ook voor de toezichthouder het onderzoek uit te voeren.

Bekijk ook

info

Van zware industrie naar techindustrie

Pittsburgh was in de vorige eeuw decennialang als 'Steel City' een drijvende kracht achter de Amerikaanse economie. Maar de staal- en kolenindustrie stortte begin jaren 80 in. met grote demografische gevolgen: de stad liep leeg, de bevolking halveerde en de armoede nam fors toe. Niemand wilde er wonen en werken.

Enkele visionairs zagen al in diezelfde jaren 80 dat de stad een drastische omschakeling nodig had naar een andere bron van inkomsten. Een paar filantropen richtten fondsen op, onder andere onderwijs en cultuur. Ook de Pittsburgh Technology Council werd opgericht, bedoeld om technologiebedrijven en start-ups te stimuleren.

Audrey Russo staat nu al 16 jaar aan het hoofd van de adviesraad. "Het was een taaie reis", vertelt hij over de transitie die Pittsburgh sinds de jaren 80 heeft doorgemaakt. Maar inmiddels zijn er ruim 10.000 technologiebedrijven in de regio gevestigd, die samen bijna 300.000 mensen in dienst hebben: bijna een kwart van alle banen in de regio, benadrukt hij.

"Ik zou graag willen zeggen tegen mensen die in regio's wonen en werken waar de werkgelegenheid leunt op zware industrie: 'Wees niet bang, de wereld verandert'", zegt Russo. "Wacht niet tot de fabrieken om je heen sluiten. Je moet een strategische agenda voor de toekomst maken."

In Pittsburgh heeft de zware industrie inmiddels plaatsgemaakt voor de techindustrie

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Te veel klagen is niet goed voor onze gezondheid: 'Maar helemaal stoppen is volkomen kansloos'

Te veel klagen is niet goed voor onze gezondheid: 'Maar helemaal stoppen is volkomen kansloos'
Bron: Pexels

Na dry januari op zoek naar een nieuwe uitdaging? Vandaag, op 'blue monday', begint in Nederland de campagne 'Dertig dagen zonder klagen', zodat mensen positiever worden. Maar is stoppen met klagen wel goed? "Als we stoppen, worden we onverschillig."

Het idee komt van auteur Isabelle Gonnissen. Al 7 jaar probeert ze België positiever te maken en haar campagne stroomt deze maand over naar Nederland. Ze moedigt mensen aan om 30 dagen goed op te letten wanneer ze klagen, zodat ze bewust worden van hoe vaak ze dat doen.

'Volkomen kansloos'

Schrijver en klaagexpert Bart Flos is kritisch op deze methode. "Als je weet dat je over 30 dagen weer mag klagen, dan krijg je een kunstmatige situatie. 30 dagen niet klagen is volkomen kansloos, omdat mensen die klagen geholpen moeten worden om het oplossingsgerichte vermogen te vergroten."

Hij legt uit: "Die mensen vinden van zichzelf helemaal niet dat ze klagen, dus waarom zouden ze nou moeten stoppen?"

Bekijk ook

Klaagparadox

Dat noemt Flos de klaagparadox. "Deze mensen vinden niet dat ze klagen, maar dat ze constateringen maken." Klagen brengt mensen volgens Flos wel een stukje dichter bij elkaar. "Het hoort bij de menselijke soort en is het begin van de oplossing. Als wij stoppen met klagen worden we onverschillig."

Dan heeft hij het ook over klagen over het weer. Dat staat op nummer één van de honderd meest beklaagde onderwerpen. "We klagen er het meest over, maar kunnen er het minst aan doen. Maar het creëert een saamhorigheidsgevoel."

Klagen om het klagen

Klagen kan ook leiden tot een tijdelijke stressverlichting, vertelt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. Hij onderscheidt twee soorten klagen. Aan de ene kant heb je het constructieve klagen, bijvoorbeeld tegen een klantenservice omdat je internet niet werkt. En klagen zonder specifiek doel. "Dat kan ook heel bindend werken als je het met elkaar doet. Dat kan je ook roddelen noemen, wat op zichzelf ook weer een negatief effect heeft."

Klagen wordt vooral negatief als het zich niet richt op een oplossing, zegt Pont. "Dan ben je een beetje aan het klagen om het klagen. En hoe meer je dat doet, hoe meer je hersenen worden ingericht op nóg meer klagen. Dus het versterkt zichzelf. Denk bijvoorbeeld aan scheiding, waarbij mensen steeds meer over elkaar gaan klagen."

Bekijk ook

Bedrijfs- en gezinsleven

Klagen om het klagen is iets wat in het bedrijfsleven overgenomen kan worden door werknemers. Klaagcoach Flos hoopt leidinggevenden in het bedrijfsleven duidelijk te maken dat zij een ouderfunctie hebben. "Als zij klagen over trage WiFi of een slecht systeem, dan leert een medewerker dat ook te doen. En in principe is dat een terechte conclusie. Zo zit dat ook in gezinnen."

"Kinderen leven het leven een beetje na zoals hun ouders dat doen", bevestigt Pont. "Als ouders in de gezinscultuur de neiging hebben om veel te klagen, zeker over andere mensen, dan nemen kinderen dat over als horende bij hun gezin. Omdat ze vaak niet doorhebben dat dat een kenmerk is van hun gezin."

Effectief klagen

Maar wat is het effect op je mentale gezondheid? Volgens Pont brengt klagen je in een negatieve modus. "Zeker als je je niet richt op een oplossing. Dan ga je het steeds meer doen en kan het ook een soort identiteit geven. Als je veel klaagt over andere mensen, trap je een beetje naar beneden. Daardoor kom je zelf een beetje bovenop drijven."

Maar als je überhaupt wat vrolijker en hoopvoller in het leven staat, dan kan het juist wel goed zijn voor je mentale gezondheid. "Zolang je maar effectief blijft klagen. Dus als je bijvoorbeeld op werk gaat klagen, doe dat tegen de persoon waar het over gaat. Anders lost het niks op."

info

Podcast

De rubriek 'Feit of Fictie?' is ook te beluisteren als podcast.

Eerder dood

Daar sluit Flos zich bij aan. Hij haalt er een onderzoek bij van de Universiteit van Pennsylvania. "Mensen die heel veel klagen zijn minder gelukkig, minder succesvol, ze hebben minder vrienden, ze zijn vaker ziek en ze gaan eerder dood. Dus er is wel degelijk een effect gevonden van klagen vanuit zenderperspectief."

Maar minder klagen moeten we niet doen. Daar zijn de experts het beiden over eens. "Als je maar effectief gaat klagen", zegt Pont. "Er gebeuren gewoon niet zulke leuke dingen in het leven af en toe. En dat je daarover klaagt is niet het probleem. Het gaat echt over de effectiviteit ervan. Dus klagen om het klagen, terwijl je er verder niet naar handelt, werkt niet. Leg het goede probleem bij de goede persoon, en zet de volumeknop niet harder dan strikt noodzakelijk."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Trump is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa', zegt deze oud-NAVO-ambassadeur

'Trump is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa', zegt deze oud-NAVO-ambassadeur
Kurt Volker
Bron: EenVandaag

President Trump betekent goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa. Dat zegt de voormalig Amerikaans gezant voor Oekraïne Kurt Volker in een interview met EenVandaag. Waar oud-president Biden aarzelde, kan Trump juist een doorbraak forceren, verwacht hij.

"President Trump wil niet zwak overkomen, hij wil dat Amerika sterk staat in de wereld." zegt oud-NAVO-ambassadeur voor de VS, Kurt Volker, aan zijn eettafel in Washington. "En dat is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa."

'Aarzelende Biden werkte averechts'

Volker was Amerikaans gezant in Oekraïne tijdens de eerste termijn van president Trump. Volgens hem heeft de aarzelende opstelling van president Biden ervoor gezorgd dat de Russische president Poetin van geen ophouden weet in Oekraïne.

"Als je bang bent voor escalatie, geef je je tegenstander het signaal dat hij kan escaleren. En dat is precies wat er gebeurt. Biden heeft veel militaire hulp gegeven aan Oekraïne, maar het ging altijd erg langzaam en er werden allemaal voorwaarden gesteld aan het gebruik van bijvoorbeeld lange-afstandsraketten. Dat is niet nodig."

Niet dwingen tot snel vredesakkoord

"Poetin ontkent het bestaan van Oekraïne en wil het inlijven bij Rusland", vervolgt Volker. "Dat is een direct gevaar voor Europa. Ik verwacht daarom dat president Trump onmiddellijk zal bellen met Poetin om hem te overtuigen dat hij de oorlog moet stoppen."

Europese zorgen dat Trump de militaire steun aan Oekraïne zal stopzetten, deelt Volker niet. Ook zal Trump Oekraïne niet dwingen tot een snel vredesakkoord, wat neerkomt op capitulatie. "Poetin moet gestopt worden, anders blijft hij een gevaar voor de Europese veiligheid. Er zijn voor 300 miljard dollar aan Russische tegoeden bevroren. Die wil Trump gebruiken om Oekraïne militair te helpen. Dat is belangrijk, want dan kost het de Amerikaanse belastingbetaler geen geld meer en je kunt bijna oneindige steun geven met een lening. Dat zal voor Poetin een signaal zijn dat het geen zin heeft om door te gaan met een oorlog die hij niet kan winnen."

Bekijk ook

Verenigde Staten uit de NAVO?

Trump waarschuwde dat NAVO-landen die te weinig geld besteden aan defensie, wat hem betreft aangevallen mogen worden en dat hij ze dan niet te hulp zou schieten. Maar volgens de oud-gezant hoeven we ons geen zorgen te maken dat de Verenigde Staten uit de NAVO stappen.

"Trump wil dat alle landen meer besteden aan defensie, want dat is de belangrijkste garantie om oorlog tegen te gaan. Hij wil ook dat de Amerikaanse bijdrage meer in evenwicht is met de Europese bijdrage, juist om politiek steun te houden voor het bondgenootschap. Dus Trump wil de NAVO sterker maken."

Lovende woorden voor Rutte

Kurt Volker heeft daarbij lovende woorden over de nieuwe topman van de NAVO: oud-premier Mark Rutte. "Hij is een heel goede keus als secretaris-generaal. Hij is grappig, energiek en creatief."

"Hij kent president Trump uit zijn vorige functie en het was slim dat hij meteen op bezoek is gegaan bij Trump in Mar-a-Lago, zijn buitenverblijf. Hij begrijpt dat landen meer moeten bijdragen en is de juiste persoon om dat voor elkaar te krijgen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant