radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Hoe je werkgever je in de gaten kan houden en wat je er tegen kunt doen

Hoe je werkgever je in de gaten kan houden en wat je er tegen kunt doen
Bron: ANP Xtra

Onderzoekers waarschuwen vandaag de Tweede Kamer over werkgevers die personeel monitoren en data verzamelen van hun werknemers. En dat gaat verder dan alleen berekenen of je bijvoorbeeld je targets haalt.

Zo komt in het onderzoek, dat gedaan is door het Rathenau Instituut, naar voren dat met digitale middelen geschiktheid voor een functie van werknemers wordt gecontroleerd en werkzaamheden worden beoordeeld. Ook zijn er werkgevers die zelfs de gezondheid van hun medewerkers analyseren met behulp van data. In het rapport komen veel verschillende vormen van monitoren voor. Hieronder drie voorbeelden.

1. Voordat je bent aangenomen

Het monitoren van wie je bent en wat je kan, kan al gebeuren voordat je daadwerkelijk aangenomen wordt. Zelfs nog voordat je een gesprek hebt, namelijk op basis van je cv. Of na het eerste sollicitatiegesprek met een video.

Er zijn namelijk bedrijven die jouw cv niet zelf lezen, maar dat door een computer laten doen. Zo wordt geanalyseerd of jij een rijbewijs noemt, of dat een bepaalde school op je cv staat. Sommige bedrijven gaan nog en laten zelfs een algoritme inschatten hoe geschikt je bent.

Gevaren en voordelen

Mocht je eenmaal een sollicitatiegesprek hebben, dan laten sommige bedrijven video's met spraak- en gezichtsherkenning analyseren, zodat er gekeken kan worden of je geschikt bent voor een functie. Ze kijken bijvoorbeeld naar woordkeuze, maar ook naar je gelaatsuitdrukking. Het klinkt misschien wat vergaand, maar volgens onderzoeker Djurre Das bij het Rathenau Instituut is het niet per se negatief. "Op de manier hoe je nu werkt, met een sollicitatiegesprek, kunnen vooroordelen meespelen. Als je dat digitaliseert, haal je het menselijke vooroordeel er uit."

Maar ook een algoritme kan discrimineren. "En dan heb je onderbelicht dat ook andere mensen belangrijk zijn voor succes, die komen dan wat minder makkelijk naar voren", vertelt Das. Verder is helemaal niet duidelijk of dit werkt. Zo werd in het onderzoek van het Rathenau Instituut een voorbeeld aangehaald van een medewerker die al jaren bij een bedrijf werkte, maar door de analyse niet eens voor het eerste interview in aanmerking zou zijn gekomen.

Wat je er tegen kunt doen

Aan het feit dat een bedrijf jouw sollicitatiegesprek op video opneemt en analyseert, kun je waarschijnlijk niet veel doen. Maar er is wel een trucje om jouw cv beter uit de computer te laten komen.

Zo kan je met een wit lettertype op een witte achtergrond woorden toevoegen die niet te lezen zijn, maar die de computer wel kan zien. Je kunt dan bijvoorbeeld 'Cambridge' of 'Oxford' in het wit op je cv zetten: mensen zien het niet, maar de computer wel.

Lees ook

2. Tijdens het werk volgen

Daarnaast volgen werkgevers personeel ook tijdens het werk. "Bijvoorbeeld door het maken van screenshots, het monitoren van het internet en e-mailgebruik of het met pasje controleren waar mensen zijn. Maar ook het meten van toetsaanslagen", vertelt onderzoeker Das.

Bedrijven maken ook gebruik van data van medewerkers om te voorspellen hoeveel mensen er ziek worden of wie er binnenkort ontslag gaat nemen. Dat laatste doen ze bijvoorbeeld op basis van patronen uit het verleden. Met deze informatie kan een bedrijf beter inschatten of ze extra personeel nodig hebben. Sommige bedrijven beweren dat ze het vertrek van medewerkers met 95 procent zekerheid kunnen voorspellen. Maar het vertrek is lang niet altijd te voorspellen, volgens Das. "Aan die voorspellingen kan je maar een bepaalde waarde toehechten." Het hangt soms van toevalligheden aan elkaar, zegt de onderzoeker.

Gevaar en voordeel

Dat je werkgever je tijdens je werk in de gaten houdt, heeft ook positieve kanten. "Je hebt inzicht in je werk en je weet hoe het gaat. Maar de negatieve kant is dat het ook stressvol kan zijn: je hebt de perceptie dat je niet vertrouwd wordt en dat je niet de ruimte krijgt om zelf beslissingen te nemen."

Wat je er tegen kunt doen

Dit antwoord is kort: je kunt hier zelf eigenlijk heel weinig aan doen. Wel denkt Das dat het thuiswerken dat nu meer gebeurt in de coronacrisis een goede periode is om na te denken met hoe we dingen met elkaar willen en om daar met elkaar in gesprek over te gaan.

Lees ook

3. Helpen bij gezonder werkklimaat en DNA-analyse

Bedrijven verzamelen ook gegevens die niet altijd direct met je werkzaamheden te maken heeft. Ze helpen bijvoorbeeld bij het gezonder leven van mensen. Das: "We zien veel fitnesstrackers, maar bijvoorbeeld ook apps die data over je e-mail, chat en telefoongesprekken analyseren." Bedrijven proberen op basis van die data je positief te stimuleren, zodat je je gedrag verandert.

Uit het rapport van het Rathenau Instituut blijken bedrijven ook bezig met het ondersteunen van persoonlijke ontwikkelingen. Zo is er een bedrijf dat beweert met een DNA-analyse meer inzicht in je persoonlijke en biologische profiel te krijgen. Met dat profiel kan je dan geholpen worden. "Je krijgt inzicht in wie je bent en waar je iets mee kan doen", zegt Das. Maar er is ook veel kritiek op deze methode, omdat hij niet goed zou werken.

Gevaren en voordelen

Ook hier is er een positief deel: "Organisaties proberen zorg te dragen voor werknemers die niet per se gestrest zijn", zegt Das. Maar er is wel een spanningsveld: "Aan de ene kant de privacy van werknemers, maar ook in hoeverre je je mag bemoeien met de keuzes van een werknemer zelf?"

Wat je er kunt aan doen?

De ondernemingsraad van het bedrijf waar je werkt, zou dit ter sprake kunnen brengen. Maar wat het lastig maakt is dat jij als werknemer afhankelijk bent van de werkgever. "Als je het gesprek aan gaat, moet je je realiseren dat er een bepaalde machtsbalans zit in de werkgevers- en werknemersrelatie. En dat het moeilijk is om aan te geven wat je niet prettig vindt", vertelt Das.

De oplossing is ook breder te vinden: "We roepen de overheid op om afspraken te maken, maar ook organisaties zelf staan aan de lat om de beslissingen te nemen. Ze moeten nadenken over 'hoe willen we omgaan met onze werknemers'. Maar ook welke relatie we willen en welke autonomie we mensen willen geven."

Luisteren

Onderzoeker Djurre Das vertelt meer over het onderzoek in EenVandaag.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

4 op 10 jonge vrouwen stopten afgelopen jaren met anticonceptie uit onvrede, vooral hormonen bevallen slecht

4 op 10 jonge vrouwen stopten afgelopen jaren met anticonceptie uit onvrede, vooral hormonen bevallen slecht
Een spiraal bij een poli gynaecologie, beeld ter illustratie
Bron: ANP

Te veel bijwerkingen, geen hormonen meer en terug naar de natuurlijke cyclus: 4 op de 10 jonge vrouwen (42 procent) zijn de afgelopen 3 jaar gestopt met een vorm van anticonceptie. Dit omdat ze er niet tevreden over waren.

Veel minder vrouwen stopten met anticonceptie omdat ze zwanger wilden worden (11 procent) of omdat anticonceptie niet meer nodig was, bijvoorbeeld omdat de relatie uitging (4 procent). Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, het jongerenpanel van EenVandaag, onder ruim 3.500 vrouwen tussen de 16 en 34 jaar. Vooral bij hormonale anticonceptie, zoals de pil of een spiraal, spelen negatieve ervaringen een grote rol.

Ben je in de afgelopen drie jaar gestopt met een vorm van anticonceptie?

Bijwerkingen en 'onverklaarbare klachten'

"Ik had lang de pil gebruikt en was daar niet meer tevreden over, te veel bijwerkingen", legt iemand in het onderzoek uit. Daarna stapte ze over naar een hormoonspiraal, maar ook dat werkte niet naar tevredenheid: "Na 6 maanden bloedingen heb ik die er ook uit laten halen. Nu gebruik ik niks meer."

"Ik kreeg steeds meer onverklaarbare klachten. Hield vocht vast, was vlak in emoties", vertelt weer een andere deelnemer. "Er zijn verschillende onderzoeken gedaan, maar daar kwam niks uit. Dus ben ik op eigen initiatief gestopt met de pil. Toen verdwenen mijn klachten volledig. Volgens mijn huisarts hield dat geen verband met elkaar en had ik te veel TikTok-filmpjes gekeken. Maar toch, mijn klachten waren weg."

Effect van synthetische hormonen

Dat hormonale anticonceptie invloed kan hebben op je fysieke en mentale gesteldheid, bevestigt gynaecoloog bij het Amsterdam UMC Anne Timmermans. "Uit verschillende onderzoeken blijkt dat er een effect is van synthetische hormonen op je mentale of algehele welbevinden. Alleen wie welk effect ervaart, dat kunnen we van tevoren niet goed voorspellen."

Enerzijds kunnen die effecten negatief uitpakken: "Sommige mensen hebben last van afgevlakte emoties, of ervaren minder plezier in het leven. Mensen kunnen ook angstiger worden", legt Timmermans uit.

Bekijk ook

Ook voordelen van de pil

Maar aan de andere kant ervaren mensen ook positieve effecten, weet de gynaecoloog. "Mensen die heel erg last hebben van hormonale schommelingen in hun natuurlijke cyclus, kunnen juist veel baat hebben bij de hormonen in anticonceptie. Denk aan mensen met PMS en PMDD."

Premenstrueel syndroom (PMS) is een verzamelnaam voor ernstige lichamelijke en emotionele klachten die je kunt ervaren in de periode voor je menstruatie. PMDD is een stemmingsstoornis die veroorzaakt wordt door hormonen die verbonden zijn aan je menstruatiecyclus. "Bij die mensen kunnen die klachten gestabiliseerd worden door de synthetische hormonen."

Natuurlijke cyclus

Verschillende vrouwen in het onderzoek geven aan dat ze zijn gestopt met anticonceptie om hun eigen cyclus 'te leren kennen'. "Ik had al 12 jaar geen natuurlijke menstruatie gehad vanwege de pil, waar ik mee was gestart omdat ik heftige menstruatieklachten had als tiener", vertelt een deelnemer.

"Ik wilde weten hoe mijn natuurlijke cyclus zou zijn als 30er, en of ik dan die klachten nog had. Dat bleek niet meer zo te zijn."

Welke vorm van anticonceptie gebruik je?

Geen ideale methode

De meeste vrouwen in het onderzoek van 3Vraagt zijn wel tevreden over de anticonceptiemethode die ze op dit moment gebruiken: of dat nou een condoom is, een methode met hormonen, of 'natuurlijke' anticonceptie als periodieke onthouding.

Wel zeggen veel deelnemers dat geen enkele methode ideaal is: een condoom is een 'drempel' bij seks, de pil heeft bijwerkingen, een spiraal doet pijn bij het plaatsen.

info

Over dit onderzoek

Dit onderzoek is gehouden van 30 januari tot 13 februari 2025. Er deden in totaal 3.585 vrouwen tussen de 16 en 34 jaar mee. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

Seksuele vrijheid

Gynaecoloog Timmermans vindt het interessant dat vrouwen steeds kritischer naar anticonceptie kijken. "We hebben de pil altijd gezien als middel om vrouwen seksuele vrijheid te geven. Om reproductie en seksueel plezier los van elkaar te trekken", legt ze uit.

"Maar dat er misschien ook bijwerkingen en nadelen aan zitten, dat hebben we lang niet altijd goed gezien. Inmiddels is er meer aandacht voor die vrouwspecifieke aandoeningen, maar er is nog te weinig kennis over", besluit Timmermans.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant