radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Hoe Turkije het stemgedrag van Turkse Nederlanders probeert te beïnvloeden: 'Critici worden monddood gemaakt'

Hoe Turkije het stemgedrag van Turkse Nederlanders probeert te beïnvloeden: 'Critici worden monddood gemaakt'
Een stembureau in Deventer voor het Turkse referendum in 2017
Bron: ANP

Vanaf dit weekend mogen Nederlanders met een Turks paspoort stemmen voor de Turkse verkiezingen. In 2018 koos bijna driekwart voor president Recep Tayyip Erdoğan. Zal dat deze keer weer zo zijn, of durven ze in te gaan tegen 'de lange arm van Ankara'?

Op zondag 14 mei kiest Turkije een nieuwe president en een nieuw parlement, maar Turkse Nederlanders kunnen vanaf zaterdag al stemmen voor de verkiezingen. En ook voor hen staat er wat op het spel: de democratie in Turkije staat al jaren onder druk en dat merken ze ook hier in Nederland.

Bedreigd voelen in Nederland

Eerder deze week bleek uit een rapport van Instituut Clingendael dat een kwart van de Turkse Nederlanders zich bedreigd en geïntimideerd voelt door de Turkse invloed in Nederland. Het gaat om tegenstanders van president Erdoğan of andersdenkenden. Ruim 40 procent van hen vindt dat de Nederlandse overheid hen beter moet beschermen tegen negatieve invloed uit Turkije.

De Turkse regering probeert volgens Clingendael steeds actiever een relatie op te bouwen of te onderhouden met Turken die in een ander land wonen. Op die manier probeert Erdoğan meer kiezers voor zich te winnen, ziet het instituut. En dat lijkt te werken in Nederland: bij de vorige presidentsverkiezingen in 2018 ging 73 procent van de hier uitgebrachte stemmen naar Erdoğan.

Bekijk ook

'Lange arm van Ankara'

Mehmet Cerit is hoofdredacteur van online nieuwsplatform en maandblad De Kanttekening, dat kritisch schrijft over de regering van president Erdoğan. Hij is niet verbaasd over de beïnvloeding door Turkije en het gevolg dat Turkse Nederlanders zich bedreigd voelen: "De lange arm van Ankara is natuurlijk niet nieuw."

De democratie in Turkije holt al jaren achteruit: waar het land in 2012 nog een 5,76 scoorde op de Democracy Index van The Economist, was dat in 2022 nog maar een 4,35. Dat betekent dat Turkije een zogenoemd 'hybride regime' kent, waarin wel verkiezingen worden gehouden, maar er geen sprake is van een echte democratie.

Monddood gemaakt

De gevolgen daarvan zijn dus ook in Nederland te merken, vertelt Cerit. "Het is de laatste tijd wel erger geworden. De critici worden monddood gemaakt. Zelf ben ik ook weleens met de dood bedreigd." Dat was na de couppoging in 2016. Volgens Erdoğan zat de Turkse geestelijke Fethullah Gülen achter de mislukte staatsgreep.

Daarna waren Gülen-aanhangers ook in Nederland niet meer welkom in veel moskeeën, die vaak worden gefinancierd door de Turkse regering. Het Turkse Diyanet, dat het grootste deel van de moskeeën in Nederland bezit, riep in een brief aan ambassades en consulaten op om Gülen-aanhangers in het buitenland aan te geven bij de Turkse overheid, zo bleek in 2020 uit een brief in handen van De Kanttekening. Zo ver kan de arm dus reiken.

Mehmet Cerit is hoofdredacteur van online nieuwsplatform De Kanttekening
Bron: ANP
Mehmet Cerit is hoofdredacteur van online nieuwsplatform De Kanttekening

Narratief van Erdoğan

Zou een deel van de Erdoğan-stemmers in Nederland hun keuze in het stemhokje uit angst maken? Cerit van denkt van niet: "Erdoğan heeft flink geïnvesteerd in buitenlandse Turken. Vooral conservatieve stemmers voelen zich verbonden met hem. In Nederland krijgen ze te maken met islamofobie en Erdogan neemt het voor hen op. Hij is een held in hun ogen."

Ook verkondigen imams in Nederlandse moskeeën het narratief van de Turkse president, weet hij. "Vanuit de moskeeën wordt er met bussen naar stemlocaties gereden. Daardoor
gaan er überhaupt meer Erdoğan-aanhangers dan aanhangers van de oppositie stemmen."

Slechte economische situatie

En dan is er nog de slechte economische situatie in Turkije. "Die is in het voordeel voor Turken die in het buitenland wonen, want hun euro's zijn daar veel waardevoller", legt Cerit uit. "Zij kunnen lekker goedkoop een huis kopen in Turkije. Voor hen is het effect van de inflatie omgekeerd dan voor de mensen in Turkije zelf."

Dat alles bij elkaar verklaart niet alleen waarom een grote meerderheid van de Nederlands-Turkse stemmers bij de laatste verkiezingen op Erdoğan stemde, maar ook waarom relatief meer Turken in het buitenland op hem stemden in vergelijking met de kiezers in Turkije zelf.

Bekijk ook

Kans voor oppositie?

Toch denkt Cerit dat de oppositie bij de aankomende presidents- en parlementsverkiezingen wel wat meer stemmen zal krijgen dan 5 jaar geleden. "Zowel in Turkije als daarbuiten. Het verhaal van de oppositie is deze keer beter en ze zijn beter georganiseerd."

Maar zal het genoeg zijn om Erdoğan na 20 jaar van de troon te stoten? "Dat maakt niet uit. Erdoğan zal er toch voor zorgen dat hij als winnaar uit de bus komt", denkt de hoofdredacteur van De Kanttekening. "Wie bewaakt de stembiljetten onderweg naar Turkije? Iedereen die dat doet, staat in dienst van Erdoğan."

Remko Theulings vertelt in de studio over de verkiezingsstrijd in Turkije

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gevluchte Oekraïners moeten hun auto op Nederlands kenteken zetten: 'Nieuw hoofdstuk in ons leven'

Vandaag 3 jaar geleden vielen Russische troepen Oekraïne binnen. Oekraïeners die naar Nederland vluchtten, moeten hun auto voor 4 maart op Nederlands kenteken hebben gezet. Dat lijkt misschien 'gewoon' een praktische handeling, maar er zit meer achter.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom producten uit Chinese webwinkels vaker onveilig zijn dan spullen uit China die hier in de winkel liggen

Waarom producten uit Chinese webwinkels vaker onveilig zijn dan spullen uit China die hier in de winkel liggen
Pakketjes van Shein en Temu zouden duurder worden
Bron: AFP

Er komen steeds meer pakketjes uit China onze kant op. Vaak uit webshops als Temu en Shein. Maar deze producten kunnen onveilig zijn. Wat is het verschil tussen deze en de producten die je zelf in de winkel koopt? "Je importeert zelf."

Temu, AliExpress en Shein: in onze chat vertelden veel kopers positieve ervaringen te hebben met deze webwinkels. Ze vinden daar goedkoper dezelfde producten als in Nederlandse winkels, met dezelfde kwaliteit. Maar onder andere de Consumentenbond waarschuwt dat producten van deze webwinkels gevaarlijker zijn. Hoe zit dat?

Direct uit China kopen

Goed om te weten: de meeste producten die je koopt of bestelt uit China deugen inderdaad, vooral die in de winkel. "Als we het hebben over gevaarlijke producten, dan zijn die rechtstreeks uit China gekocht of via platforms als Temu of Shein", legt Joyce Donat van de Consumentenbond uit. "Dat zijn platforms waarbij je direct vanuit China als consument zelf importeert."

Het zijn juist deze producten die van slechtere kwaliteit kunnen zijn. En waarmee de Europese markt op dit moment overspoeld wordt. "Wil je dat tegengaan? Koop dan gewoon bij een Europese webwinkel."

Bekijk ook

info

Miljarden kleine pakketen van buiten de EU

Volgens de Europese Commissie kwamen er vorig jaar 4,6 miljard pakketten met een waarde van onder de 22 euro de Europese Unie binnen. Dat zijn er twee keer zoveel als het jaar daarvoor. De meeste van deze pakketten komen uit China. Vaak gaat het om producten van slechtere kwaliteit, die ook gevaarlijk kunnen zijn. Daarom wil de Commissie invoerrechten gaan heffen op deze bestellingen om ze duurder te maken. De hoop is dat daardoor op een gegeven moment minder van dit soort bestellingen worden gedaan.

Europese veiligheidsregels

Maar waarom kunnen deze producten gevaarlijk zijn? Donat legt uit dat alles wat in Europese winkels wordt verkocht aan de Europese veiligheidsregels moet voldoen. Ook Chinese fabrikanten moeten zich daaraan houden.

Zo mogen elektronische apparaten die de EU binnenkomen voor maar 0,01 procent bestaan uit cadmium, een metaal dat op de lange termijn voor nierproblemen kan zorgen. Daarbij moeten bijvoorbeeld alle smartphones toegankelijk zijn voor mensen met beperkingen.

'Etalage voor Chinese fabrikant'

Maar platforms als Temu en Shein zijn volgens Donat 'de etalage voor de Chinese fabrikant'. Die verkopen producten de direct vanuit die fabrikant worden geïmporteerd. "Ze voldoen heel vaak niet aan de veiligheidseisen."

Daardoor is er een grotere kans dat bijvoorbeeld een föhn van Temu het niet doet in onze stekkerdoos of dat er meer cadmium in een telefoon zit dan is toegestaan.

Is winkel verantwoordelijk?

Omdat je via platforms als Temu zelf importeert, ben je ook zelf verantwoordelijk en heb je geen makkelijk bereikbare plek om naartoe te gaan als er dingen fout gaan. De fabrikant zit natuurlijk aan de andere kant van de wereld.

Dat de kwaliteit minder is, kan ook gebeuren als een Europese winkel iets importeert vanuit China, want die veiligheidscontroles worden door de fabrikant zelf gedaan. Maar als de föhn het dan niet doet, is de winkel verantwoordelijk. De winkel moet ervoor zorgen dat alles in orde is, en je kan daar naartoe gaan als dat niet zo is.

Bekijk ook

Vliegtuig vol losse pakketjes

Naast dat producten worden gecontroleerd in het magazijn van de winkel, gebeurt dit ook bij controles van de douane voordat ze de EU binnenkomen. Bij Europese of Nederlandse winkels gebeurt dat vaak met zogenoemde bulk-orders. Dan worden veel dezelfde producten tegelijkertijd verstuurd via bijvoorbeeld dezelfde scheepscontainer of hetzelfde vrachtvliegtuig voor grotere winkels. "Dat is makkelijker voor de douane om te controleren", legt Donat uit. En dus veiliger.

"Je moet je voorstellen: de douane controleert óf een bulkpartij producten, die door een winkel worden geïmporteerd, óf ze moeten een heel vliegtuig vol met miljoenen individuele pakketjes controleren." Dat laatste is waar de douane mee zit bij bestellingen van Temu of Shein. Een container met 1.000 föhns is makkelijker te controleren op fouten dan twintig föhns omringd door honderden andere producten.

'Kijken met wie je te maken hebt'

Maar zelfs bij Nederlandse webwinkels en platforms moet je volgens Donat oppassen. "Je moet altijd kijken met wie je eigenlijk te maken hebt", vertelt ze. "Want vaak koop je het dan alsnog bij een derde partij. Je moet erop letten dat dat geen 'dropshipper' is."

"Via een 'dropshipper' komt het product ook direct uit China. Het beste is om bij een Europese of Nederlandse winkel te kopen." Dan heb je volgens haar veel meer zekerheid over wat je koopt. Dat het aan de regels voldoet en dat je ergens terecht kan bij vragen.

info

Wat is dropshipping?

Dropshippers zijn webwinkels zonder eigen voorraad: als je bij hen iets bestelt, wordt het rechtstreeks vanuit de leverancier naar je verzonden. Veel mensen hebben een negatieve associatie met dropshipping, maar dat is niet altijd terecht. Het is wel problematisch als er bijvoorbeeld direct uit China wordt geleverd en consumenten dit niet weten. Er zijn ook dropshippers die producten van Chinese platformen direct op hun website aanbieden voor een veelvoud van de oorspronkelijke prijs. bron: Thuiswinkel Waarborg

Bekijk ook

'Een hele klus'

Een populaire Nederlandse webwinkel is Bol. Een woordvoerder laat weten dat dropshippen daar verboden is. "Bol wil de kwaliteit van de artikelen op het platform zo goed mogelijk waarborgen", vertelt hij. "Dit betekent dat we erop toezien dat er alleen veilige artikelen op ons platform worden aangeboden en dat namaakartikelen niet zijn toegestaan."

Toch komt het voor dat er dropshippers actief zijn binnen hun webwinkel, ook al heeft de webwinkel een team die zich erop richt. "Je kunt je voorstellen dat dit met 47.000 verkooppartners en ruim 41 miljoen producten een hele klus is", zegt de woordvoerder. "We handhaven streng: als we een verkooppartner betrappen op dropshippen trekken we de helft van hun beleidspunten af. Dit betekent dat als zij nog een keer dezelfde fout begaan, wij genoodzaakt zijn hun verkoopaccount te sluiten."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant