Hoe met een beetje van Johnsons charme en opportunisme een brexitdeal toch mogelijk werd

Een doorbraak in de brexit. Boris Johnson heeft ondanks zijn harde lijn een voorstel van de EU geaccepteerd dat Theresa May eerder afwees. Onderhandelexpert Christiaan Nelisse over hoe het kan dat er nu toch een deal is.

Waarom kon een deal nu ineens wel?

"Boris Johnson heeft uiteindelijk behoorlijk bewogen. Met name door te accepteren dat een grens tussen Noord-Ierland en Ierland niet acceptabel is voor de Europese Unie en bereid te zijn naar alternatieven te kijken. Dat is het mooie aan Boris Johnson, hij praat heel graag over zijn principes, maar uiteindelijk zijn die best wel fluïde en flexibel. Het is een politiek opportunist en hij wil heel graag thuiskomen met het idee: het is 3,5 jaar niemand gelukt, maar ik heb wél een deal bereikt. Je ziet dat hij toch wel wat flexibiliteit heeft."

Dus Boris Johnson wilde liever een deal dan we dachten?

"Hij voelt de druk van 31 oktober, de brexitdeadline waarvan hij heeft gezegd: do or die, dan gaan we er uit. Hij had gedacht dat dat ook druk op de EU zou zetten. Maar het parlement heeft een wet aangenomen die Boris Johnson verplicht om als er zaterdag nog geen deal is, uitstel te vragen bij de EU. Dat betekent dat een harde brexit zonder deal van tafel is. De EU voelt daardoor geen druk, maar Boris Johnson wel. Als hij de deadline van 31 oktober niet haalt, dan ziet het er voor hem wel echt uit als echt falen.

Stemt Boris nu in met een EU-voorstel dat Theresa May keihard heeft afgewezen?

"Ja, dat klopt. In de nieuwe deal wordt de douanegrens in de Ierse Zee gelegd. Dat is tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Een douanegrens ín het Verenigd Koninkrijk dus. Theresa May heeft de EU gezegd dat ze daar niet mee akkoord kon gaan, en dat geen enkele Britse premier dat zou kunnen omdat Noord-Ierland dan in feite wordt afgesneden van de rest van het land. Boris Johnson accepteert een vorm van dat voorstel nu toch. Dat is een flexibiliteit die Theresa May waarschijnlijk nooit had gehad."

Ok, dus de deal is nu rond en we zijn eindelijk klaar met brexit?

Nee, er moeten nog heel veel mensen toestemming geven. Allereerst moet de DUP akkoord gaan. Dat is de Noord-Ierse regeringspartner van de conservatieve partij van Johnson. Zij zijn helemaal nog niet blij met dit plan. (Inmiddels heeft de partij aangegeven het voorstel niet te zullen steunen, red.) Zo is ook duidelijk te lezen in een Tweet die Arlene Foster, de leider van deze partij gisteren verstuurde:

Als de DUP vergaderen de EU-leiders er vanavond over. het Britse Lagerhuis stemt waarschijnlijk in een speciale zitting zaterdag over de deal én het Europees Parlement moeten er nog over stemmen. Pas als zij er allemaal mee ingestemd hebben is de deal rond.

Dat de onderhandelingen nu toch zo ver zijn, komt dat door de charmes van Boris Johnson?

Wat Theresa May nooit is gelukt: de extreme, harde brexiteers binnen de Conservatieve partij aan boord krijgen voor een deal, dat lijkt Boris Johnson nu wel te lukken. En dat komt toch doordat hij hún man is. Theresa May was nooit hun vrouw. Bij die specifieke groep zijn de charmes van Boris Johnson absoluut doorslaggevend.