In de gevangenis bij IS'ers in Syrië: 'Bijna iedereen zegt onschuldig te zijn'

Verslaggever Hans Jaap Melissen bezocht voor EenVandaag een gevangenis in de Noord-Syrische plaats Hasaka. Daar zitten 5000 IS-strijders als haringen in een ton opeengepakt.

Onder begeleiding van gemaskerde bewakers mocht hij een paar uur de gevangenis in. "Ze waarschuwden me dat er echt bewakers nodig waren. Als je in je eentje naar binnen gaat dan ben je je leven niet zeker. Ik interview het liefst alleen, maar als het fout gaat heb ik wel een groot probleem. Straks springen ze met tien man op je nek", vertelt Melissen.

Tussen de IS-strijders

Toch was hij niet bang in de gevangenis. "Ik vond het bijzonder om daar te zijn. Je staat daar ineens tussen de IS-strijders. Ik heb IS vanaf het begin gevolgd en er een boek over geschreven. Een bekende van mij is vermoord door IS. Dit zijn de mensen waar je al die tijd voor moest vrezen en daar sta je nu tussen."

De gevangenen zitten op elkaar gepakt in de cellen. "Ze zitten met 90 man in een cel waar 20 mensen in passen. Als ze platliggen dan liggen ze allemaal tegen elkaar aan." Volgens Melissen krijgen ze alleen te eten, verder doen ze heel weinig.

Dichtgemetselde ramen

"Ze hangen een beetje, in een soort comateuze toestand. Ik zag geen boeken, geen televisie. Alle ramen zijn dichtgemetseld, ze kunnen niet naar buiten en het toilet is een gat in de grond. Dat wordt op een gegeven moment wel vies."

De verslaggever mocht vrij rondlopen op de ziekenboeg, waar de gevangenen iets meer ruimte hebben. "Ze boden me nog een mondkapje aan, omdat sommige gevangenen tbc zouden hebben", zegt Melissen. De IS-gevangenen worden wel verzorgd in de gevangenis. "Ik zag een gevangene in een oranje overall, hij was denk ik een soort IS-verpleger. Een gevangene die gevangenen verpleegt. Al hebben ze ook gewone dokters."

Bron: EenVandaag

'Geplaatst voor EK?'

De IS-strijders krijgen amper iets mee van wat er buiten de gevangenismuren aan de hand is. Melissen interviewde onder anderen de Nederlandse kalifaatganger Ibrahim. "Hij vroeg me welke dag het was. En of Nederland geplaatst was voor het EK."

Tijdens het gesprek met Ibrahim staan de bewakers ernaast. Als het interview even stokt, informeert een van de gemaskerde bewakers vriendelijk of het nodig is de gevangene met een paar klappen tot wat meer medewerking te bewegen, vertelt Melissen.

Onschuldig

Ibrahim zegt zelf dat hij 'alleen in het kalifaat woonde', maar daar heeft Melissen zijn twijfels bij. "Bijna iedereen daar zegt onschuldig te zijn, behalve de Belgische strijder die ik sprak. Maar deze man heeft in Nederland in het leger gezeten. IS lag onder vuur en iedereen moest vechten, dus het lijkt me zeer onwaarschijnlijk dat hij onschuldig is."

Bron: EenVandaag

Melissen kreeg weinig restricties voor zijn bezoek aan de gevangenis. "Ik mocht alleen de buitenkant niet filmen, en niet aan de gevangenen vertellen dat IS-leider Baghdadi dood was. Maar de Koerden hebben een belang. Ze willen aan de wereld laten zien: we zitten met een groot probleem. Want ze hebben duizenden strijders in de gevangenissen daar."

Instabiele regio

Ook de kalifaatgangers zelf vragen zich af wat er met hen gaat gebeuren. "Ze vragen dan aan mij: 'Wat wordt er over ons gezegd? Zitten wij hier nu voor altijd?' Ik heb geantwoord dat ik dat niet weet. De vrouwen en kinderen liggen al heel erg moeilijk, dus de mannen nog veel moeilijker."

Melissen weet zelf ook niet wat er met de IS'ers gaat gebeuren. "Je zou denken: ze hebben daar hun misdaden gepleegd, dus ze moeten daar berecht worden. Maar het is een instabiele regio, er kan iets veranderen waardoor de deuren van zo'n gevangenis ineens opengaan. Of ze gaan naar Turkije, waar ze soms geen straf krijgen. Of wel, maar dan kunnen ze in Nederland niet meer berecht worden voor hetzelfde feit. Of ze komen zelfs ongezien terug." Zouden ze dan aan hun straf ontkomen? "Het is terreur, dat moet bestraft worden."