'Gek mocht je Maarten Biesheuvel niet noemen, krankzinnig wel' - weblog Caroline van den Heuvel

Schrijver Maarten Biesheuvel overleed gisterochtend op 81-jarige leeftijd. Verslaggever Caroline van den Heuvel bracht heel wat uren met hem en zijn partner Eva door. Ze blikt terug op het leven van de schrijver die zichzelf 'krankzinnig' noemde.

Begin jaren 90, vlak voor kerst, benaderde ik de 'grote schrijver' Maarten Biesheuvel voor het eerst. Ik was zelf nog beginnend redacteur, voelde me wat beschroomd. Of hij een verhaal wilde schrijven voor onze uitzending op kerstavond? Eva, zijn partner, nam de telefoon op. Ze zou het met hem bespreken, zei ze. Binnen een halfuur belde ze al terug. "Maarten is reuze enthousiast. Hij holde meteen naar boven om eraan te beginnen. Een wonder: hij heeft al maanden niet geschreven, een writers block. Hij is alweer een tijd erg depressief."

Sinds 1966 krankzinnig

Maarten Biesheuvel, de schrijver die zichzelf sinds 1966 officieel krankzinnig noemde, is dood. Gisterochtend is hij overleden. Gewoon thuis, in dat leuke houten huisje 'Sunny Home' in Leiden. Hij woonde daar lange tijd met 'zijn' Eva.

In de jaren 70 en 80 schreef hij verhalen en boeken over zijn manisch-depressiviteit. Met titels als In de Bovenkooi, Brommer op zee en Een verpletterende werkelijkheid. Ze maakten allemaal diepe indruk op mij. De manier waarop hij de maanden beschreef waarin hij opgesloten zat in het 'gekkenhuis', omdat hij dacht dat Karel van het Reve God was en dat hijzelf kon vliegen.

De humor, het proza, de absurditeit. Alles werd in een volstrekte eerlijkheid opgeschreven. Hoe God zich in de isolatiecel aan hem openbaarde en Jezus hem pillen gaf. Ik vond het overweldigend om een kijkje in het brein van een krankzinnige te krijgen.

Waanzinnig universum

In zijn verhalen trok hij me zijn leven in. En beleefde ik zijn wanen en angsten mee. Rechtdoor naar zijn waanzinnige universum. Waar de werkelijkheid ophield en de waan begon. Daar lag de kracht van het schrijverschap van Maarten Biesheuvel.

Door de jaren heen hielden we contact en dat verliep eigenlijk altijd via Eva, zijn grote steun en toeverlaat. Eva en Maarten kenden elkaar van het gymnasium en waren sindsdien onafscheidelijk. In 2007 kreeg Maarten de PC Hooftprijs.

Hij had al jaren geen letter meer op papier gekregen. Maar de jury vond zijn verdiensten voor de Nederlandse literatuur belangrijker. Maarten en Eva vonden het een waanzinnig mooie eer.

Bij Maarten thuis

Voorafgaand aan de uitreiking mocht ik 2 dagen bij Maarten en Eva thuis filmen. Twee vreugdevolle dagen. In dat houten huis vol zwerfkatten en hond Bruno. Maarten 't Hart kwam langs om samen met Maarten Biesheuvel piano te spelen en psalmen te zingen. We spraken over literatuur, de liefde en krankzinnigheid. Eva vertelde dat ze bewust geen kinderen kreeg, omdat ze bang was dat de ziekte van Maarten erfelijk zou zijn. 's Avonds werden er frites gehaald.

Bron: EenVandaag

Maarten vertrouwde ons toe dat ze al een graf hadden gekocht, voor Eva, zijn zusje en hemzelf. "Dan lig ik straks samen met twee vrouwen onder de grond." In de tuin bezong hij zijn liefde voor Eva. "Al 52 jaar vormen wij een paar." Wat begon als een interview werd een portret van een levenslange liefde.

Een paar weken later was de uitreiking van de PC Hooftprijs. Samen met cameravrouw Sonja ter Laag ging ik er naartoe. Heel literair Nederland had zich verzameld. Maarten en Eva het stralende middelpunt. Opeens kwam Eva naar ons toe. "Sonja ik moet je nog bedanken. Voor de patat en de kroketten, ik was dat helemaal vergeten."

Een leven lang aan de pillen

Gek mocht je Maarten niet noemen. Krankzinnig wel. En grappen mocht je er ook over maken. Maar het was een leven lang pillen slikken. De depressie tastte hem steeds meer aan. Schrijven lukte op een gegeven moment nog nauwelijks. Soms was Maarten echt niet aanspreekbaar en bleef hij dagen op bed liggen.

Ik ga bovenop mijn vrouwen liggen

Een volgend moment was hij een gastheer om van te dromen. Kerst 2014 kwam ik op de thee. Eva keek me aan en zei bijna bestraffend: "Caroline je weet dat het thema van de komende boekenweek krankzinnigheid is. Ik geloof dat wij precies in de doelgroep vallen." En zo werd een nieuw interview geboren. In 2018 overleed Eva. Een grote klap voor Maarten. Met hulp van een aantal dierbare vrienden bleef hij overeind en kon hij in zijn geliefde huisje blijven wonen.

En nu is Maarten er niet meer. Hij is verlost. Hij wordt in besloten kring begraven. In het graf waar Eva en zijn zusje al liggen. "Ik ga bovenop mijn vrouwen liggen", wilde hij in een goede bui nog wel eens zeggen. Hij wordt vast met open armen ontvangen.

De reportage uit 2007