Zwermen van tienduizenden spreeuwen kunnen door de lucht vliegen zonder tegen elkaar aan te botsen. Hun techniek wordt nu ingezet om honderden drones tegelijkertijd de lucht in te sturen en gecoördineerd in formatie te laten vliegen. Het is een eerste stap naar zelfvliegende zwermen drones, die als het aan de bedenkers ligt, ingezet kunnen worden voor bijvoorbeeld het zoeken naar vermiste personen en het bevoorraden met medicijnen van afgelegen gebieden. 

Eén van de bedenkers is Wilco Vlenterie. Hij onderzocht het zwermgedrag van spreeuwen en zette dit om in een besturingsprogramma: "Het is vrij ingewikkeld om er voor te zorgen dat ze niet tegen elkaar vliegen. We hebben modellen gepakt en gekeken hoe spreeuwen vliegen. Wat elke spreeuw doet is dat deze een bepaalde afstand tot de ander houdt, terwijl hij in de groep wil zijn. De spreeuw is een inspiratiebron.” 

Techniek en natuur

Vogelaar Nico de Haan was bij een proefvlucht met de drones. Hij is enthousiast maar twijfelt of drones het winnen van de spreeuwen: "Het is één van de mooiste natuurvormen die er zijn als zo’n hele formatie gaat vliegen en in één keer omdraait. Het is een soort wave die door een stadion gaat. Maar dan anders. Ik denk dat de spreeuwen het winnen van de drones. Het is toch techniek en spreeuwen zijn natuur. Daar blijft een verschil tussen.” 

De Haan verklaart waarom spreeuwen op deze manier vliegen: "Als ze in een dikke wolk vliegen heeft het een voordeel dat een roofvogel die nadert moeilijk kan kiezen. Die wordt in verwarring gebracht. Het is een goede verdedigingsmaatregel."

Poëtische techniek

De vorm van zwermen spreeuwen inspireert ook kunstenaars. Ralph Nauta van Studio Drift is een van de initiatiefnemers van een massa drones die de lucht ingaan op vrijdagavond 10 augustus boven het IJ in Amsterdam. Nauta: "We proberen over te brengen dat technologische ontwikkelingen ook poëtisch kunnen zijn. Dat technologische ontwikkeling ook een sociale meerwaarde heeft, in plaats van in tezetten voor wapentuig.”

Gedurende drie avonden zal het kunstproject te zien zijn boven ’t IJ in Amsterdam, als het weer tenminste meewerkt. Bij teveel wind kan het project niet doorgaan. Nauta ziet in een zwerm spreeuwen ook een vrijheidsthema: "Het project gaat over vrijheid en de illusie van vrijheid. Zwermgedrag van vogels is een natuurlijk fenomeen. Als je ernaar kijkt word je voor de gek gehouden. Je ziet iets dat heel vrij beweegt, maar het zit vast in regelgeving. Zo werken wij als mensen ook. De zwerm is de metafoor voor de illusie van vrijheid."

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.