Zwermen van tienduizenden spreeuwen kunnen door de lucht vliegen zonder tegen elkaar aan te botsen. Hun techniek wordt nu ingezet om honderden drones tegelijkertijd de lucht in te sturen en gecoördineerd in formatie te laten vliegen. Het is een eerste stap naar zelfvliegende zwermen drones, die als het aan de bedenkers ligt, ingezet kunnen worden voor bijvoorbeeld het zoeken naar vermiste personen en het bevoorraden met medicijnen van afgelegen gebieden. 

Eén van de bedenkers is Wilco Vlenterie. Hij onderzocht het zwermgedrag van spreeuwen en zette dit om in een besturingsprogramma: "Het is vrij ingewikkeld om er voor te zorgen dat ze niet tegen elkaar vliegen. We hebben modellen gepakt en gekeken hoe spreeuwen vliegen. Wat elke spreeuw doet is dat deze een bepaalde afstand tot de ander houdt, terwijl hij in de groep wil zijn. De spreeuw is een inspiratiebron.” 

Techniek en natuur

Vogelaar Nico de Haan was bij een proefvlucht met de drones. Hij is enthousiast maar twijfelt of drones het winnen van de spreeuwen: "Het is één van de mooiste natuurvormen die er zijn als zo’n hele formatie gaat vliegen en in één keer omdraait. Het is een soort wave die door een stadion gaat. Maar dan anders. Ik denk dat de spreeuwen het winnen van de drones. Het is toch techniek en spreeuwen zijn natuur. Daar blijft een verschil tussen.” 

De Haan verklaart waarom spreeuwen op deze manier vliegen: "Als ze in een dikke wolk vliegen heeft het een voordeel dat een roofvogel die nadert moeilijk kan kiezen. Die wordt in verwarring gebracht. Het is een goede verdedigingsmaatregel."

Poëtische techniek

De vorm van zwermen spreeuwen inspireert ook kunstenaars. Ralph Nauta van Studio Drift is een van de initiatiefnemers van een massa drones die de lucht ingaan op vrijdagavond 10 augustus boven het IJ in Amsterdam. Nauta: "We proberen over te brengen dat technologische ontwikkelingen ook poëtisch kunnen zijn. Dat technologische ontwikkeling ook een sociale meerwaarde heeft, in plaats van in tezetten voor wapentuig.”

Gedurende drie avonden zal het kunstproject te zien zijn boven ’t IJ in Amsterdam, als het weer tenminste meewerkt. Bij teveel wind kan het project niet doorgaan. Nauta ziet in een zwerm spreeuwen ook een vrijheidsthema: "Het project gaat over vrijheid en de illusie van vrijheid. Zwermgedrag van vogels is een natuurlijk fenomeen. Als je ernaar kijkt word je voor de gek gehouden. Je ziet iets dat heel vrij beweegt, maar het zit vast in regelgeving. Zo werken wij als mensen ook. De zwerm is de metafoor voor de illusie van vrijheid."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.