Zware ongevallen, reanimaties of zelfdodingen. Hulpverleners maken vaak schokkende gebeurtenissen mee. Soms zijn incidenten zo traumatisch, dat hulpverleners zélf hulp nodig hebben. Deze psycholoog helpt hen daarbij. "Iedereen gaat daar anders mee om."

Ambulancemedewerkers, brandweerlieden en agenten maken regelmatig incidenten mee die hen niet in de koude kleren gaan zitten. Bovendien neemt geweld en agressie steeds tegen hulpverleners steeds meer toe.

Vaker psychische zorg

In Amsterdam meldt de ambulancedienst dat medewerkers vaker psychische zorg nodig hebben. Ambulance Amsterdam rijdt per jaar zo'n 130.000 ritten, meldt AT5. Uit analyse blijkt dat zo'n 6.500 ritten als potentieel traumatisch gelabeld kunnen worden. Dat betekent dat elke ambulancemedewerker één keer per maand een incident meemaakt dat mogelijk een trauma kan veroorzaken.

Thérèse van Mil, psycholoog bij de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, kijkt niet op van die cijfers. "Ruim zeven procent van de hulpverleners heeft kans op een posttraumatische stressstoornis (PTSS)." Van Mil houdt de tel niet bij, maar heeft ondertussen al honderden medewerkers geholpen.

'Er is een grens'

De aanleidingen om hulp te zoeken zijn heel divers, vertelt Van Mil. Vaak begint het bij lichamelijke ongemakken: "slechter slapen, hoofdpijn, stress en opzien tegen een rit, alles in het lijf roept dat je het niet wil." Voor iedereen is het breekpunt verschillend. "Dat heeft te maken met de intensiteit van incidenten, wanneer iets heel dichtbij komt of dat het een opeenstapeling van incidenten is."

Toch vragen hulpverleners niet makkelijk om hulp, legt de psycholoog uit. "Ze vinden het normaal en stoppen het snel weg. Dat kan je lang volhouden, maar er is een grens." Van Mil verklaart dat hulpverleners gewend zijn om anderen te helpen en zullen daardoor minder snel naar zichzelf kijken.

Cultuurverandering

Van Mil biedt hulpverleners preventieve en curatieve zorg. "Ik praat bijvoorbeeld veel over het onderwerp, ook dat is onderdeel van preventie. Het is belangrijk om een cultuur te creëren waarin hulp vragen heel normaal is."

"Ik doe ook mentale check-ups. Daarbij breng ik onder andere de incidenten, werkdruk en thuissituatie van iemand in kaart. Ook kijk ik hoe iemand omgaat met stress: is het een binnenvetter of juist niet? Iedereen gaat daar anders mee om." Daarnaast zijn er ook hulpverleners die uiteindelijk besluiten om te stoppen met het werk. Dat is lastig in getallen uit te drukken, zegt Van Mil. "Het is een klein aandeel, de meeste mensen gaan uiteindelijk toch weer door."

Erkende beroepsziekte

Songül Mutluer, Tweede Kamerlid voor PvdA-GroenLinks, vroeg recent om meer erkenning voor het posttraumatisch stresssyndroom. Ze vindt dat PTSS bij brandweerlieden een erkende beroepsziekte moet worden. Ook moet er volgens het Kamerlid een nationaal PTSS-instituut komen voor meerdere beroepen, waar onder andere ambulancemedewerkers, brandweerlieden en politieagenten terecht kunnen.

Daarnaast zegt Van Mil dat de directe omgeving ook belangrijke een rol kan spelen bij de ondersteuning. "We willen bevorderden dat partners, kinderen en familieleden steun kunnen bieden. Die zien namelijk het snelst dat er iets niet goed gaat." De Veiligheidsregio Rotterdam-Rijmond organiseert daarom partneravonden, waar onder andere aan bod komt hoe je problemen herkent en hoe je iemand daarbij helpt.

Afgelopen zomer was er veel aandacht voor de situatie van de 12-jarige Mikael. Hij is in Nederland geboren maar wordt uitgezet naar Armenië, waar zijn ouders vandaan komen. Wat voor opties heeft hij nog om toch te blijven? "Einde van de rit in Nederland."

Door de strenge veiligheidsmaatregelen rond de NAVO-top in Den Haag op 24 en 25 juni, wordt het verkeer rond de stad een bende. Rijkswaterstaat adviseert zelfs de Randstad te vermijden. Niet iedereen is enthousiast, en ondernemers vrezen voor hun omzet.