'Laat deze homoseksuelen maar in de kast. Er zijn er al genoeg uit de kast. De overlast door hun gedrag op parkeerplaatsen langs snelwegen en in parken is al groot genoeg.'

Een van de vele reacties op ons onderwerp van afgelopen zaterdag over het taboe op homoseksualiteit in de sport, en met name in het (prof)voetbal. Aan de vooravond van het Europees Kampioenschap voetballen zijn mijn collega Wout van Erven en ik op zoek gegaan naar homoseksuele voetballers, in Nederland maar ook daarbuiten. Waarom komen ze niet uit de kast? vroegen we ons af. In ons tamelijk moderne land is het verder overal bespreekbaar, maar zodra je het voetbalveld betreedt wordt de klok ineens teruggedraaid. Hoe komt dat toch?

Veel mensen die reageren vinden dit klaarblijkelijk grote onzin. 'Laat ze lekker voetballen. Wat maakt het uit of ze homo zijn of niet?' is de tendens. Alsof we een soort quiz hebben gemaakt...'Herken de homo?' maar dan op het voetbalveld. In dit veelbesproken programma (RTL, 2005) deden alle mannelijke kandidaten zich voor als hetero, terwijl een deel in werkelijkheid homo is. Een aantal vrouwen moet vervolgens raden wie de homo is en wie niet.

Ik vermoed dat diegenen die het onderwerp onzinnig vonden het niet gezien hebben, maar alleen de aankondiging hebben gelezen. Na het zien van onze zoektocht naar iemand die er ook maar iets over wil zeggen in het voetbal en na het horen van de welbekende spreekkoren ('Alle boeren zijn homo's / 'He's gay, he's dead') kan je moeilijk volhouden dat het onzinnig is er aandacht aan te besteden.

Toch is de vergelijking met het programma 'Herken de homo' helemaal niet zo vreemd. Ook in het voetbal zullen er mannen rondlopen die zich voordoen als hetero, inclusief vrouw en misschien zelfs gezinnetje. Hun werkelijke gevoelens houden ze verborgen, omdat het onmogelijk is deze ook maar voorzichtig te uiten in de voetbalwereld. 'Je bent voetballer en dus ben je hetero. Het bestaat gewoon niet. Je bent een voetballer', vertelt de Duitse Marcus Urban in onze reportage. Hij kwam onlangs uit de kast, inmiddels 36 jaar oud en niet verder gekomen dan semi-prof niveau. Algemeen erkend als aanstormend voetbaltalent in de voormalige DDR, haakte hij vroegtijdig af vanwege het homo-onvriendelijke klimaat in het voetbal.

Volgens statistieken moeten er van de 400 spelers die op het EK volgende week acte de présence geven zo'n tien homoseksuele spelers zitten. In ons eigen land spelen ongeveer 600 profvoetballers. Als we daar weer even de statistieken op los laten, moeten zo'n 15 homoseksueel zijn. Natuurlijk, het zijn maar cijfertjes...Maar noch op het EK, noch in eigen land bestaan homoseksuele voetballers. Raar toch of niet? Ik bedoel, ik wil niemand uit de kast praten, iedereen moet vooral zelf weten hoe hij zijn leven inricht, maar als je er even langer over nadenkt, is het merkwaardig.

Er bestaan geen homoseksuele voetballers. Er bestaan dus ook geen 'rolemodels', die laten zien dat je stoer én homo kan zijn. Sterspeler én homo. Integendeel. Op YouTube regent het van de filmpjes van spreekkoren op voetbalwedstrijden. Kijk maar naar deze, bij de wedstrijd Emmen -FC Omniworld januari dit jaar bijvoorbeeld:

Bij de Engels voetballer Justin Fashanu, de eerste Engelse profvoetballer die uit de kast kwam (in 1990), ging het spreekkoor heel wat verder dan 'Alle boeren zijn homo's':

Na zijn coming out lieten zijn fans en zelfs zijn eigen broer, ook een profvoetballer, hem vallen. Justin pleegde uiteindelijk zelfmoord. Na zijn dood zongen fans: 'Hij is homo, hij is dood en hij hangt in de schuur'.

He's gay, he's dead, he's hanging in the shed. Vervang het woordje 'gay' voor 'black' en een flinke rel is geboren. Maar niet als het over homo's gaat. Het filmpje is nog gewoon te vinden op YouTube.

In Nederland kennen we twee semi-prof voetballers die uit de kast zijn gekomen. Ton Wensley (Helmond sport) en John Bever (1 seizoen bij FC Dordrecht), inmiddels bekender als zanger, maar allebei kwamen ze er pas voor uit nadat ze gestopt waren met voetbal.

Homoseksuele scheidsrechters bestaan weer wél. Misschien makkelijker om als relatieve buitenstaander ervoor uit te komen. Een van die (top)scheidsrechters die het gewoon openlijk zei was John Blankenstein, in 2006 helaas op jonge leeftijd overleden. Zijn levensmissie -homoseksualiteit in het voetbal bespreekbaar maken- wordt nu voortgezet door zijn zus, Karin Nederpelt-Blankenstein, die daarvoor de John Blankenstein Foundation oprichtte.

Met een boek waarin interviews moeten komen met gestopte of nog actieve homoseksuele topsporters willen ze het onderwerp maar weer eens op de kaart zetten. Het boek moet na de Olympische Spelen in het najaar uitkomen. Schrijver Huub ter Haar is er al een jaar mee bezig. Hij heeft intussen schaatsers, tennissers, en andere sporters, maar voetballers...nee. 'Ik heb veel tips nagebeld en nagezocht, maar altijd krijg ik als antwoord dat de informatie verkeerd is, dat het een misverstand is etcetera', vertelt Ter Haar in onze reportage van afgelopen zaterdag.

Volgens COC-voorzitter Frank van Dalen durven homoseksuele voetballer in het huidige klimaat zich niet uit te spreken voor hun geaardheid omdat ze bang zijn voor hun sportcarriere. 'Ze zijn bang dat ze contracten mislopen, dat sponsors terugschikken en het publiek negatief reageert'. Dat leidt er volgens Van Dalen toe dat goede voetballers, die toevallig homoseksueel zijn, verloren gaan voor het voetbal.

De KNVB moet dan ook homoseksualiteit in het voetbal bespreekbaar maken. Hoe? Een postercampagne in alle sportkantines? Hetereoseksuele stervoetballers zoals Beckham of Van Nistelrooij die zich uitspreken voor een minder homofoob klimaat in het voetbal?

Of toch maar gewoon afwachten tot het tij keert? En al die kleine, enthousiaste F-voetballertjes dan, die ervan dromen bij Ajax of Feyenoord te spelen, en in hun pubertijd erachter komen dat ze niet voldoen aan het standaard beeld?

Ter Haar droomt van de dag dat een stervoetballer, die openlijk homoseksueel durft te zijn, wordt toegejuicht door 60.000 fans. 'Maar ik denk dat die dag nog ver weg is'.

Gezien de reacties op dit onderwerp van mensen die vinden dat homo's maar in de kast moeten blijven, omdat ze zich anders allemaal en masse op parkeerplaatsen begeven op zoek naar seks, denk ik inderdaad dat het nog wel even kan duren.

Oja, hierrr kunt u onze uitzending terug zien.

Twee derde van de ouders vindt het goed dat de basisschool van hun kind deze week meedoet met de Week van de Lentekriebels. Toch leidt de themaweek ook tot boze reacties: een kwart wil dat de school van hun kind niet meedoet.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 1.400 ouders in het Opiniepanel, die een kind hebben op de basisschool. Tijdens de Week van de Lentekriebels wordt aandacht besteed aan voorlichting over weerbaarheid, relaties en seksualiteit. Basisscholen kunnen zich vrijwillig aanmelden om mee te doen aan deze themaweek.

'Laten we het bespreekbaar houden'

Van ouders van wie de basisschool van hun kind meedoet aan de themaweek, is bijna twee derde (63 procent) daar positief over. Zij vinden het bijvoorbeeld goed dat kinderen leren hun grenzen aan te geven, en daarmee weerbaarder worden. Ook vinden veel ouders dat die voorlichting op school 'er gewoon bijhoort'. "Laten we niet zo moeilijk doen over dit onderwerp en het gewoon bespreekbaar houden", vindt een ouder.

Bovendien vindt 70 procent van alle deelnemers het belangrijk dat ook basisscholen aandacht besteden aan relationele en seksuele voorlichting. Vaak omdat zij vermoeden dat niet ieder kind daar thuis een goede basis van meekrijgt. "De opvoeding ligt vooral bij ouders, maar er zijn ook kinderen die nooit iets meekrijgen over seksualiteit of leren dat homo's vies zijn. Dus ook de school is belangrijk hierin", schrijft een deelnemer.

'Week niet naar school'

Tegelijkertijd zou een kwart (26 procent) van de ouders met een kind op een deelnemende basisschool liever zien dat die school niet meedoet aan de Week van de Lentekriebels. Sommigen vinden de basisschool 'te vroeg' om met voorlichting te beginnen. Anderen vinden het een taak die vooral bij ouders hoort te liggen.

Maar er klinken ook fellere geluiden. Sommige ouders omschrijven de themaweek als 'woke onzin', hebben moeite met aandacht voor lhbtqi+-onderwerpen, of denken dat het programma 'een ideologie probeert op te dringen'. Enkele ouders verbieden hun kind om die reden zelfs om naar school te komen. "Mijn kind is daar niet bij, ze heeft 'de griep'", vertelt een ouder.

'Reacties heftiger geworden'

Die geluiden herkennen ook de ruim 300 basisschoolleraren en -directeuren die deelnamen aan het onderzoek. Meer dan de helft van hen kreeg ook weleens reacties van ouders naar aanleiding van deze week. Sommigen van hen merken op dat die de laatste jaren 'veel heftiger' zijn geworden, in enkele gevallen met agressie of bedreigingen als gevolg.

"Negatieve reacties komen vrijwel altijd door desinformatie op social media", merkt een leraar op. "Ouders horen de meest idiote verhalen en lijken dat helaas ook nog te geloven." Enkele scholen voegen daaraan toe dat eerdere deelnames tot zoveel verzet onder ouders leidden, dat ze er inmiddels mee gestopt zijn of de lessen op een ander moment inplannen.

In gesprek gaan

Andere leraren laten weten dat veel weerstand ook kan worden weggenomen door met de ouders in gesprek te gaan, of vooraf inzicht te geven in de inhoud van het lesprogramma. Toch doen in de praktijk niet alle scholen dat. Bij de deelnemende scholen, kregen 6 op de 10 ouders (59 procent) vooraf te horen hoe de school invulling geeft aan de themaweek.

3 op de 10 (31 procent) geven aan daar geen informatie over te hebben ontvangen. "Ik had graag geweten of en hoe er aandacht aan wordt besteed, omdat ik er positief over ben", vertelt een ouder. "Maar ik begrijp ook dat de school terughoudend is gezien de reacties die het kan oproepen."

Bekijk ook

• 

  Hoe deze school ouders voorlichting moest geven over de Week van de Lentekriebels: 'Vertrouwen was weg'

  • 31-03-2025