Hoe de Chinese president Xi Jinping dit weekend nog meer macht naar zich toetrekt (met gevolgen voor ons)

Alle ogen zijn dit weekend gericht op China, waar het Nationaal Volkscongres plaatsvindt. De verwachting is dat president Xi Jinping daar nog meer macht naar zich toe zal trekken. Met ook gevolgen voor het buitenland, vertelt China-expert Ardi Bouwers.

Het Volkscongres is een jaarlijkse bijeenkomst van het Chinese parlement. Vrijwel zeker is dat Xi op het congres voor een derde termijn als president zal worden benoemd.

Vertrouwelingen op topposities

"Dat komt nadat hij in oktober al een derde termijn als topman van de Chinese communistische partij heeft gekregen." Daarmee heeft hij zijn machtspositie alleen maar versterkt, vertelt Bouwers, want als partijleider heeft Xi eigenlijk meer macht dan als president van China.

Op het congres van dit weekend kan hij de macht van de partij nog verder uitbreiden. "Hij kan daar zijn loyale medewerkers, zijn vertrouwelingen, op allerlei andere topposities in staatsorganen geplaatst krijgen." Een paar ministeries vallen op dit moment nog niet direct onder de macht van de partij van Xi Jinping, maar dat is na dit weekend dus waarschijnlijk voorbij.

Eigen koers

Doordat Xi Jinping zijn macht nog verder uitbreidt, zal China volgens Bouwers een hele eigen koers blijven varen. "Door het zero-covid beleid van de afgelopen periode keerde China zich enorm naar binnen. De binnenlandse politiek is vele malen belangrijker geweest dan de internationale politiek."

"De hoop na corona was juist dat China zich iets meer zou openstellen voor de wereld, maar mijn verwachting is dat China naar binnen gekeerd blijft."

Controle op de bevolking

Volgens Bouwers wordt de behoefte om de eigen bevolking te controleren binnen de partijtop alleen maar groter. "Dat zie je bijvoorbeeld in hoe op de protesten eind november tegen het coronabeleid is gereageerd. Een jongere generatie heeft toen eigenlijk pas voor het eerst gemerkt wat zo'n onderdrukkend systeem van de staat inhoudt. Jone betogers kregen, nadat ze herkenbaar in beeld van de protesten waren, bijvoorbeeld bezoek van de politie."

Op economisch gebied wil de communistische partij ook meer controle gaan uitoefenen: "Bijvoorbeeld op de financiële sector. Door die dikkere vinger in de pap van de partij kan het dat ondernemers voorzichtiger gaan worden, nu ze niet alleen het belang van het bedrijf voorop stellen, maar ook meer rekening moeten gaan houden met wat de machthebbers willen."

Geen 'business as usual'

Wanneer China zich meer op zichzelf richt, zal dat gevolgen hebben voor de banden met het buitenland, denkt ze. "Mensen hopen dat het zakelijk contact weer 'business as usual' zal worden, maar dat is niet terecht. De manier waarop China zich profileert is steeds meer centralistisch geworden."

"De samenwerking blijft meer op afstand. Voor China is de EU wel belangrijk vanwege de handelsrelaties, maar de binnenlandse politieke overwegingen zijn nog belangrijker."

Niet alleen de VS meer belangrijk

Xi Jinping werkt volgens Bouwers toe naar een belangrijk doel: "Langzaamaan is China bezig om toe te werken naar een wereldorde die afscheid neemt van de Verenigde Staten als grootste macht. Zij willen een wereld waarin verschillende landen invloedrijk zijn."

"Een belangrijke positie daarin kweken voor China is iets dat eigenlijk altijd een belangrijke rol speelt op de achtergrond."