Structureel meer geld en daarmee meer tijd voor patiënten: die toezegging deed minister Kuipers aan huisartsen. Door deze belofte tekenden ze alsnog het Integraal Zorgakkoord. Maar nu lijkt er aan de afspraak gemorreld te worden en voelen ze zich bekocht.

Huisartsen zeggen al jaren dat ze eigenlijk te weinig tijd hebben om hun patiënten goed te kunnen helpen. Door de vergrijzing is de vraag naar zorg toegenomen en die zorg wordt steeds ingewikkelder. Een van hun eisen voor het Integraal Zorgakkoord (IZA) was dan ook dat ze meer tijd per patiënt zouden krijgen.

Drukker geworden

En die extra tijd is hard nodig, zegt huisarts Roelien Vossers. Ook zij ziet dat het de laatste jaren alleen maar drukker is geworden in haar praktijk. "Overleg met de thuiszorg of met specialisten, dat was vroeger veel minder. De overheid nam toen meer verantwoordelijkheid op het sociale vlak."

Vossers noemt als voorbeeld dat er op dit moment veel mensen op de wachtlijst voor de ggz staan. Met als gevolg dat ze langer bij de huisarts lopen. "En dat is ook zo in de verstandelijk gehandicaptenzorg en de ouderenzorg. En die tijd gaat dus zitten in overleg om deze mensen ergens onder te brengen, wat vaak niet lukt."

10 minuten niet genoeg

Bovendien wordt de zorg die op het bordje van de huisarts komt ook steeds complexer, want mensen leven langer en hebben meer ingewikkelde problemen, zegt Vossers. "In 10 minuten, wat nu zo'n beetje de tijd is die voor een consult staat, kom je er dan niet goed uit. Onderzoek heeft ook aangetoond dat meer tijd voor zo'n gesprek de patiënt ten goede komt."

Het is een belangrijke reden voor de huisartsen om van het ministerie van Volksgezondheid te eisen dat ze minimaal 15 minuten kunnen uittrekken voor een gesprek met een patiënt. Ze willen daarom meer geld krijgen voor wat zij 'meer tijd voor de patiënt' (MTVP) noemen.

Toezegging van minister

Met een structurele vergoeding kunnen huisartsen een plan voor de lange termijn maken voor hoe ze uiteindelijk ook daadwerkelijk een consult van een kwartier kunnen aanbieden. Dat kan bijvoorbeeld door extra personeel aan te nemen of samen te werken met andere zorgaanbieders.

Na maandenlange onderhandelingen beloofde minister Ernst Kuipers dat er extra geld zou komen voor MTVP. Die toezegging was voor de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) reden om in januari alsnog hun handtekening te zetten onder het Integraal Zorgakkoord, waarin afspraken zijn gemaakt over de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg.

Geen structureel geld

Maar nu is er toch grote bezorgdheid onder huisartsen ontstaan over een uitgelekt conceptadvies van de Nederlandse Zorg Autoriteit (NZa). Daarin staat dat het geld voor langere consulten niet structureel wordt toegekend, maar jaarlijks door de verzekeraar bepaald kan worden.

"Wat er nu gebeurt is precies waar wij bang voor waren", reageert Vossers. Zij is een op de oprichters van actiegroep Bevlogen Huisartsen, een groep huisartsen die van begin af aan adviseerde tegen het akkoord te stemmen: "Wij wilden pas tekenen als er zekerheid was over dat geld. De minister heeft toen toezeggingen gedaan."

Patiënten de dupe?

"Het lijkt erop dat die toezeggingen niet nagekomen worden, want in dat NZa-advies wordt geen vaste vergoeding toegekend", stelt ze vast. "Dan wordt het voor huisartsen dus weer onzeker of ze een vergoeding zullen krijgen."

En als je als huisarts niet structureel op geld kan rekenen wordt het volgens Vossers 'heel lastig' om een plan te maken zodat er meer tijd per patiënt kan worden uitgetrokken. En daar is uiteindelijk de patiënt te dupe van, waarschuwt ze.

'Kuipers moet afspraak nakomen'

EenVandaag vroeg aan minister Kuipers of hij de huisartsen gerust kan stellen, maar zijn antwoord draagt daar nog niet aan bij. "De huisartsen moeten weten dat we het Integraal Zorgakkoord uitvoeren en daar hoort advies van de NZa bij", zegt hij.

Vossers doet daarop een oproep aan de minister: "Het is de minister, maar ook de verzekeraar die de afspraken moet nakomen. De minister kan de verzekeraars daaraan houden. En hij kan de NZa ook de instructie geven om een structurele vergoeding op te nemen."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."