Basisschoolleerlingen verliezen in rap tempo het vermogen om goed te schrijven. Door tablets en digiborden in elk klaslokaal wordt er veel minder geschreven. Is dat een ramp? Niet volgens expert Rob Martens: "We moeten er niet zo dramatisch over doen."

Sinds de tablet in het klas kwam en het krijtbord verdween, is er op veel basisscholen maar weinig aandacht voor schrijven met de hand. Ook thuisonderwijs maakte het schrijven niet beter. Elke ouder met schoolgaande kinderen ziet het van dichtbij gebeuren.

Informatie opslaan

Directeur Rob Martens van het Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek ziet de ontwikkeling, maar volgens hem was het ook vroeger met de schrijfvaardigheid slecht gesteld. Met smartphones en nieuwe lesmethodes zal het er voorlopig niet beter op worden.

En of die hanenpoten en gammel golvende zinnen jongeren later ook echt in de weg zullen zitten, betwijfelt hij. De veelgehoorde theorie is dat kinderen beter informatie leren opslaan door vaker met de hand te schrijven. "Dat klinkt aannemelijk, maar is wetenschappelijk moeilijk te onderbouwen", zegt Martens.

Bron: EenVandaag

Krijtborden terug

De vraag is of met de hand schrijven nog wel nodig blijft. Directeur Martin Dekker van basisschool De Klinker in Oud Beijerland vindt dat swipende en tiktokkende jongeren wel degelijk wat missen. Hij kreeg klachten van middelbare scholen en besloot in te grijpen. Op voorspraak van twee docenten gaf hij afgedankte krijtborden hun plek in de klas terug.

Schrijven oefenen werd een prominenter onderdeel in de les, bijvoorbeeld bij werkstukken maken in de klas. "Schrijven is echt iets anders dan tikken op een scherm", legt de schooldirecteur uit. Ook al was het in thuisonderwijs-tijd lastig om te meten of zijn leerlingen het landelijk gezien beter doen dan ergens anders, ze scoren nu gemiddeld wel hoger.

Beter lezen door beter schrijven

"Een taalvaardig mens komt verder in het leven", vindt de schooldirecteur. De meeste leerlingen raakten ook enthousiast. Al betekende dat weer niet dat ze ook buiten schooltijd eerder gingen schrijven dan gamen.

"Kinderen zijn wereldwijs geworden. Maar het ontbreekt ze vaak aan parate kennis", zegt Dekker. "Ze lezen een tekst minder goed door, trekken sneller conclusies. Beter leren lezen ligt in het verlengde daarvan. Die oefen je beter door ook zelf te schrijven. Daar heeft de hele maatschappij wat aan."

Het museum van het onderwijs

Rob Martens is niet zo zeker van het effect van schrijven. Hernieuwde aandacht voor schrijven is leuk en spannend, maar je moet volgens hem kijken naar het lange termijneffect. En dat is nu nog niet te meten.

"Het moet niet vervreemdend gaan werken. Zodra leerlingen het gevoel krijgen dat we ze naar het museum van het onderwijs begeleiden is het effect weg. Dan span je het paard achter de wagen."

Inwoners van Hellevoetsluis en omgeving ruiken al 1,5 jaar lang wiet als ze de deur uitlopen, of de ramen open hebben. Dat komt door een fabriek voor staatswiet. Ze zijn het zat, maar er lijkt geen verandering in te komen.

Voor het experiment met staatswiet staat in Hellevoetsluis een legale wietfabriek. Een nare bijkomstigheid: een heftige wietgeur. Inwoners trekken al tijden aan de bel, maar tot nu toe met weinig resultaat. "Wij zijn gewoon slachtoffer van een experiment."

'Hoesten, hoofdpijn, prikkende ogen'

Staat de wind goed, dan kunnen Hellevoetsluisers Cora van Mook en Nettie van der Sar even rustig door de neus ademen. Maar dat is de rest van de tijd wel anders. En staat de wind gunstig voor hen, 'dan zijn er ongetwijfeld andere mensen in de omgeving die last ervaren', vertellen ze.

Al 1,5 jaar hebben ze te maken met de stank, en dat heeft invloed. "'s Nachts als je je raam open hebt, dan heb je een hele droge keel en hoest je raar, je ogen kunnen prikken. Er zijn ook mensen die er echt migraineaanvallen van hebben", vertelt Cora. "Het lijkt op de geur die je weleens op straat ruikt maar dan een stuk zwaarder en penetranter."

Veel meldingen

Ze zijn niet de enigen die last hebben van de stank. "Er wordt ook gemeld vanuit Oostvoorne, Rockanje en Brielle, dus niet alleen vanuit ons", vertelt Wil van Barendrecht die naast de kas woont.

"Op dit moment liggen er 1.338 meldingen bij de DCMR", weet Wil. Dat is de Milieudienst Rijnmond die het bedrijf op geuroverlast controleert.

Wel aandacht, geen actie

Daarnaast zijn de inwoners al op verschillende plekken geweest om iets aan de stank te doen. "Bij de gemeente, in de rechtbank." Maar tot nu toe met weinig resultaat.

Wil vertelt: "De aandacht van de gemeente hebben we wel, maar er gebeurt niks omdat die zich verschuilen achter allerlei ingewikkelde procedures, zoals onder dwangsom bepaalde maatwerkbesluiten. En daar hebben ze iedere keer lange termijnen voor, die elke keer totdat het uiterste worden gerekt voordat er eindelijk weer eens actie ondernomen wordt."

Vaststellen normeringen

Het enige wat er voorlopig op zit voor de inwoners, is afwachten. "Op dit moment worden bepaalde normeringen vastgesteld, waaronder de geuroverlast moet blijven. Want er zijn nog niet echt meetinstrumenten ontwikkeld om nou precies te kunnen aantonen wanneer de geuroverlast boven een bepaalde norm uitkomt."

Maar ook als die normering rond is, is het afwachten hoe er vanuit het bedrijf wordt gereageerd. "Tot nu toe verdedigt het bedrijf zich met: 'We zijn nog bezig met maatregelen te nemen, met koolstoffilters neer te zetten en allerlei andere dingen te doen. Dat heeft tijd nodig voordat wij dat allemaal ingeregeld hebben.'"

Geen verandering

"We zijn bezig vanaf augustus 2023 en zitten nog steeds in dezelfde stank", zegt Wil ontzet. "Het blijft maar."

En een nieuwe plek zoeken om te wonen, dat zit er volgens de omwonenden ook niet in. Zelfs al zouden ze dat willen. "Je kan geen kant op, want je huis is gewoon veel minder waard."

Langzamer dan gewenst

Gemeente Voorne aan Zee, waar Hellevoetsluis onder valt, vertelt in een schriftelijke reactie dat ze de zorgen van de omwonenden goed begrijpen en dat ze het belangrijk vinden dat de overlast zo snel mogelijk stopt. "De zorg van onze inwoners staat voorop en daar zetten we ons voor in. Wij voelen ons niet verantwoordelijk voor de productie van wiet ten behoeve van het experiment, iets wat we ook meerdere keren aan Den Haag hebben laten weten."

Daarbij laten ze weten dat er voor de overlast een juridische procedure loopt. "Vanwege wet- en regelgeving en de duur van juridische procedures gaat dat langzamer dan gewenst. Dit komt omdat er in eerste aanleg nauwelijks regelgeving was voor juridische handhaving op geuroverlast."

Inspecteurs aanwezig

"We zijn voor de handhaving ten aanzien van geuroverlast niet gebonden aan landelijke regelgeving voor het Wietexperiment", gaat het statement verder. "Er zijn wettelijke eisen en termijnen waar we ons als gemeente aan moeten houden. Zo zijn wij verantwoordelijk voor de handhaving op de milieuwetgeving."

Volgens de gemeente zijn inspecteurs van DCMR Milieudienst Rijnmond regelmatig aanwezig om vast te stellen of sprake is van geuroverlast. "Dit doen zij zowel op basis van meldingen van inwoners als op eigen initiatief. Bij overtredingen wordt hierop gehandhaafd."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.