radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Hoe de adventskalender van een christelijke traditie veranderde in een keihard commercieel cadeau

Hoe de adventskalender van een christelijke traditie veranderde in een keihard commercieel cadeau
Een gebouw in Londen is aangekleed als adventskalender
Bron: ANP

Ooit zat er achter elk deurtje een chocolaatje of spreuk, maar tegenwoordig kan er van alles in een adventskalender zitten; van verzorgingsproducten tot Playmobil en zelfs seksspeeltjes. Adventskalenders zijn in trek en keihard commercieel geworden.

De advent, die vandaag begint, is in het christendom de naam voor de aanloopperiode naar kerst. Elke zondag wordt er een kaars aangestoken tot 'het feest van het licht' begint. En naast kaarsen, zijn er ook adventssterren en dus ook de adventskalender: vierentwintig vakjes met voor elke dag een verrassing.

Elk merk een adventskalender

Vroeger waren de kalenders gevuld met chocolaatjes of spreuken. Die zijn er nog steeds, maar bedrijven bieden tegenwoordig ook massaal kalenders aan met een heel andere inhoud. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is een adventskalender van. De kalenders zijn duidelijk flink gecommercialiseerd.

Hoogleraar sociologie Dimitri Mortelmans vergelijkt die ontwikkeling met de opkomst van kerstmarkten. "Bijna elk klein dorp heeft er tegenwoordig een en ze doen stuk voor stuk enorm hun best om daar uniek in te zijn. Ze willen zichzelf op de kaart zetten." Bedrijven proberen hetzelfde met de meest unieke, opvallendste en mooiste adventskalenders.

info

De prijzen voor adventskalenders lopen dit jaar uiteen van 6,95 euro tot 700 euro (!). Eigenlijk heeft elke grote winkelketen er wel een.

Verrassing onthuld

Ook influencers en youtubers hebben de trend ontdekt. Youtuber Rebecca Denise maakt bijvoorbeeld video's waarin ze adventskalenders in één keer openmaakt. Ze onthulde dit jaar van zo'n twintig kalenders de inhoud. "Ik vind niet dat ik het verpest, want het is klikken op eigen risico. Je weet wat je gaat kijken", zegt ze erover.

De video's zijn populair, is te zien aan het aantal views. Er kijken zo'n 30.000 mensen per keer naar haar unboxing-video's. 'Dankjewel Rebecca, ik weet nu wederom weer dat het niet nodig is om deze aan te schaffen', reageert iemand onder een video.

Een van de vele video's waar Rebecca Denise een adventskalender onthult

Prijs en kwaliteit

Waar Rebecca Denise op let tijdens het openen van de adventskalenders is onder andere of er geen 'opvulproducten' in zitten: "Een of twee kleintjes vind ik prima, maar om de prijs-kwaliteitverhouding te behouden mogen het er niet meer zijn." Verder is afwisseling in de producten erg belangrijk vindt ze en niet alleen kleine verpakkingen.

De commercialisering van adventskalenders komt de youtuber goed uit: "Ik ben dol op adventskalenders, ik vind het leuk dat het nu zo'n trend is." Maar, zegt ze, het is zonde dat de prijzen zo omhoog zijn gegaan. "Het hoeft allemaal niet zo over de top en duur als de vraag groter wordt." Daar kan een kijker van een van haar video's zich ook in vinden: 'Dit is geen 60 euro waard. Bedankt voor de unboxing!'

Niet alleen maar minpunten

De reden dat juist adventskalenders aanslaan heeft volgens hoogleraar Mortelmans te maken met de beleving. "Je kan de kalender zien als een voorbereiding op de beleving van kerst. Het commercialiseren hiervan is een slimme zet, want zo ben je 4 weken lang bezig met het feest."

Die commercialisering heeft niet alleen maar minpunten, zegt hij. "Er wordt vaak op een negatieve manier over gesproken, maar het heeft ook een integratiefunctie. Het ritueel dat mensen samenkomen in de stad om zo'n ding te kopen heeft veel waarde."

Bekijk ook

De grens over, maar toch zijn er grenzen

Er waait veel commercialiteit over vanuit de Verenigde Staten, bevestigt Mortelmans. "Toen ik kind was, vierden we bijvoorbeeld geen Halloween en nu lijkt het alsof we nooit anders hebben gedaan. Soms is het griezelig om te zien hoe goed de marketingtechnieken werken." Maar we mogen de marketeers niks kwalijk nemen, vindt hij, want ook zij drijven gewoon hun professionaliteit door.

En we hoeven niet bang te zijn dat alles zomaar commercieel wordt, voegt hij toe. "Stel men organiseert nu een broer- en zussendag met allemaal cadeautjes, ik weet niet of zoiets aanslaat. Bovendien zijn we dan om de 2 weken van die grote feestdagen aan het vieren. Er is wel een grens aan de macht van marketeers."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'
Oud-student Rozemarijn heeft geen recht op een studievoucher
Bron: Eigen foto

Zo’n 20.000 oud-studenten lopen de studievoucher van ruim 2.000 euro mis omdat het behalen van alleen een universitaire bachelor volgens de overheid niet als een volledig diploma telt. "Als ik dat had geweten, had ik andere keuzes gemaakt."

Voor het behalen van een 'volledig universitaire diploma' moeten studenten volgens DUO zowel een bachelor als masteropleiding hebben afgerond. Alleen de universitaire studenten die aan deze eis voldoen, komen in aanmerking voor de studievoucher: een compensatie van 2.097 euro voor het niet optimaal kunnen profiteren van de investeringen in het hoger onderwijs.

'Ik schrok'

De regel zorgt voor grote frustratie onder studenten die hier niet aan voldoen, zo ook bij de 25-jarige oud-student Rozemarijn Gierkink. Op een informatiesite dacht zij eerder te lezen dat ze recht had op een studievoucher, maar toen ze via DUO inlogde bleek dit anders te zijn. "Ik zag toen dat het bedrag niet van mijn schuld afgehaald was. Ik schrok, want dit kostte me toch weer 2.000 euro."

"Ik heb tussen 2017 en 2023 een wo-bachelor Kunsten, Cultuur en Media gestudeerd in Groningen en geen aanvullende beurs gehad. Toch krijg ik niets terug."

Studievoucher ter compensatie

Wat bleek nou? Rozemarijn voldoet maar aan twee voorwaarden voor de voucher. En om in aanmerking te komen voor de studievoucher moeten studenten aan de volgende drie voorwaarden voldoen: nog nooit eerder een voucher hebben ontvangen, tussen september 2015 en augustus 2019 zijn begonnen met de studie, én zowel een bachelor als master of een hbo-opleiding binnen 10 jaar hebben afgerond.

Pas wanneer een student aan alle drie de voorwaarden voldoet, komt hij of zij in aanmerking voor de compensatie. Dit jaar is de tegemoetkoming voor de voucher 2.097,08 euro, dit bedrag wordt verrekend met de huidige studieschuld.

Bekijk ook

'Als ik dit had geweten'

Voor Rozemarijn was een master doen destijds geen optie. "Ik heb 6 jaar gedaan over een 3-jarige opleiding en niemand die toen zei: 'misschien moet je doorgaan met studeren, want een wo-bachelor is niet genoeg voor een geldbedrag in de toekomst.' Dat maakt het extra zuur."

Met de kennis van nu had Rozemarijn andere keuzes gemaakt, vertelt ze. "Ik heb bestuursjaren gedaan en daardoor vertraging opgelopen. Als ik dit allemaal had geweten, had ik misschien mijn studie sneller afgerond of meteen een master gedaan."

Schande

Voorzitter van de Landelijke studentenvakbond (LSVb), Abdelkader Karbache hoort verhalen als die van Rozemarijn dagelijks. "Het gaat om zo'n 20.000 oud-studenten die dus geen recht hebben op deze voucher, omdat de overheid alleen een wo-bachelor niet als volledige opleiding ziet."

"Dat is problematisch, omdat juist deze groep vaak vanwege financiële redenen geen master meer kan doen," zegt Karbache. "Zij ronden zo snel mogelijk hun bachelor af en gaan met dat papiertje bijdragen aan de maatschappij door te werken. Dat juist zij financieel gestraft worden door de voucher niet te ontvangen, vind ik een schande."

Bekijk ook

Afspraken herzien

Bij de invoering van het leenstelsel in 2015 is besloten dat alleen een combinatie van een bachelor- en masterdiploma als volledige opleiding geldt. Hoewel DUO destijds studenten hierover heeft geïnformeerd, merkt LSVb-voorzitter Karbache dat veel studenten daar niets van weten.

"De informatievoorziening is gebrekkig, waardoor studenten niet weten waar ze aan toe zijn", merkt hij op. "Het is tijd om de afbakening opnieuw te bekijken en ook wo-bachelorstudenten te compenseren."

'Niemand snapt er nog iets van'

Maar, onderwijsminister Bruins stelt dat het herzien van de regels niet wenselijk is omdat dit de stabiliteit van het overheidsbeleid zou ondermijnen.

Karbache reageert met een lach bij het woord 'stabiel'. "De spelregels veranderen telkens opnieuw. Eerst was de studievoucher een certificaat, nu is het een geldbedrag. De overheid moet stoppen met het bedenken van nieuwe regels, want niemand snapt er nog iets van."

Bekijk ook

Juridische stappen

Volgens de LSVb is dit de zoveelste trap na aan de pechgeneratie. "Wij overwegen inmiddels juridische stappen om de studievoucher ook voor wo-bachelor studenten uit te laten betalen", laat voorzitter Karbache weten.

"Het gaat om een bedrag van ruim 2.000 euro, dat willen en kunnen zij niet missen. En daarnaast zorgt dit opnieuw voor een vertrouwensbreuk tussen studenten en de overheid die niet zomaar is opgelost."

'Toch gun ik het anderen'

Of Rozemarijn ooit nog gecompenseerd wordt voor haar studielening, blijft voorlopig een mysterie. Wel gunt ze anderen de compensatie én een basisbeurs.

"Ik ben blij voor mijn broertje, die nu wel een basisbeurs krijgt. Maar het voelt heel cru. Geef ons dan échte compensatie. Dat is het gevoel dat blijft hangen", zegt ze tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dit is alles wat we tot nu toe weten over de kunstroof in het Drents Museum

Waar is de helm? Die vraag houdt iedereen bezig na de kunstroof van afgelopen weekend, waarbij Roemeense archeologische schatten uit het Drents Museum in Assen zijn gestolen. Ook kunstdetective Arthur Brand volgt de Drentse kunstroof op de voet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant