meer NPO start

Hoe de extreemrechtse partij AfD social media inzet om de achterban te bereiken: 'Leger aan supporters'

Hoe de extreemrechtse partij AfD social media inzet om de achterban te bereiken: 'Leger aan supporters'
Bron: EenVandaag

In heel Europa wordt er deze verkiezingen een verschuiving naar rechts verwacht. Hier staat de PVV hoog in de peilingen, in Duitsland is de Alternative für Deutschland (AfD) erg populair. Hoe komt dat? "De AfD heeft een groot leger aan supporters."

In een ouderwetse kantoorruimte in Dortmund staat Matthias Helferich, een omstreden extreemrechts parlementslid, voor een groen scherm. Twee lampen zijn op hem gericht. Gefocust praat hij in zijn iPhone: "Op 9 juni staat de AfD voor Fort Europa, geef ons jouw stem voor een veilig Europees Europa."

Miljoenen views op TikTok

Samen met een groep jongeren maakt Helferich wekelijks TikTok-filmpjes. "AfD kwam lange tijd in de gevestigde media niet aan bod, vandaar dat we op zoek moesten naar alternatieven. Social media biedt ons veel meer vrijheden. Het zijn vrijplaatsen zonder traditionele poortwachters," legt hij uit. "Vooral Facebook heeft vanaf 2013 de AfD groot gemaakt, meer dan elk ander medium. Nu doen we het goed op TikTok."

De boodschap van de video's is vaak xenofobisch en populistisch van aard. De filmpjes van Helferich en andere AfD-politici worden door miljoenen jongeren in Duitsland gezien, geliket en gedeeld, de populairste hebben meer dan 1,5 miljoen weergaven. AfD heeft op TikTok zelfs een twee keer groter bereik dan alle andere Duitse partijen samen.

'Leger van supporters'

Volgens Helferich doen hun filmpjes het goed omdat ze onderwerpen aansnijden die gevoelig liggen. "Verboden vruchten zijn het lekkerst. Omdat iedereen zegt: 'Dat is tuig', kiezen jongeren vaak onze kant, ook omdat we zo worden gedemoniseerd. We zijn net punks."

TikTok-expert Marcus Bösch deed onderzoek naar het bereik van de TikTok-video's van AfD. "Wat erg goed werkt zijn emotionele filmpjes", legt hij uit. "Statements die kort en krachtig zijn, en vaak expres uit verband gerukt worden."

Zo gebruikt de extreemrechtse partij AfD social media om stemmen te winnen

De smurfen

Daarnaast maken AfD-politici gretig gebruik van memes, en houden ze vast aan een duidelijke beeldtaal die voor herkenbaarheid zorgt. Zo spelen bijvoorbeeld de Smurfen een grote rol in de campagne voor de Europese verkiezingen. "De Smurfen zijn apolitiek en niet Duits, maar wel blauw. Blauw is de kleur van de AfD. Ze probeerden het imago van de Smurfen te veranderen en er AfD-fans van te maken", vertelt Bösch.

Toch is het belangrijkste volgens hem 'het leger aan supporters' dat de partij heeft verzameld. "De AfD heeft een hele grote groep fans. Zij maken voortdurend 'fan edits' en zorgen voor verspreiding."

Twee fronten

De partij is dus populair, maar wordt ook steeds controversiëler. Voor veel andere rechts-radicale partijen in Europa is de AfD inmiddels te extreem geworden en ook binnen Duitsland wordt de partij steeds vaker als te extreem gezien. Ook politicoloog Marcel Lewandowsky herkent dat. Hij heeft verschillende rechtse partijen in Europa onderzocht, waaronder de AfD.

"Vroeger was de partij verdeeld in twee fronten. Aan de ene kant stonden gematigde, conservatieve groepen en aan de andere kant extremistische en radicale groeperingen."

Bekijk ook

Fascistische overtuigingen

Die laatste groep heeft de afgelopen jaren steeds meer invloed op de koers van de partij, legt Lewandowsky uit. "En dat zijn niet enkel extremistische partijleden, maar ook partijleden met fascistische overtuigingen." Zo omschreef Helferich zichzelf in gelekte chatberichten als het 'vriendelijke gezicht van de nazi's'.

Toch houdt hij zich daar tegen verslaggevers van EenVandaag over op de vlakte: "Ik zou mezelf wel omschrijven als extreemrechts, maar niet als rechts-extremist." Volgens Bösch is die uitspraak een bekende tactiek om kiezers te winnen: door de Duitse inlichtingendienst wordt de AfD wel degelijk bestempeld als rechts-extremistisch.

Extremisme wordt zichtbaar

Ondanks de omstreden denkbeelden van de partij, lijkt er bij de Europese verkiezingen succes aan te komen. Volgens Lewandowsky waren er in Duitsland altijd al kiezers met een extremistische houding, maar wordt dat nu voor het eerst in decennia zichtbaar.

Het slimme gebruik van social media helpt daarbij: "Extremisme heeft een platform gekregen in de vorm van de AfD, en dat zien we nu voor het eerst. Die ontwikkeling moeten we goed in de gaten houden. AfD is niet langer een kleine niche partij. Ze hebben inmiddels een groot aantal kiezers, die er geen probleem van maken dat de AfD extremistisch is."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant