Huishoudens in Nederland betalen veel meer energiebelasting dan grote bedrijven. Dat verschilt vaak tientallen centen per kilowattuur. Hoe kan dat? "Als Nederland bedrijven zwaar zou belasten, verliezen we het internationaal."

Wat een huishouden uiteindelijk betaalt voor elektriciteit en gas bestaat niet alleen uit de prijs van de energie zelf. "Van de 29 cent per kilowattuur die je nu als consument betaalt, is ongeveer 12 cent belasting", legt energieprofessor aan de TU Eindhoven David Smeulders uit. "Daar komt ook nog btw bovenop."

Verschil in energiebelasting

Maar voor grootverbruikers ligt dat heel anders. "Zij betalen maar 0,3 cent belasting per kilowattuur", vertelt Smeulders. Dat verschil is enorm, zeker als je bedenkt dat huishoudens gemiddeld 3.000 kilowattuur per jaar gebruiken, terwijl grote industrieën ver boven de 10 miljoen kilowattuur uitkomen.

Machiel Mulder, energie-econoom aan de Rijksuniversiteit Groningen, ziet dat het verschil in energiebelasting tussen huishoudens en bedrijven kan oplopen tot 32 keer zo veel, bij gas 10 keer. Toch betalen bedrijven ook steeds meer. "De belasting voor bedrijven is de afgelopen jaren verhoogd", zegt Mulder. "Maar het verschil met huishoudens blijft groot."

Internationaal verliezen

De reden daarachter is simpel: internationale concurrentie. "Dit zijn nationale belastingen", legt Mulder uit. "Als je in Nederland de energiebelasting voor bedrijven verhoogt, zet je ze op achterstand ten opzichte van bedrijven in landen waar de belasting lager is."

"Als Nederland bedrijven zwaar zou belasten, verliezen we het internationaal", legt hij uit. "De energiebelasting is een nationale regeling, dus bedrijven kunnen elders goedkoper uit zijn." Daar komt bij dat veel grote bedrijven onder het Europese emissiehandelssysteem vallen. Ze betalen al voor hun CO₂-uitstoot, wat volgens de overheid een aanvullende belasting overbodig maakt.

Ook in andere landen

Ook in landen als Duitsland en Frankrijk zijn de verschillen tussen huishoudens en bedrijven groot, ziet Smeulders. "In Frankrijk betalen industriële gebruikers drie keer minder dan in Nederland. Duitsland zit er tussenin."

Daarnaast bestaan er in andere landen nog aanvullende kortingen voor bedrijven, zoals de zogenaamde indirecte kostencompensatie. Die regeling is in Nederland afgeschaft, maar in Duitsland en Frankrijk niet. "Dat kan tientallen procenten schelen."

Relatief het meest

Hoe zit het dan met de Nederlandse burger? Die draagt relatief veel bij aan belastingen volgens Mulder. "Nederlandse huishoudens behoren tot de hoogste betalers van energiebelasting in Europa."

Maar er is ook een keerzijde, vertelt hij. "Huishoudens krijgen een vast bedrag per jaar terug. Dus als je weinig stroom of gas gebruikt, valt de belastingdruk mee."

Meer energiearmoede

Aan de andere kant, dreigen er wel extra kosten bovenop te komen de komende jaren. "We moeten miljarden investeren in het elektriciteitsnet", zegt Smeulders. "Die kosten worden via de netbeheertarieven doorberekend aan de consument."

Dat maakt de toekomst onzeker. "Als ook die tarieven stijgen, zullen steeds meer mensen in de problemen komen. Energiearmoede wordt dan een serieus probleem", waarschuwt hij.

Wereldwijd liggen er miljoenen landmijnen onder de grond. Hierdoor vallen er jaarlijks honderden slachtoffers. Om dit te stoppen werd in een verdrag afgesproken dat het wapen de wereld uit moest. Maar nu de spanningen toenemen, trekken landen zich terug.

Onduidelijkheid rond de spreidingswet is niet eens het grootste punt voor de gemeente Best. Ze voelt zich in de steek gelaten door minister Faber. Vandaag vraagt de gemeente in een brandbrief om haar steun bij het werk dat zij doet: opvanglocatie regelen.