Attje Kuiken, de kersverse fractievoorzitter van de PvdA, moet voor elkaar krijgen wat voorgangers zoals Job Cohen of Lilianne Ploumen niet lukte: de kwakkelende partij uit het slob trekken. Maar hoe word je een succesvolle fractievoorzitter?

Kuiken volgt Lilianne Ploumen op, die vorige week onverwachts haar functie als fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid neerlegde. Ze vond zichzelf niet goed genoeg, liet ze tot ieders verrassing weten.

'Zelfkritiek is zeldzaam in de politiek'

Zoveel publieke zelfkritiek is zeldzaam in de politiek, stelt politicoloog Gijs Schumacher van de Universiteit van Amsterdam. "Dat een politicus op zo'n manier stopt, dat hoor je echt niet vaak."

Meestal moet er iets externs gebeuren, en vaak moet het ook om een opeenstapeling van fouten gaat. Maar dit soort externe factoren speelden bij Ploumen totaal niet", vertelt Schumacher.

Bekijk ook

'Ontdaan door haar besluit'

Ook Attje Kuiken, zelf sinds 2006 lid van de Tweede Kamer, werd enorm verrast door de stap van Lilianne Ploumen. "Wat mij betreft had ze voorzitter en partijleider mogen blijven. Ik was echt ontdaan door haar besluit. Tegelijkertijd verdient de wijze waarop ze met zoveel zelfreflectie tot deze beslissing is gekomen veel respect. Maar ik ga haar wel missen", vertelt ze.

Nu volgt ze Ploumen op en is het aan haar om een nieuwe koers uit te zetten en haar leiderschap in te kleuren: "Ik wil hard aan de slag gaan, er staat inhoudelijk veel op de agenda. Maar ik wil ook mijn vrolijkheid en nuchterheid houden en veel van mezelf laten zien."

Kwakkelende PvdA

Er is duidelijk werk aan de winkel binnen de kwakkelende PvdA. Wat onderscheidt een goede fractievoorzitter van een minder succesvolle? "Helderheid in je communicatie en je presentatie, dat is heel belangrijk", zegt politicoloog Schumacher.

"Daar zijn de meeste politici wel redelijk goed in. Mensen hebben het verder ook vaak over charisma. Maar ik weet niet of dat echt zo cruciaal is. Dat gaat in de praktijk meer over wat mensen op de persoon projecteren dan wat iemand daadwerkelijk zelf kan."

Goed leiderschap kwestie van puur geluk

Volgens Schumacher gaat het bij succesvol politiek leiderschap vaak om puur geluk: "Gewoon de wind mee hebben, dat helpt enorm", zegt hij.

"De laatste twee premiers, Balkenende en Rutte, begonnen in periodes waarin de omstandigheden zeer gunstig waren voor hen. Dan is het meteen een stuk makkelijker om successen op je naam te schrijven."

Bekijk ook

'Niet de zoveelste bureaucraat'

Op de vraag of Kuiken de meest geschikte kandidaat is voor het PvdA-fractievoorzitterschap antwoordt de politicoloog uitwijkend. "Ze heeft veel ervaring, maar Kuiken moet zich nog bewijzen als leider. Mensen moeten echt voelen dat ze hun belangen behartigt en meer is dan de zoveelste bureaucraat in de wandelgangen."

Kuiken benadrukt dat het fractievoorzitterschap niet betekent dat ze op de winkel gaat passen tot de volgende verkiezingen: "We leven in grillige tijden met veel versplintering. De grote uitdagingen kunnen we alleen aan door samen te werken met andere progressieve partijen. Ik wil die verbinding zoeken, met elkaar in gesprek gaan. En dan mag het af en toe ook behoorlijk botsen en knetteren. Als je maar samen optrekt en ook weer met elkaar kan lachen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.