De Duitse regering wil cannabis gaan legaliseren. Het verkopen en bezitten van maximaal 30 gram moet in de toekomst legaal worden. Maar door internationale en Europese wetten is het niet zeker of en wanneer die nieuwe regels ingaan.

De Duitse regering stemde gisteren in met de plannen van minister van Gezondheid Karl Lauterbach (SPD) om cannabis te legaliseren. Maar voordat dat plan werkelijkheid wordt en het wetsvoorstel naar buiten komt, moet de Europese Unie wel akkoord zijn, zei de minister.

Medisch en wetenschappelijk

"Duitsland heeft gecommitteerd aan verdragen die stellen dat cannabis alleen voor medische en wetenschappelijke doeleinden mogen worden vrijgegeven", legt historicus op het gebied van drugsbeleid Arjan Nuijten uit.

Dat cannabis alleen zo gebruikt mag worden, staat bijvoorbeeld vastgesteld in verschillende VN-verdragen. Ook op Europees niveau is er een Kaderwet uit 2004 die zegt dat het verboden is om cannabis en andere drugs te produceren, verhandelen en bezitten als je daar niet het recht toe hebt volgens nationale wetgeving.

'Maling aan de regels'

"Maar niet alle landen houden zich daar nog aan. Je hebt bijvoorbeeld landen als Canada die daar maling aan hebben", vertelt Nuijten. Daar is cannabis al sinds oktober 2018 legaal. "Ook Uruguay heeft cannabis volledig gelegaliseerd en de Verenigde Staten kent staten die cannabis gelegaliseerd hebben."

In Nederland houden we ons ook niet exact aan de regels waar we ons ooit aan hebben verbonden. "We zeggen eigenlijk dat we ons aan de verdragen houden door cannabis strafbaar te maken in de opiumwet", zegt Nuijten. "Maar tegelijkertijd hebben we een soort gedoog-uitzondering. De International Narcotics Control Board zegt ook dat het niet helemaal fraai is wat we doen."

Niet zoals Nederland

In Duitsland wordt op grote schaal geblowd, maar dat is nu dus nog illegaal. Daarom gaan veel Duitsers de grens over om in Nederland wiet te halen, waar dat wel gedoogd is, vertelt oud-correspondent Margriet Brandsma. "Dit zorgt voor overlast in beide landen, en daarom is er in Duitsland een vrij brede wil om tot een vorm van legalisering te komen."

Daar willen ze het wel écht legaal doen en dus niet met een soort gedoogbeleid zoals hier, legt Brandsma uit. "In Duitsland kijken ze met veel verbazing naar Nederland, waar je aan de ene kant cannabis mag kopen in coffeeshops, maar waar de bevoorrading of teelt aan de andere kant illegaal is. Dat willen ze in Duitsland niet. Door naar Nederland te kijken hebben ze juist gezien hoe het niet moet."

Twee opties

Volgens Nuijten zit er daarom voor Duitsland twee dingen op als het gaat om het legaliseren van cannabis. "Ze kunnen zich onttrekken uit de internationale regelgeving en zich bijvoorbeeld opnieuw aanmelden met een bepaalde uitzonderingspositie."

Maar Nuijten verwacht niet dat Duitsland dit zal doen. "Landen willen de verdragen niet opzeggen, omdat ze dan tegen internationale afspraken inging en daar is onze internationale rechtsorde eigenlijk op gebaseerd.

'Benieuwd of het wordt doorgezet'

Een andere optie is dat ze het verdrag niet opzeggen, maar wel hun eigen plan trekken. "Bijvoorbeeld dat Duitsland zichzelf dan in een stevige positie verdedigt aan de hand van argumenten over de volksgezondheid."

Volgens Brandsma zal het nog even duren voordat duidelijk is wat er gebeurt met de Duitse legalisatie van cannabis. "De komende jaren zal er weinig gebeuren. De discussie in Duitsland is al zo lang gaande dat ik erg benieuwd ben of het nu wel wordt doorgezet."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."