Hout steeds populairder alternatief voor beton bij woningbouw: '5 keer lichter dan traditionele materialen'

Houtbouw is in opmars: onlangs werd in Amsterdam de grootste houten woontoren van Nederland opgeleverd. Architect Do Janne Vermeulen is trots op 'haar' toren: "Die bossen zijn echt aangeplant om bouwmateriaal te zijn."

De woontoren in het Amstelkwartier heet Haut en is 73 meter hoog. Van de buitenkant is niet direct te zien dat hij van hout is.

Hout in plaats van beton

En dat is nu juist de innovatie, vertelt architect Do Janne Vermeulen van Team V Architectuur: "Het beton dat binnenin het gebouw zit, hebben we kunnen vervangen door hout."

Binnen laat Vermeulen een stuk van het skelet van het gebouw zien en slaat erop: "Hier zie je het massieve hout waar ook de wanden tussen de woningen van zijn gemaakt. Dit heet CLT, ofwel Cross-Laminated Timber: allemaal plankjes die in twee richtingen zijn verlijmd. Zo ontstaat een hele dikke multiplex plank, waar je constructies mee kunt maken."

Minder stikstof

"Het allergrootste voordeel van hout is dat het vijf keer lichter is dan traditionele materialen. Daardoor heb je veel minder stikstofuitstoot tijdens de bouw", vertelt Pablo van der Lugt. Hij is houtbouwdeskundige bij het TU Delft-AMS Institute en promoveerde op de milieu-impact van bouwmaterialen. Hij is vooral enthousiast over de milieuvoordelen van hout, in de wetenschap dat de bouw nog altijd een van de meest vervuilende industrieën is.

"De stikstofuitstoot komt door zwaar materieel. Op een bouwplaats waar vooral met hout wordt gebouwd, zijn veel minder kranen en zware machines nodig." Daarbij komt ook nog dat je met hout veel meer kunt voorfabriceren in de fabriek. "Eigenlijk wordt de bouwplaats de assemblageplaats: je bent een grote, maar mooie IKEA-kast heel snel in elkaar aan het zetten."

Inhaalslag

Nederland is bezig met een inhaalslag wat houtbouw betreft, constateert Van der Lugt. "Er komen nu overal woontorens van hout. Ook worden inmiddels de eerste grootschalige woonwijken van hout gebouwd. Nederland staat aan het begin van een revolutie in houtbouw."

Op dit moment wordt zo'n 2 procent van de huizen van hout gemaakt, vertelt de houtbouwdeskundige. "De Metropoolregio Amsterdam heeft zich gecommitteerd aan 20 procent houtbouw in 2025. Er zijn al woonwijken aangekondigd met 700 woningen van hout, dus die opschaling gaat nu echt heel snel.

Zonde van de bomen?

In de Amsterdamse woontoren van architect Do Janne Vermeulen zit 3000 kubieke meter hout, afkomstig uit Oostenrijk. Is het niet zonde van al die bomen? "Nee hoor", zegt ze resoluut. "Dat hout is afkomstig uit speciale productiebossen, aangeplant om bouwmateriaal te zijn. Je kunt het zien als een soort 'houtakkers'."

Ook houtbouwdeskundige Pablo van der Lugt weet zeker dat er ruim voldoende hout beschikbaar is en blijft. "Meer dan 90 procent van het hout dat we gebruiken in onze houten woningen of in de bouw komt uit duurzaam beheerde bossen uit Europa, met name uit Scandinavië, Duitsland en Oostenrijk."

100.000 woningen per jaar

Het kabinet wil dat er de komende jaren 100.000 woningen per jaar worden bijgebouwd. Zelfs als we die allemaal van hout zouden willen bouwen, is er voldoende hout beschikbaar, volgens Van der Lugt.

"Elk jaar hebben we extra capaciteit aan bijgroei in de Europese bossen van 300 miljoen kubieke meter. "In een kleine woning zit 30 kubieke meter hout. Voor 100.000 woningen heb je 3 miljoen kubieke meter hout nodig. Dus die 3 miljoen die nodig is voor de 100.000 woningen, is 1 procent van die extra bijgroei in de Europese bossen. We kunnen nog waanzinnig opschalen."