Het lijkt online dreigementen te regenen aan het adres van scholen. Bijna 20 scholen in Amsterdam hebben ermee te maken en verschillende sloten daarom hun deuren al. Wat is verstandig om te doen als schoolleider? "Sluiten is echt een grote stap."

Lynn Louwe is crisisadviseur van Stichting School & Veiligheid. Die stichting ondersteunt ondersteunt scholen bij het bevorderen van sociale veiligheid, zoals hoe met dit soort bedreigingen om te gaan. "We helpen ze bij het opstellen van protocollen en geven ze aandachtspunten mee om erin te zetten."

'Kwajongensstreken'

Volgens hoogleraar Mediastudies Mark Deuze, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, hebben de online bedreigingen alle schijn van kwajongensstreken. "Het past helaas in een internationale trend van de afgelopen twee jaar waarbij kinderen tussen de 13 en 17 jaar hun eigen school, of een school van vriendjes bedreigen. We zien dat ook in andere landen, zoals in Australië, Canada, Amerika en Engeland."

Deuze vindt dat we aan de ene kant de ernst niet moeten ontkennen, hoewel aan de andere kant later vaak blijkt dat het niet zoveel voorstelt. "Het lijkt wel een informele challenge: wie van ons kan een school gesloten krijgen?"

Aangewakkerd door social media

Deuze legt uit dat zowel sociale als traditionele media als versterkers werken waarin dingen worden uitvergroot en aan elkaar gekoppeld. "Een kwajongensstreek in Helmond kan opeens in 20 scholen terechtkomen. Dat is echt een boeiend een-tweetje. Het vuurtje wordt aangewakkerd door sociale media, waar traditionele media aandacht aan besteed."

Hoewel Lynn Louwe van Stichting School & Veiligheid de berichten in de media over online bedreigingen ook vaker ziet, merkt ze tegelijkertijd niet dat scholen vaker contact opnemen met de stichting.

School dicht 'is een grote stap'

In geval van dreiging is het eerste advies volgens Louwe om contact op te nemen met de politie. Ze geeft aan dat de school dichtgooien écht een grote stap is. "Een school dichtgooien is afhankelijk van het advies van de politie, maar ook van de onrust die ontstaat op een school."

Het is volgens Louwe niet haalbaar om voor alles protocollen te maken, aangezien een schoolleider misschien maar één keer in zijn of haar leven met een online dreigement te maken krijgt. "Elke school heeft wel een veiligheidsplan, met als onderdeel daarvan een crisisplan, zoals wanneer er brand uitbreekt. Vaak hangen daar draaiboeken onder, wat scholen moeten doen in welke situatie."

Onderwijs weer opstarten

Zowel basisscholen als middelbare scholen ontvangen online dreigementen, maar Louwe adviseert dezelfde stappen: goed communiceren met zowel medewerkers, leerlingen als ouders. In het basisonderwijs is de relatie met ouders wat intensiever dan in het middelbaar onderwijs. "Het is daar heel belangrijk dat ouders betrokken worden bij het 'waarom', waarom het besluit genomen wordt."

De impact van een sluiting van een school onderbreekt de regelmaat en doet iets met het veiligheidsgevoel van kinderen. Louwe adviseert dan ook om bij een sluiting zo snel mogelijk het onderwijs weer op te starten, en kinderen die regelmaat weer te bieden. "Het vertrouwen moet ook weer groeien. "

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."