Hele wijk in Purmerend van het gas af, op 6 bewoners na: 'Ik bepaal zelf hoe ik mijn huis verwarm'

De eerste wijken in Nederlandse steden gaan de komende jaren van het aardgas af. Maar niet alle bewoners willen daarin mee. "Ik wil zelf de regie blijven houden."

Terwijl de huizen van zijn buren stuk voor stuk van het gasnet worden afgekoppeld, kookt en verwarmt Fons van Kampen zijn huis nog steeds op aardgas. Van het gas af? Dat is aan Van Kampen niet besteed. "Ik kan nu nog zelf bepalen van wie ik mijn energie afneem", zegt hij. "De stadsverwarming is een monopolist. Wat als die zijn tarieven verhoogt? Dan kun je geen kant meer op. En wie zegt dat stadswarmte over 5 jaar nog steeds de beste oplossing is? Misschien is dat wel waterstof."

Kwaad bloed

Van Kampen woont in de Purmerendse arbeiderswijk Overwhere-Zuid. Het is één van de 27 proeftuinwijken die als eerste van het aardgas afgaan. 2 jaar geleden begon de gemeente met buurtbijeenkomsten. "Maar daar sloegen ze de plank gelijk mis", zegt een buurtbewoner die anoniem wil blijven. "Toen we hoorden dat ze ons van het gasnet wilden halen was de eerste vraag: 'Wie gaat dat betalen?' Het antwoord was: je kunt een lening afsluiten of een tweede hypotheek nemen. Dat zette meteen kwaad bloed."

Uiteindelijk kwam er subsidie: tot 8.000 euro per huishouden voor aanpassingen aan de woning, variërend van werkzaamheden in de meterkast tot de aanschaf van een elektrische kookplaat. Het eerste huis werd vorige maand afgesloten van het gasnet en aangekoppeld op het warmtenet. In totaal gaan 89 van de 95 woningen in het 'pilot-gebied' van het gas af. Er bleven zes weigeraars over, waarvan Van Kampen er één is.

'Ze deden van alles om me over te halen'

"Ze hebben van alles gedaan om me over te halen", zegt Van Kampen. "De projectmanager is bij me langs geweest, de gemeente heeft me gebeld. Ze zeiden dat ik nu subsidie kon krijgen en ik het straks allemaal zelf moet betalen. Maar ik wil de regie blijven houden."

Wat hem stoort is dat de gemeente de weigeraars bang probeert te maken. "Dan zeggen ze dat de hele straat open moet om mij straks aan te sluiten" zegt hij. "Maar dat is onzin. Het is gewoon een kwestie van een T-splitsing plaatsen op de pijp van mijn buurman." Van Kampen blijft daarom bij zijn standpunt. "Het is toch mijn huis? Waarom zou ik niet zelf mogen bepalen hoe ik het verwarm?"

Situatie in Groningen de doorslag

Bep van Os was lange tijd tegen aansluiting op de stadsverwarming. "Ik hoorde daar alleen maar kommer en kwel over." Ze was zelfs al op zoek naar een ander huis, dat niet aan de stadsverwarming zou komen te hangen. "Ik wilde baas in eigen huis blijven, en ik was bang dat niet meer te zijn". Toch is ze sinds 2 weken van het gas af. "Als je kijkt wat al die mensen in Groningen allemaal moeten doorstaan, dan kan je eigenlijk niet meer aan het gas blijven."

De ombouwoperatie was achteraf een fluitje van een cent. In 2 dagen was de straat voor haar deur open, de leiding aangesloten, de oude cv-ketel eruit en de nieuwe verwarmingsunit erin. De enige aanpassing die ze moest doen was de temperatuur van het water in de douche. "Ik geef de gemeente Purmerend het cijfer 8 voor de manier waarop ze dit hebben gedaan."

Weigeraars

Netbeheerder Liander zit met de weigeraars in zijn maag. Voor de zes huishoudens die op het aardgas aangesloten willen blijven moest er een nieuw gasnet, wel met beperktere capaciteit, worden aangelegd. Kosten: 150.000 euro. "Dat vinden wij maatschappelijk ongewenst", zegt Sarike van Wette van Liander.

"Wij werken met gemeenschapsgeld", legt Van Wette uit. "Als wij overal in het land voor een handjevol weigeraars het gasnet moeten vernieuwen, dan gaat dat flink in de papieren lopen. En alle klanten in ons verzorgingsgebied betalen daar aan mee." Liander juicht de wetswijziging waarmee bewoners verplicht van het aardgas afgesloten kunnen worden daarom toe.

'Niet iedereen hoeft dezelfde mening te hebben'

Projectmanager Jaspert Verplanke van de gemeente Purmerend ziet er geen heil in de burger te dwingen van het gas af te gaan. Purmerend koos ervoor heel dicht op de bewoners te zitten. De gemeente huurt een huis in de wijk en bouwt aan een persoonlijke relatie met de inwoners. "Wij proberen de inwoners van Purmerend te overtuigen, we blijven met ze in gesprek, met respect voor hun mening", zegt Verplanke. "Maar we zijn nu wel zo ver dat we gewoon bij iedereen binnen welkom zijn."

Dat er nu van de 95 huishoudens in de proeftuin zes zijn die niet van het gas af willen, ziet hij eigenlijk als een groot succes. "Slechts zes huishoudens twijfelen nog en die hebben nog steeds de kans om mee te gaan, want de straat moet nog worden opengebroken." Verplanke ziet de enorme uitdaging en denkt in Purmerend op de goede weg te zijn. "We leren hier hoe de energietransitie kan werken en een van de dingen die we leren is dat niet iedereen dezelfde mening hoeft te hebben."