Stoppen met social media is, voor wie een heel digitaal leven onderhoudt, makkelijker gezegd dan gedaan. Toch zetten grootgebruikers van social media soms bewust de stap. De laatste tijd ook vanwege kritiek op het bedrijf achter Facebook en Instagram.

Spijt hebben Manon Ossevoort (46) en Roeland Stekelenburg (58) tot nu toe allerminst van hun keuze om hun social media-accounts te verwijderen. Dat is anders voor fervent twitteraar Tammie Schoots (27). Zij keerde Twitter al meerdere keren de rug toe, maar lang duurde dat telkens niet. "Het zoog me er toch weer naar terug."

Noodzakelijk toevluchtsoord

Inmiddels is Schoots weer druk aan het twitteren. Ze ziet het medium als een noodzakelijk toevluchtsoord, omdat het een plek is waar ze zich als trans persoon kan uiten. "In de 'echte' wereld kom ik door wie ik ben moeilijk aan een baan en willen weinig mannen met mij daten."

Dat zorgt voor een deuk in haar eigenwaarde, zegt ze. "Op social media kom ik in contact met andere trans personen, die met dezelfde vraagstukken worstelen. Daar voel ik de erkenning en het begrip voor wie ik ben."

Bron: Eigen foto

Gevaar van social media

Al schuilt daarin ook het gevaar van social media, erkent ze. "Je krijgt likes en je tweets worden gelezen. Het geeft je het gevoel dat je ertoe doet. Maar het is tegelijkertijd heel leeg."

"Daar ben ik me bewust van. Het levert in feite niks concreets op", zegt Schoots. "Ik zoek namelijk nog altijd naar die baan en dat vriendje"

'Digitale zelfmoord'

Wie mee kan praten over een afscheid van social media, is Manon Ossevoort. Ruim 10 jaar lang deelde ze in haar dagelijkse columns lief en leed met haar volgers in de digitale wereld die Facebook heet. Tot begin maart. Klik, account verwijderd.

Het klinkt simpel, al was de opmaat daar naartoe dat allerminst. Wekenlang heeft ze haar volgers persoonlijk benaderd en hun contactgegevens opgevraagd. "Het voelde als een digitale zelfmoord. Maar het zet je wel aan het denken wie er écht belangrijk voor je is."

Bron: EenVandaag

Positieve gevolgen

Ze is nu twee weken verder en ze voelt zich nog altijd goed over haar vertrek. "Je snijdt een gedeelte van jezelf weg, maar daardoor ontstaat er meer ruimte op een dag. Die tijd gaat nu naar de mensen om mij heen."

"Ik hou er misschien minder vriendschappen aan over, maar die zijn wel echter", vervolgt ze. "En ik heb daarnaast meer tijd voor mezelf. Niet meer constant die afleiding en de trigger om te reageren."

Bekijk ook

• 

  De gevaren van social media tijdens incidenten als de gijzeling in Amsterdam: 'Je speelt met mensenlevens'

  • 23-02-2022

Vriendschappen verwateren

Dat die trigger om te reageren op social media uit de hand kan lopen, weet Tammie Schoots maar al te goed. Neem vorig jaar tijdens de bestorming van het Capitool. "Bij dat soort gebeurtenissen bleef ik thuis, zei ik mijn plannen af en ging ik er op social media met allerlei mensen over praten."

Schoots merkte dat vriendschappen verwaterden en dat ze niet meer op feestjes werd uitgenodigd. "Maar een uitnodiging voor een feestje krijg ik ook niet van de mensen met wie ik op internet praat."

Sociale batterij

Een actief leven op social media vraagt veel van de 'sociale batterij', zegt ze. "Je houdt weinig tijd over voor de vriendenkring in de fysieke wereld. Terwijl het daar uiteindelijk wel moet gebeuren."

Op dat soort realisatiemomenten trok Schoots in het verleden nog wel eens weg van Twitter, om er later weer naar terug te keren. "Ik ben al 5 keer heen en weer geschipperd, maar in de fysieke wereld voel ik me nog altijd niet begrepen."

Bekijk ook

• 

  Volgens Rutte zijn social media 'een beetje voorbij', maar cijfers bewijzen tegendeel

  • 20-01-2020

Fout bedrijf

Bij Ossevoort ligt de reden voor haar digitale vertrek net wat anders. Dat heeft specifiek met Facebook te maken, niet met social media an sich. "Nee, want het idee van social media is fijn. Een plek waar mensen samenkomen, kennis delen en verbinding zoeken, dat is essentieel. Maar Facebook voelt voor mij niet meer goed. Ik vind het een ethisch fout bedrijf."

Die mening deelt Roeland Stekelenburg, die jarenlang aan het hoofd stond bij de NOS als het om nieuwe media ging. Al sinds de opkomst ervan verdedigt hij social media, die volgens hem de wereld mooier kunnen maken. "Dat geloof ik nog steeds. Maar met Facebook en Instagram gaat dat niet lukken, integendeel."

Bron: ANP Kippa

Ongemak

Hij loopt al enige tijd rond met een gevoel van ongemak bij de rol die social media in de samenleving spelen. "Ik zie verruwing van taal en omgangsvormen, complottheorieën en in het geval van Meta een bedrijf dat vanwege commerciële belangen maar weinig doet tegen het rondpompen en versterken van radicale ideeën."

Ook hekelt hij het bedrijf achter Facebook en Instagram vanwege de volgens hem bewust ingebouwde verslavende componenten. "De verwachting na het plaatsen van een bijdrage of een foto is dat er likes gaan binnenkomen. Het geeft een plezierig gevoel als dat gebeurt, maar teleurstelling en twijfel als de likes uitblijven." Daardoor komen mensen in de problemen, ziet hij.

Bekijk ook

• 

  'Het is tijd voor wetgeving die duidelijk maakt wat de regels zijn voor het delen van informatie op social media'

  • 07-01-2021

Negativiteit

Van een hele actieve rol online, naar een verwijderd account. Wat levert dat op? "In mijn hoofd ging het dan alsof ik nog op Twitter zat. Dat je denkt: dit was een leuke tweet geweest. Maar het geeft eigenlijk vooral veel rust", zegt Schoots, terugdenkend aan de momenten dat ze Twitter de rug toekeerde.

Ze wijst naar alle negativiteit die ze op haar tijdlijn voorbij ziet komen. "Dat zie ik dan niet. Het vervelende is: als je Twitter opent, heb je geen keuze wanneer je wat binnenlaat." Ossevoort merkt dat ook, nu ze twee weken geleden is vertrokken op Facebook. "Wat je daar langs ziet komen is via algoritmes gedirigeerd. Nu kan ik zelf kiezen wat ik tot me neem."

Positief

Stekelenburg kan het iedereen aanbevelen om social media-accounts vaarwel te zeggen. Alhoewel het voor hem na één week nog wel even wennen is - "normaal weten mensen waar ik uithang, dat is opeens niet meer zo" - is hij vooral positief.

"Dat behoorlijk doelloze scrollen door je tijdlijn is voorbij. Je leeft meer in het hier en nu, want er is minder afleiding", zegt hij. "En ik krijg veel minder dingen binnen waar ik eigenlijk helemaal geen prijs op stel."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Bekijk ook

• 

  Scholen vragen overheid om hulp bij aanpak van levensgevaarlijke 'challenges' op social media: 'We lopen achter'

  • 05-03-2025

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

Bekijk ook

• 

  Lopen leerlingen geen digitale achterstand op? En andere vragen beantwoord over het mobieltjesverbod op school

  • 04-09-2024

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."

Een motie van wantrouwen dreigt voor PVV-minister Faber in de Tweede kamer. Ze weigert haar excuses aan te bieden voor het niet tekenen van vijf voordrachten voor lintjes. Morgenochtend moet de minister zich verantwoorden tijdens een debat.

Minister Marjolein Faber vindt dat het werk van de oud-vrijwilligers van het COA, die werden voorgedragen voor een lintje, haaks staat op haar migratiebeleid. Tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer spraken veel Kamerleden daar schande van. Meerdere oppositiepartijen dreigen het vertrouwen in haar op te zeggen.

'Dat moet je niet politiek maken'

"En ik wil er alles aan doen om het tij te keren. Om de komst van zoveel mogelijk nieuwe asielzoekers en vreemdelingen naar Nederland te minimaliseren", zei ze dinsdag tijdens het vragenuur. "Dat signaal heb ik willen geven toen ik besloot de toekenning van lintjes niet te ondertekenen. En ik sta daar nog steeds achter."

Politiek commentator Joost Vullings vertelt dat de lintjes vooral een traditie zijn en niet politiek. "Dat is waardering voor werk dat je doet voor de samenleving. Dat moet je niet politiek maken." Maar dat heeft minister Faber volgens hem nu wel gedaan, door te weigeren een handtekening te zetten.

Bekijk ook

• 

  Waarom het zo uitzonderlijk is dat Marjolein Faber als minister weigert handtekening te zetten voor koninklijke onderscheiding

  • 31-03-2025

'Doe alsjeblieft normaal'

"De emoties liepen soms hoog op", vertelt Vullings over het vragenuur. "Er werd geroepen, de irritatie was groot." Zo noemde D66-leider Rob Jetten minister Faber 'een schande voor het ambt'.

Ook coalitiegenoten Caroline van der Plas van BBB en Pieter Omtzigt van NSC zijn volgens Vullings duidelijk geen fan van deze actie. "Je zag dat ze echt dachten: 'Faber, doe alsjeblieft normaal. Zeg gewoon sorry dan kunnen we door.'"

Asiel op de agenda

Volgens Vullings is dit vrijwel zeker een stunt van de PVV om asiel op de agenda te houden. "Daar trapt iedereen in, maar iedereen doet dat bewust. Ze weten natuurlijk dat dit is wat Wilders beoogt", legt hij uit. "De aandacht naar zich toetrekken. Hopen dat het weer over asiel gaat en hopen dat het over hem gaat en niet over andere dingen."

Maar daar spelen volgens hem nu ook andere partijen op in. "Die zeggen dat het nu eigenlijk gaat over het kleinzielige gedrag van de PVV-minister, om te maskeren dat Faber niks voor elkaar krijgt."

Bekijk ook

• 

  Ombudsman vergelijkt asielwetten met toeslagenaffaire: 'De problemen worden alleen maar erger'

  • 20-03-2025

Eenheid van kabinetsbeleid

Ondertussen hebben premier Schoof en minister Judith Uitermark getekend voor de lintjes, maar daarmee is het probleem nog niet weg, zegt Vullings. "De eenheid van het kabinetsbeleid staat op het spel. We hebben gewoon een minister die haar goddelijke gang gaat en dan nog wel zeggen: 'Als Dick Schoof voor die lintjes tekent, dan verzet ik mij niet.'"

"Maar iedereen in Nederland weet dat zij eigenlijk tegen die lintjes is", gaat hij verder. "En zo werkt het niet in een kabinet. Een kabinet spreekt met één mond. Als er een besluit is genomen, ga je er met z'n allen achterstaan en is het niet de bedoeling dat je ervan wegloopt."

Een keer sorry zeggen

Het gaat volgens de politiek commentator waarschijnlijk niet tot een ruzie binnen het kabinet leiden. "Ik denk dat de PVV erop rekent dat de coalitie uiteindelijk Faber niet zal wegsturen", vertelt hij. "Want als je Faber wegstuurt, de lievelingsminister van Wilders, dan zet je de hele boel op het spel. En daar lijkt nog niemand aan toe te zijn."

"Maar wat ze natuurlijk wel willen, is dat Faber ergens een keer sorry zegt. We hebben haar gezien in het vraaguur, waar ze drie kwartier lang hetzelfde antwoord gaf." Dat wordt volgens Vullings nog het meest lastig en pijnlijk voor de coalitie tijdens het debat morgen.